Προσφάτως, μεταξύ των κυρίων Θ. Φορτσάκη, Αδ. Γεωργιάδη και Στ. Μάνου έλαβε χώρα, από τις στήλες καθημερινής εφημερίδας, ένας ενδιαφέρων διάλογος σχετικά με θεσμικές μεταβολές, μερικές από τις οποίες απαιτούν συνταγματική αναθεώρηση και άλλες όχι.
Οι δικές μου απόψεις επ’ αυτών και άλλων παρεμφερών θεμάτων έχουν διατυπωθεί από ετών σε διάφορα fora και κρίνω σκόπιμο να επαναλάβω μία περίληψή τους.
Του Κώστα Χριστίδη*
- Οι συχνές πρόωρες εκλογές (μεταξύ 2007 και 2015 είχαμε έξι βουλευτικές εκλογές !) δημιουργούν αβεβαιότητα και πλήττουν την οικονομία. Θα ήταν σημαντικό να καθιερωθεί σταθερή κυβερνητική / κοινοβουλευτική θητεία, κατά προτίμηση πενταετούς διάρκειας, και μάλιστα η διεξαγωγή βουλευτικών εκλογών ει δυνατόν να συμπίπτει με τις ευρωεκλογές και τις αυτο-διοικητικές εκλογές. Έτσι η αντιπολίτευση δεν θα είναι σε θέση να δημιουργεί κλίμα πολιτικής αστάθειας, ζητώντας εκλογές όποτε κρίνει ότι οι δημοσκοπήσεις την ευνοούν, ούτε η κυβέρνηση να προκηρύσσει πρόωρες εκλογές, επικαλούμενη προσχηματικά ‘’εθνικούς λόγους’’. Στο πλαίσιο αυτό, η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας θα μπορούσε να ολοκληρώνεται στην τρίτη ψηφοφορία, με απλή πλειοψηφία των βουλευτών. Εναλλακτικά να παρατείνεται η θητεία του απερχομένου Προέδρου μέχρι την τακτή ημερομηνία διεξαγωγής βουλευτικών εκλογών.
- Μείωση του αριθμού των βουλευτών σε 200 και κατάργηση του σταυρού προτίμησης, πράγμα που θα επιφέρει, πιθανότατα, μικρότερη διακίνηση μαύρου πολιτικού χρήματος και επιλογή καλύτερης ποιότητας υποψηφίων (είδους ουσιώδους εν ανεπαρκεία).
- Καθιέρωση απόλυτου ασυμβίβαστου μεταξύ των ιδιοτήτων βουλευτή και υπουργού.
- Θέσπιση ανώτατου χρονικού ορίου δύο πλήρων θητειών για κάθε αιρετό πολιτικό αξίωμα, που συνεπάγεται άσκηση εκτελεστικής εξουσίας.
- Αναμόρφωση των διατάξεων περί πολιτικής ευθύνης υπουργών και ασυλίας βουλευτών.
- Περιορισμός του αριθμού των υπουργών σε 12, οι ίδιοι να επιλέγουν τους υφυπουργούς τους, να καταργηθούν οι γενικοί γραμματείς και να αντικατασταθούν από γενικούς διευθυντές (δημοσίους υπαλλήλους).
- Περιορισμός του αριθμού των πάσης φύσεως μισθοδοτούμενων από το δημόσιο σε ένα ποσοστό επί του συνολικού πληθυσμού, κατάργηση της μονιμότητας των νεο-προσλαμβανομένων, υποχρεωτική αξιολόγηση ατόμων και φορέων σε όλο τον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
- Αλλαγή της συνδικαλιστικής νομοθεσίας, θέσπιση αυστηρότερων όρων και διαδικασιών για απεργίες δημοσίων υπαλλήλων και υπαλλήλων ΔΕΚΟ.
- Δυνατότητα ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων με συγκεκριμένους όρους και κρατική εποπτεία.
- Καθιέρωση συνταγματικών περιορισμών δημοσιονομικής φύσεως (όπως : ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί, περιορισμός του φόρου εισοδήματος σε ένα ποσοστό επί του βεβαιωμένου εισοδήματος κάθε φορολογούμενου, περιορισμός της δυνατότητας δανεισμού του κράτους σε ένα ποσοστό των ετήσιων δημόσιων εσόδων, κλπ.)
- Δυνατότητα υπαγωγής σημαντικών επενδύσεων για την εθνική οικονομία σε ειδικό καθεστώς με φορολογικές και διαδικαστικές ρυθμίσεις εγγυημένης, δεκαετούς διάρκειας.
Ένας διακεκριμένος δημοσιογράφος του Economist έχει γράψει ότι ‘’όπως ένα βιολογικό ανοσοποιητικό σύστημα εξασθενεί όταν δεν δοκιμάζεται, έτσι και το πολιτικό σύστημα γίνεται νωθρό και ευάλωτο όταν δεν αντιλαμβάνεται την ύπαρξη καμίας απειλής’’.
Για την αντιμετώπιση των απειλών και των προβλημάτων μία νέα θεσμική αρχιτεκτονική – χωρίς να είναι πανάκεια – μπορεί να βελτιώσει την λειτουργία της ελληνικής πολιτείας.
Νομικός – Οικονομολόγος*