Οι διαταραχές ισορροπίας μεταξύ των ηλικιωμένων τώρα το καλοκαίρι είναι πολύ συχνές, γι’ αυτό και παρατηρούνται περισσότερες πτώσεις, που επιβαρύνουν την ποιότητα ζωής των πασχόντων, αλλά και των οικογενειών τους.
Η τρίτη ηλικία, όπως καθορίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, αφορά στα άτομα ηλικίας από 65 χρόνων και άνω. Ουσιαστικά είναι η τρίτη φάση της ζωής του ανθρώπου, που υποβάλλεται σε διάφορες εκφυλίσεις (φθορές), που δεν σημαίνουν πάθηση, αλλά αλλαγή βιολογική και βιοχημική, σύμφωνα με τους ειδικούς.
«Αυτή η μετάβαση δεν σημαίνει γήρανση, αλλά φυσιολογική και νομοτελειακή πορεία της ζωής» επισημαίνει ο Γιώργος Γουδέβενος, φυσιοθεραπευτής, Dr manual medicine σπονδυλικής στήλης και αρθρώσεων, επιστημονικός συνεργάτης Πανεπιστημίου Κρήτης.
«Άρα, η ποιότητα της ζωής αυτής της φάσης εξαρτάται από την καλή λειτουργικότητα, την καλή ψυχολογία και, οπωσδήποτε, από την αυτονομία. Αυτές πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη και να γίνουν σεβαστές, όσον αφορά στις αντοχές και στις επιβαρύνσεις που υφίσταται ο οργανισμός τους και ιδιαίτερα το καλοκαίρι, οπότε δραστηριοποιούνται περισσότερο και πάνε για κολύμπι ή στην εξοχή».
Τη ροπή των ηλικιωμένων ανθρώπων στις πτώσεις και στα ατυχήματα δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία. Οι αυξήσεις της νοσηρότητας και της θνησιμότητας κυμαίνονται στο 50%-65% και πλέον, με προβάδισμα στη θνησιμότητα στους άντρες κατά 10%.
Παράγοντες πτώσεων:
Εξωτερικοί:
• Υγρή, γλιστερή επιφάνεια εδάφους, ακατάλληλη υπόδηση (μεγάλο πάχος της σόλας)
• Σκάλες με κακό φωτισμό, κυκλικές ή ανισόπεδες
• Περπάτημα με τα χέρια στις τσέπες στον δρόμο ή στις σκάλες (για προστασία από την πτώση με το κεφάλι)
• Λακκούβες στο δρόμο, κακή πρόσβαση στους δημόσιους χώρους και στις παραλίες
• Κίνηση ανάμεσα στο πλήθος (σπρώξιμο)
• Απότομες και ασυνήθιστες περιστροφικές κινήσεις
Εσωτερικά-ενδογενή αίτια:
• Μυοσκελετικό σύστημα (πιο αδύναμο, δύσκαμπτο, οστεο-αρθρίτιδες, παλαιοί τραυματισμοί, χειρουργεία σπονδυλικής στήλης και αρθρώσεων, κακή αποκατάσταση)
• Μειωμένο αντιληπτικό επίπεδο
• Αισθητηριακό επίπεδο (αιθουσιαίο σύστημα), μείωση της αφής ή της ακοής
• Ψυχολογία (stress, κατάθλιψη, κρίσεις πανικού)
• Γνωστικό επίπεδο (επεξεργασία σύνθετων πληροφοριών)
• Κακή όραση (διαφορά όρασης μεταξύ των ματιών), ίλιγγοι, ζαλάδες, οπτική οξύτητα, οπτική αντίθεση
• Νευρολογικές παθήσεις (Parkinson, τρόμος, κτλ)
• Ιδιοδεκτικότητα (αίσθηση του χώρου και του χρόνου κίνησης)
• Χρήση ορισμένων φαρμάκων
• Οστεοπόρωση
• Αστάθεια
Στατιστικές μελέτες από τα CDC των Η.Π.Α. έδειξαν ότι:
• 1 στους 3 ηλικιωμένους πέφτει κάθε χρόνο, αλλά μόνο ένας στους δύο το αναφέρει στον γιατρό του
• Πέφτοντας μια φορά, διπλασιάζονται οι πιθανότητες και άλλων πτώσεων
• 1 στις 5 πτώσεις προκαλεί σοβαρό τραυματισμό, όπως κατάγματα στο σώμα και κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις
• 2.500.000 τραυματισμοί
• 700.000 τραυματισμοί στο κεφάλι
• 250.000 κατάγματα ισχίου
• 95% των καταγμάτων ισχίου προκαλείται από πλάγια πτώση
• Το κόστος νοσηλείας ανέρχεται στα 34.000.000$
• 80% των πτώσεων οφείλεται σε συνδυασμό των εσωτερικών και των εξωτερικών παραγόντων
Μία άλλη έρευνα που έγινε στο Australian Institute of Health Welfare (AIHW) έδειξε ότι οι πτώσεις άνω των 65 είναι 3 φορές περισσότερες από το ηλικιακό γκρουπ των 45-64. Από αυτές το 68% ήταν γυναίκες και το 32% άντρες.
Στατιστικά:
• 38% κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και κατάγματα αυχένα
• 36% κατάγματα ισχίου
• 20% θώρακας και κοιλιακή χώρα
• 18% κατάγματα γονάτων και ποδοκνημικής
• 15% κατάγματα ώμου και άνω άκρων
Παρότι οι γυναίκες υπερτερούν στατιστικά στις πτώσεις, η θνησιμότητα είναι μεγαλύτερη στους άντρες.
Τρόποι πρόληψης:
• Συστηματική και εναρμονισμένη άσκηση, σύμφωνα με την ηλικία και με την κατάσταση της υγείας
• Φυσικές δραστηριότητες – εξοικείωση στις σύνθετες λειτουργίες
• Συνθήκες ζωής, ευρυχωρία κίνησης στο σπίτι
• Προφύλαξη στο λουτρό, στα χαλιά και στο δάπεδο
• Εκπαίδευση με ασκήσεις ισορροπίας – βάδισης και ιδιοδεκτικότητας από τους ειδικούς φυσικοθεραπευτές
• Σε παθολογικές περιπτώσεις, συμβουλές και οδηγίες από τους ειδικούς γιατρούς (νευρολόγους, παθολόγους, γηρίατρους, ΩΡΛ) και από φυσικοθεραπευτές
• Σεβασμός και ιδιαίτερη προσοχή από τους νεώτερους στην κίνηση και στην μετακίνηση των ηλικιωμένων
• Τήρηση των οδηγιών από τους αρμόδιους φορείς πρόληψης
• Εκτίμηση του δώρου της ζωής να μεγαλώνουμε και να γερνάμε
• Φιλοσοφικά να επιδιώκουμε την «Φθορά με Αρμονία»
• Ευγονομία (ευ ζην) - Υποδοχή της 4ης ηλικίας με ηρεμία, ψυχραιμία, σοφία και σύνεση