Ο όρος ‘’παράδειγμα’’ χρησιμοποιήθηκε από τον Αμερικανό φιλόσοφο της επιστήμης Thomas Kuhn για να περιγράψει ένα αποδεκτό πλαίσιο κανόνων και προϋποθέσεων που οριοθετούν καθιερωμένους τρόπους δράσης.
Υπάρχουν στιγμές, όχι μόνο στον επιστημονικό αλλά σε οποιονδήποτε σημαντικό τομέα ανθρώπινης δραστηριότητας, όπου προκύπτουν νέοι τρόποι σκέψης και νέες προσεγγίσεις, επέρχεται ρήξη με παραδοσιακές απόψεις και πρότυπα και, σταδιακά ή απότομα, γεννιέται το νέο παράδειγμα.
Του Κώστα Χριστίδη*
Οι άνθρωποι συνήθως δοκιμάζουν θεμελιακές αλλαγές των αντιλήψεων και του τρόπου δράσης τους όταν βιώνουν μίαν έντονη εμπειρία. Η εμπειρία αυτή μπορεί να είναι μία πολεμική σύρραξη, μία οικονομική κρίση, μία τεχνολογική εξέλιξη, ένα πολιτικό γεγονός ή σε προσωπικό επίπεδο, η θεραπεία από ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας, ο θάνατος ενός προσφιλούς προσώπου, η γνωριμία με μία εξέχουσα προσωπικότητα, κλπ.
Στην χώρα μας βιώνουμε μία θεμελιώδη αλλαγή παραδείγματος στο πολιτικό σύστημα και στον τρόπο λειτουργίας του. Στην εξέλιξη αυτή συνέβαλαν μία σειρά λόγων και γεγονότων : Η βαθιά και παρατεταμένη οικονομική κρίση.
Η διακυβέρνηση της χώρας επί 4,5 έτη από έναν συνασπισμό ‘’ριζοσπαστικής’’ (ορθότερα, τυχοδιωκτικής) αριστεράς και εκπροσώπων της εθνικολαϊκιστικής δεξιάς, που οδήγησε στην πλήρη απομυθοποίηση ενός εξ αρχής ανύπαρκτου ‘’ηθικού πλεονεκτήματος’’. Η εξουθένωση της μεσαίας τάξης μέσω πρωτοφανούς υπερφορολόγησης. Η ανάδειξη του Κυριάκου Μητσοτάκη στην ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας τον Ιανουάριο 2016.
Ο τελευταίος, αφού αναδιοργάνωσε το κόμμα εσωτερικά, προέβη σε ουσιαστική διεύρυνση χρησιμοποιώντας αξιόλογους υποψηφίους, στελέχη και συνεργάτες από όμορους πολιτικούς χώρους.
Κατά την προεκλογική περίοδο απέφυγε τις ανοικτές και θορυβώδεις προεκλογικές συγκεντρώσεις και παρουσίασε ένα συγκεκριμένο προεκλογικό πρόγραμμα με μετριοπαθή, φιλελεύθερο χαρακτήρα, απαλλαγμένο από την συνηθισμένη άκρατο παροχολογία.
Μη μπορώντας να αντιπαρατεθούν στο πρόγραμμα αυτό, οι πολιτικοί αντίπαλοι μιλούσαν για δήθεν κρυφή ατζέντα, εργασιακό μεσαίωνα, κλπ., που απορρίφθηκαν πανηγυρικά από το εκλογικό σώμα σε τρεις εκλογικές αναμετρήσεις εντός έξι εβδομάδων.
Η συζήτηση επί των προγραμματικών δηλώσεων ενίσχυσε τις προσδοκίες από τη νέα κυβέρνηση. Υπήρξε, κατ’ αρχάς, σαφής αντιστοιχία μεταξύ προεκλογικών εξαγγελιών και προγραμματικών δηλώσεων. Οι λόγοι του πρωθυπουργού, των υπουργών και των υφυπουργών χαρακτηρίζονταν από γνώση των θεμάτων, αυτοσυγκράτηση αλλά και αποφασιστικότητα.
Ιδιαιτέρως εντυπωσιακός είναι ο γοργός ρυθμός και η αίσθηση του επείγοντος που από την πρώτη στιγμή αποπνέουν οι λόγοι και οι πράξεις της κυβέρνησης.
Σε αντιδιαστολή, η αντιπολίτευση, μείζων και ελάσσων, εμφανίσθηκε αμήχανη, χωρίς όραμα, στίγμα και νέες ιδέες.
Εισερχόμαστε ήδη στην περίοδο κατά την οποία μεγαλύτερη σημασία έχουν τα έργα έναντι των λόγων και τα αποτελέσματα έναντι των προβλέψεων.
Πάντως, η χρήση εργαλείων του σύγχρονου μάνατζμεντ (στοχοθεσία, συντονισμός, χρονοδιαγράμματα, έλεγχος) και, βεβαίως, το περιεχόμενο και το νέο ύφος του πολιτικού διαλόγου συνιστούν αρχή αλλαγής παραδείγματος του τρόπου λειτουργίας του πολιτικού μας συστήματος.