Παρελθόν θα αποτελεί από την 1η Μαΐου ο νόμος Κατσέλη όπου αποτελεί ομπρέλα προστασίας για ευπαθή νοικοκυριά, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις και καταφύγιο για στρατηγικούς κακοπληρωτές, καθώς θα αντικατασταθεί από το νέο πτωχευτικό δίκαιο.
Ο νόμος Κατσέλη, θα καταργηθεί στο σύνολό του και στη θέση του η κυβέρνηση εισηγείται ένα νέο πλαίσιο για την πτώχευση των φυσικών προσώπων.
Οι θεσμοί ξεκαθάρισαν ότι το νέο πλαίσιο που θα καλύπτει και τους ιδιώτες και τις επιχειρήσεις δεν θα πρέπει να περιλαμβάνει κανενός είδους προστασία και θα πρέπει αν προβλέπουν την ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη πριν ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για την ρύθμιση των χρεών του σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.
Το νέο πτωχευτικό θα βασίζεται στην κοινοτική οδηγία «για την προληπτική αναδιάρθρωση, την απαλλαγή από τα χρέη και τις ανικανότητες ή την έκπτωση οφειλετών» που ψηφίστηκε το καλοκαίρι του 2019.
Στόχος είναι, το ιδιωτικό χρέος που σήμερα ρυθμίζεται μέσω διάσπαρτων ρυθμίσεων που «τρέχουν» παράλληλα (π.χ. πάγια ρύθμιση των 12 δόσεων για χρέη προς την εφορία, ρύθμιση 100 δόσεων για χρέη προς εφορία, ασφαλιστικά ταμεία και δήμους, εξωδικαστικός μηχανισμός, νόμος Κατσέλη, κρατική επιδότηση της δόσης κόκκινων στεγαστικών δανείων κ.λπ.), να ρυθμίζεται από έναν και μόνο νόμο που θα δίνει άμεση λύση στην υπερχρέωση (με δεύτερη ευκαιρία για εξυγίανση ή με πτώχευση) και θα αποκλείει την είσοδο στους στρατηγικούς κακοπληρωτές.
Το νέο πλαίσιο αφερεγγυότητας θα πιάνει στην «τσιμπίδα» του, αλλά και θα βάζει, υπό προϋποθέσεις, κάτω από την «ομπρέλα» του όλους τους έχοντες χρέος. Φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις με οφειλές σε τράπεζες, Δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία και οργανισμούς κοινής ωφέλειας, όλοι οι οφειλέτες με χρέος προς πάσα κατεύθυνση θα είναι υποχρεωμένοι να ρυθμίζουν και να αποπληρώνουν τις οφειλές τους, ανάλογα με την οικονομική τους δυνατότητα.
Η διευθέτηση των οφειλών τους θα γίνεται αντικειμενικά και με διαφάνεια μέσω μίας ενιαίας ηλεκτρονικής πλατφόρμας, η προστασία προς τους οικονομικά αδύναμους θα παρέχεται με αυστηρά κριτήρια, ενώ τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης θα ασκούνται χωρίς χρονοτριβές. Στόχος του νέου πλαισίου θα είναι η προώθηση της διαμεσολάβησης και η αποσυμφόρηση των δικαστηρίων.
Η σχετική οδηγία δίνει δεύτερη ευκαιρία στα φυσικά πρόσωπα που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις δανειακές υποχρεώσεις τους, δηλαδή επιτρέπει τη ρύθμιση των οφειλών τους ή την απαλλαγή τους από τα χρέη, αφού όμως προηγουμένως ρευστοποιηθεί το σύνολο της περιουσίας τους.
Η απαλλαγή, όπως και η ρευστοποίηση, γίνεται εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος, π.χ. ενός ή δύο ετών, μετά την πάροδο του οποίου το φυσικό πρόσωπο μπορεί να «καθαρίσει» από τις οφειλές του αντίστοιχα με ό,τι προβλέπεται για τις επιχειρήσεις.
Η συζήτηση σε αυτό το θέμα τελείωσε στο ότι εφεξής θα υπάρχει συνεχής επαφή για την δημιουργία του νέου καθεστώτος για το ιδιωτικό πτωχευτικό δίκαιο.
Η κατάργηση του νόμου Κατσέλη
Η κατάργηση του νόμου Κατσέλη δεν σημαίνει ότι όσοι έχουν κάνει μέχρι σήμερα αίτηση ένταξης στον νόμο θα πάψουν να προστατεύονται.
Πρόκειται για 100.000 περιπτώσεις εκκρεμών υποθέσεων που θα συνεχίσουν να προστατεύονται με βάση το παλαιό καθεστώς, το οποίο ωστόσο δεν ισχύει για νέες αιτήσεις.
Μέχρι σήμερα περισσότεροι από 70.000 δανειολήπτες έχουν βρει προστασία στις ευνοϊκές διατάξεις του νόμου, η οποία ωστόσο δείχνει σταδιακά να καθίσταται όλο και πιο δύσκολη, καθώς ένας σημαντικός αριθμός αποφάσεων που εκδίδονται από τα ειρηνοδικεία όλης της χώρας είναι πλέον αρνητικός για τους δανειολήπτες, αξιολογώντας ότι μερίδα των οφειλετών έχει καταφύγει στον νόμο μόνο και μόνο για να κερδίσει χρόνο και χωρίς να συγκεντρώνει τα απαραίτητα κριτήρια.
Η πλατφόρμα
Η μοναδική δυνατότητα προστασίας της πρώτης κατοικίας παρέχεται πλέον μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας που λειτουργεί στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, η οποία θα μείνει ανοιχτή αυστηρά μέχρι τα τέλη Απριλίου.
Όσοι κάνουν αίτηση εγκαίρως θα μπορούν όχι μόνο να αποφύγουν τον πλειστηριασμό της κατοικίας τους, αλλά και να επωφεληθούν από την επιδότηση του Δημοσίου με βάση το ύψος της μηνιαίας δόσης και το ύψος του εισοδήματός τους.