Παρά την στασιμότητα της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία τρία έτη (2014: +0,4%, 2015: -0,2%, 2016: 0%), η λειτουργία της αγοράς εργασίας δείχνει σημάδια βελτίωσης, όπως αποτυπώνεται στην μείωση του ποσοστού ανεργίας κατά τέσσερις εκατοστιαίες μονάδες την τελευταία τριετία (23,5% το 2016, από 27,5% το 2013), τονίζει η Alpha Bank στο εβδομαδιαίο δελτίο οικονομικών εξελίξεων.
Όπως αναφέρει η Alpha, το 2016 ο αριθμός των απασχολουμένων αυξήθηκε για τρίτο συνεχές έτος κατά 1,7%, ενώ παράλληλα, ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε κατά -5,5%, σύμφωνα με το ependisinews.
H μείωση του ποσοστού ανεργίας και η αύξηση της απασχόλησης βοήθησαν στη συγκράτηση των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας ανά μισθωτό (αύξηση κατά 0,2%) το 2016 από -1,9% το 2015. Η αύξηση αυτή, έστω και μικρή, είναι η πρώτη μετά από σειρά ετών αλλά δεν αρκεί για να αποκατασταθεί το χαμένο έδαφος για τους μισθωτούς.
Η σωρευτική μείωση των αποδοχών στην Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια είναι η μεγαλύτερη μεταξύ των χωρών της Ζώνης του Ευρώ που ακολούθησαν πρόγραμμα προσαρμογής.
Η πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης στον ιδιωτικό τομέα με σκοπό την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας και η δημοσιονομική προσαρμογή στο σκέλος των δαπανών στο δημόσιο τομέα στην περίοδο 2009-2016 επέφεραν σημαντική μείωση στην αναλογία των εργαζομένων που ανήκουν σε εισοδηματικά κλιμάκια άνω των 1100 ευρώ μηνιαίως.
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ και της ΕΛΣΤΑΤ οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα μειώθηκαν σε όλα τα εισοδηματικά κλιμάκια άνω των 700 ευρώ και αυξήθηκαν εντυπωσιακά στα εισοδηματικά κλιμάκια κάτω των 700 ευρώ.
Εκτός από την εσωτερική υποτίμηση, την εξέλιξη αυτή προκάλεσε και η αύξηση των συμβάσεων μερικής απασχόλησης έναντι εκείνων της πλήρους απασχόλησης στην καθοδική φάση της ανεργίας από το Φθινόπωρο του 2013 και μετά. Αντιθέτως, οι εργαζόμενοι στο δημόσιο τομέα αυξήθηκαν έντονα στις εισοδηματικές κατηγορίες 800-1100 ευρώ και μειώθηκαν σε όλες τις κατηγορίες από 1100 και πάνω.
Η αναλογική μείωσή τους μάλιστα σε αυτήν την περιοχή είναι υψηλότερη από ότι για τους εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα και συνδέεται με τις ισχυρές οριζόντιες περικοπές στη διάρκεια κυρίως του πρώτου προγράμματος προσαρμογής, τονίζει η Alpha.
Αποτέλεσμα αυτών των εξελίξεων ήταν η αύξηση της αναλογίας των ατόμων που αμείβονται με λιγότερα από το 60% του διάμεσου ισοδύναμου διαθεσίμου εισοδήματος στο σύνολο των νοικοκυριών (πρόκειται ουσιαστικά για το κατώφλι της σχετικής φτώχειας). Το φαινόμενο αυτό είναι ορατό σε όλες τις χώρες που εφάρμοσαν προγράμματα συσταλτικής δημοσιονομικής πολιτικής.
Tη μεγαλύτερη μετακίνηση κάτω του ορίου σχετικής φτώχειας υπέστησαν κατά τάξη μεγέθους οι άνεργοι, οι μη οικονομικά ενεργοί και οι εργαζόμενοι.
Η αναλογία των συνταξιούχων που βρέθηκαν κάτω από το 60% του μέσου όρου μειώθηκε παρά τις περικοπές που υπέστησαν στις αποδοχές τους, επειδή οι τελευταίες ήσαν συγκριτικά μικρότερες έναντι των υπολοίπων κατηγοριών. Στην ελληνική περίπτωση, η συγκριτικά μεγαλύτερη μετακίνηση των ανέργων και των μη οικονομικά ενεργών σε επίπεδα κάτω του ορίου σχετικής φτώχειας υποδηλώνει – εκτός από την ένταση της προσαρμογής – και το αναποτελεσματικό δίχτυ κοινωνικής προστασίας για αυτές τις κατηγορίες.
Αμοιβές και παραγωγικότητα το 2017
Η μικρή αύξηση των αμοιβών το 2016 σε συνδυασμό με την πτώση της παραγωγικότητας κατά το ίδιο έτος οδήγησε σε αύξηση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος.
Η αύξηση των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας εκτιμάται ότι θα είναι περιορισμένη στα επόμενα έτη, καθώς φαίνεται ότι η ευαισθησία των αμοιβών στις μεταβολές του ποσοστού ανεργίας είναι πλέον χαμηλή δεδομένου:
(α) του μεγάλου ύψους του μη μισθολογικού κόστους μετά την αύξηση της φορολογίας και των ασφαλιστικών εισφορών
(β) της αύξησης του αριθμού των συμβάσεων μερικής απασχόλησης σε σχέση με εκείνες πλήρους απασχόλησης και
(γ) του αργού ρυθμού ενίσχυσης της παραγωγικότητας της εργασίας εξαιτίας του αποδυναμωμένου κεφαλαιουχικού και μηχανολογικού εξοπλισμού της χώρας μετά από σειρά ετών αποεπένδυσης.
Έτσι, παρά την υποχώρηση του ποσοστού ανεργίας από το 2013 και μετά, το μισθολογικό κόστος συνέχισε τη φθίνουσα πορεία του μέχρι και το 2015. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά αύξηση της αμοιβής εξαρτημένης εργασίας κατά 1,0% και 2,0% το 2017 και 2018 αντίστοιχα, αναφέρει η Alpha Bank.