Αυτό θα πρέπει να είναι το ΚΙΝΑΛ, η έκφραση της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, κάτι που δεν μπορεί και δεν θέλει να είναι ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε η ΝΔ.
Το Κίνημα Αλλαγής (ΚΙΝΑΛ) είναι «ένας νέος φορέας, η σύγχρονη έκφραση της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας στην Ελλάδα» είπε πρόσφατα η επικεφαλής του Φ. Γεννηματά. Πράγματι αυτό θα πρέπει να είναι το ΚΙΝΑΛ – η έκφραση της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, κάτι που δεν μπορεί και δεν θέλει να είναι ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε η ΝΔ. Αλλά ποια είναι τα στοιχεία που ορίζουν τη σύγχρονη ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, και η έμφαση εδώ είναι στο «σύγχρονη».
Του Π.Κ. Ιωακειμίδη*
Παρακολουθώντας την εξελικτική πορεία των ευρωπαϊκών σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων και ιδιαίτερα των κομμάτων εκείνων που κατάφεραν το τελευταίο χρονικό διάστημα να περάσουν στην εξουσία σε χώρες όπως Φινλανδία, Δανία, Σουηδία, Πορτογαλία ή να ισχυροποιήσουν την πολιτική τους θέση (Ισπανία, Ιταλία) θα έλεγα ότι τρία είναι τα προσδιοριστικά αυτά στοιχεία: (α) δίκαιη κοινωνία, (β) μεταρρύθμιση, νέα agenda και (γ) ευρωπαϊκή ενοποίηση.
(α) Δίκαιη κοινωνία. Συνιστά βεβαίως τον κεντρικό παραδοσιακό στόχο της σοσιαλδημοκρατίας που εξακολουθεί να παραμένει στον πυρήνα της πολιτικής στρατηγικής κάθε σοσιαλδημοκρατικού κόμματος. Και είναι το στοιχείο που εν ευρεία εννοία και ερμηνεία προσδιορίζει τον άξονα Αριστερά – Δεξιά και σήμερα.
Η προώθηση της δίκαιης κοινωνίας συνεπάγεται μεταξύ άλλων την καταπολέμηση των ποικιλόμορφων ανισοτήτων που έχουν εμφανισθεί στις κοινωνίες της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας – εισοδηματικές ανισότητες, ψηφιακές ανισότητες, τεχνολογικές υστερήσεις, αποκλεισμοί κάθε μορφής, περιθωριοποίηση κ.λπ.
Το πώς ακριβώς ελαχιστοποιούνται οι ανισότητες αυτές και επιτυγχάνεται η δικαιότερη κοινωνία χωρίς να υπονομεύονται τα περιθώρια ελευθερίας και ανάπτυξης, είναι ένα εξαιρετικά σύνθετο ζήτημα (η κατανόηση του οποίου μπορεί να ξεκινήσει από την προβληματική που εκφράζει ο A. Sen στην Ιδέα της Δικαιοσύνης / The Idea of Justice). Αλλά σοσιαλδημοκρατία χωρίς την επιδίωξη της δίκαιης κοινωνίας δεν νοείται.
(β) Μεταρρύθμιση. Η αποδοχή του μεταρρυθμισμού με τον εκσυγχρονισμό της πολιτικής και προγραμματικής agenda αποτέλεσε την επιτακτική επιλογή για τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα προκειμένου να βγουν από την πολύπλευρη κρίση.
Οσα προχώρησαν προς την κατεύθυνση αυτή τα κατάφεραν και βρίσκονται ήδη στην εξουσία. Στη λογική αυτή τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα άνοιξαν την agenda τους σε σύγχρονα θέματα όπως αυτά της κλιματικής αλλαγής, της προστασίας του περιβάλλοντος, μετανάστευσης, ασφάλειας, τεχνολογικών αλλαγών, εκδημοκρατισμού της δημοκρατίας κ.ά. – θέματα που μέχρι σχετικά πρόσφατα αγνοούσαν ή παρέκαμπταν με αποτέλεσμα να μονοπωλούνται από άλλες πολιτικές δυνάμεις.
Με άλλα λόγια τα κόμματα αυτά δεν παρέμειναν προσκολλημένα στο παρελθόν. Κοίταξαν μπροστά, στο μέλλον, στη νέα εποχή και στις προκλήσεις της.
(γ) Ευρωπαϊκή ενοποίηση. Ολα σχεδόν τα ευρωπαϊκά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα λειτουργούν σήμερα ως οι κατ’ εξοχήν υποστηρικτές της βαθύτερης ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, πολιτικής και οικονομικής, με οριακές διαφοροποιήσεις. Κατανοούν με άλλα λόγια ότι η ευρωπαϊκή υπερεθνική ενοποίηση συνιστά σήμερα ένα βαθύτατα αριστερό project, προϋπόθεση για την αντιμετώπιση των οποιωνδήποτε αρνητικών συνεπειών της παγκοσμιοποίησης και όχι μόνο.
Ταυτόχρονα όμως προωθούν και τον εκδημοκρατισμό του θεσμικού συστήματος της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) αλλά και την ανάδειξη της «κοινωνικής Ευρώπης».
Είναι προφανές ότι στην ευρωπαϊκή αυτή λογική οφείλει να εντάσσεται ένα σύγχρονο ελληνικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα όπως το ΚΙΝΑΛ.
*Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του FEPS.