Μία «κρυφή» οικονομική «βόμβα» έχει φωλιάσει στον προϋπολογισμό του ΙΚΑ, την τελευταία εξαετία, που δεν είναι άλλη από τη μαζική επέλαση των συμβάσεων ελαστικής απασχόλησης.
Δεδομένου ότι ο μέσος μισθός των αλματωδώς αυξανόμενων μερικώς απασχολούμενων, οι οποίοι αποτελούν πλέον το 28,3% των ασφαλισμένων του ΙΚΑ (519.359 άτομα), είναι κατά 65% χαμηλότερος σε σχέση με εκείνο των πλήρως απασχολούμενων (401 ευρώ έναντι 1.200 ευρώ), έρχονται αντίστοιχα μειωμένα έσοδα στα ταμεία του ΙΚΑ.
Η χθεσινή αποκάλυψη που προέκυψε από τα στοιχεία της έκθεσης του πληροφοριακού συστήματος «Εργάνη», σύμφωνα με την οποία το 52% των νέων προσλήψεων στο 7μηνο του 2016 αφορούσε σε συμβάσεις ελαστικής απασχόλησης (μερικής και εκ περιτροπής) δείχνει μόνο την κοινωνική πλευρά του θέματος.
Τα τελευταία στοιχεία, τα οποία έχει δημοσιεύσει το ΙΚΑ, στο οποίο ασφαλίζονται οι μερικώς απασχολούμενοι μισθωτοί δείχνουν την οικονομική πλευρά, η οποία θίγει, και μάλιστα με τον πιο βάναυσο τρόπο, το μεγαλύτερο ασφαλιστικό ταμείο.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση μηνιαίας απασχόλησης του ΙΚΑ, τον Νοέμβριο του 2015 (οπότε είχαν ήδη κυριαρχήσει τα χαρακτηριστικά της αγοράς εργασίας, τα οποία συνεχίζουν να υπάρχουν με ελάχιστες αυξομειώσεις μέχρι σήμερα) οι μερικώς απασχολούμενοι αποτελούσαν το 28,3% του συνόλου των ασφαλισμένων.
Αντιθέτως, το 2009, οι μερικώς απασχολούμενοι αποτελούσαν μόλις το 16,7% του συνόλου. Συνεπώς, η συγκεκριμένη κατηγορία ασφαλισμένων αυξήθηκε πληθυσμιακά κατά 41%, στην περίοδο 2009-2015. Από την άλλη, οι πλήρως απασχολούμενοι μειώθηκαν κατά 13% και έτσι, το ποσοστό τους, επί του συνόλου των ασφαλισμένων του ΙΚΑ, έπεσε από το 83,3% το 2009, στο 71,1%.
Στο ίδιο διάστημα, ο μέσος μισθός ενός μερικώς απασχολούμενου έπεσε κατά 28,1% (από τα 561 ευρώ στα 401 ευρώ). Το γεγονός ότι οι μερικώς απασχολούμενοι αυξήθηκαν ποσοστιαία περισσότερο από όσο μειώθηκε ο μέσος μισθός τους (41% έναντι 28,1%) οδήγησε στην … αύξηση των εσόδων του ΙΚΑ από τις εισφορές επί των αποδοχών της συγκεκριμένης κατηγορίας ασφαλισμένων. Σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών του ΙΚΑ, τα έσοδα από εισφορές στους μισθούς των μερικώς απασχολουμένων αυξήθηκαν από τα 470-480 εκατ. ευρώ το 2009 στα 570-580 εκατ. ευρώ ( +17,5%), κατά την τελευταία εξαετία.
Εντελώς αντίθετη είναι η πορεία των εσόδων από εισφορές επί των μισθών των πλήρως απασχολούμενων την ίδια περίοδο. Από τα 5,9-6 δισ. ευρώ το 2009, εκτιμάται ότι έπεσαν στα 4,4 δισ. ευρώ το 2015 (-26%), μιας και τόσο οι πλήρως απασχολούμενοι, όσο και ο μέσος μισθός, τους μειώθηκε.
Η κατάρρευση των εσόδων από εισφορές επί των αμοιβών των πλήρως απασχολούμενων – δεδομένου ότι εκτιμάται ότι χάθηκαν 1,4 έως 1,5 δισ. ευρώ κατά τα τελευταία έξι χρόνια – και τα εξαιρετικά χαμηλά έσοδα από τις εισφορές επί των αμοιβών των μερικώς απασχολούμενων (μόλις 100 εκατ. ευρώ περισσότερα έφεραν οι πάνω 200.000 νέοι μερικώς απασχολούμενοι στο ΙΚΑ) έχει δημιουργήσει μία σχεδόν μόνιμη «τρύπα» στον προϋπολογισμό του εν λόγω ταμείου.
Και αυτό, γιατί αν και μετά τα μέσα του 2013 – αρχές 2014 έχει αρχίσει να ανακάμπτει το πλήθος των πλήρως απασχολούμενων, δεν έχει σταματήσει να πέφτει ο μέσος μισθός του.
Την ίδια στιγμή, αν και συνεχίζει η επέλαση των μερικώς απασχολούμενων, ο μέσος μισθός τους πέφτει, έτσι τα έσοδα από τις εισφορές επ ΄αυτού αυξάνονται με «ρυθμούς χελώνας».
Ενδεικτικά, σύμφωνα με όσα προκύπτουν από τα στοιχεία του ΙΚΑ:
– Αν και οι πλήρως απασχολούμενοι αυξήθηκαν μεταξύ Νοεμβρίου 2014 -Νοεμβρίου 2015 κατά 4,5% (519.359 έναντι 468.637), τα έσοδα από εισφορές επί των αμοιβών τους εκτιμάται ότι αυξήθηκαν μόλις κατά 1,8%. Και αυτό, γιατί ο μέσος μισθός επί του οποίου υπολογίζονται και εισπράττονται οι εισφορές έπεσε κατά 2,5%.
– Οι μερικώς απασχολούμενοι αυξήθηκαν, κατά το παραπάνω χρονικό διάστημα, κατά 9,8%, ενώ τα έσοδα από εισφορές επί των αμοιβών τους εκτιμάται ότι αυξήθηκαν κατά 8%, δεδομένου ότι οι μέσος μισθός μειώθηκε κατά 1,9%.