Καινοτόμες αλλαγές στο Κληρονομικό Δίκαιο φέρνει το υπουργείο Δικαιοσύνης, 80 χρόνια μετά την εφαρμογή του ισχύοντος πλαισίου. Η επιτροπή υπό τον καθηγητή Νομικής Απόστολο Γεωργιάδη αναμένεται να ολοκληρώσει το έργο της έως τα τέλη Οκτωβρίου.
Νέος θεσμός: Οι κληρονομικές συμβάσεις
Για πρώτη φορά καθιερώνεται ο θεσμός των κληρονομικών συμβάσεων, δηλαδή η δυνατότητα του διαθέτη να μοιράζει την περιουσία του εν ζωή, εκτός των κανόνων της νόμιμης μοίρας.
Παράλληλα, αυξάνεται το ποσοστό της νόμιμης μοίρας του/της συζύγου από 25% σε 33,3%.
Ανάσα για όσους αποποιούνται λόγω χρεών
Δίνεται λύση στο πρόβλημα των αποποιήσεων κληρονομιών λόγω χρεών του αποβιώσαντος.
Οι κληρονόμοι θα μπορούν να αποδέχονται την κληρονομιά χωρίς να επιβαρύνονται προσωπικά, καθώς η εξόφληση των χρεών θα γίνεται μόνο μέχρι την αξία της κληρονομούμενης περιουσίας.
Έτσι, οι πολίτες δεν θα χάνουν ακίνητα προς το Δημόσιο εξαιτίας οφειλών.
Ιδιόχειρες διαθήκες και ηλεκτρονικές διαδικασίες
Το νέο πλαίσιο διατηρεί σε ισχύ τις ιδιόχειρες διαθήκες, ωστόσο για να αποφευχθούν πλαστά έγγραφα, οι διαθήκες που δεν έχουν κατατεθεί σε συμβολαιογράφο θα ελέγχονται από γραφολόγους και μάρτυρες.
Επιπλέον, με τον νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, η δημοσίευση των διαθηκών θα γίνεται πλέον ηλεκτρονικά, μέσω πλατφόρμας συμβολαιογράφων, ενώ τα κληρονομητήρια θα εκδίδονται με πράξη δικηγόρου αντί του ειρηνοδίκη.
Πώς λειτουργούν οι κληρονομικές συμβάσεις
Με τον νέο θεσμό, ο διαθέτης μπορεί να συμφωνεί εν ζωή με τους κληρονόμους του (σύζυγο, παιδιά, εγγόνια, σύντροφο κ.λπ.) για τον τρόπο διανομής της περιουσίας του.
Η σύμβαση αυτή θα θωρακίζει τη βούλησή του απέναντι σε μελλοντικές δικαστικές αμφισβητήσεις.
Μπορεί επίσης να συμψηφίζει παροχές που έχει κάνει (όπως προίκες ή δωρεές) και να ορίζει όρους, όπως ότι ένας κληρονόμος θα λάβει μεγαλύτερο μερίδιο με αντάλλαγμα τη φροντίδα του διαθέτη ή του/της συζύγου του.
Σε άλλη περίπτωση, η σύζυγος μπορεί να συμφωνήσει ότι το δικό της μερίδιο θα περάσει στα παιδιά, υπό την προϋπόθεση ότι εκείνα θα της εξασφαλίσουν εισόδημα μετά τον θάνατο του πατέρα.
Οι όροι αυτοί, μετά τον θάνατο του διαθέτη, θα ισχύουν υποχρεωτικά για όλους τους κληρονόμους.
Αύξηση της νόμιμης μοίρας
Μια από τις σημαντικότερες αλλαγές αφορά την αύξηση της νόμιμης μοίρας του επιζώντος συζύγου.
Σήμερα, το ποσοστό είναι 25% και αυξάνεται σε 33,3%, αφήνοντας το υπόλοιπο 66,7% στα παιδιά.
Η αλλαγή αυτή αποσκοπεί στην ενίσχυση της οικονομικής ασφάλειας του/της συζύγου που παραμένει στη ζωή.
Αποζημίωση αντί μεριδίου
Τέλος, όταν υπάρχει διαθήκη και κάποιος συγγενής δεν περιλαμβάνεται στην κληρονομιά, δεν θα έχει δικαίωμα επί της ακίνητης περιουσίας, αλλά δικαίωμα αποζημίωσης.
Για παράδειγμα, αν ο αποβιώσας αφήσει το ακίνητο μόνο σε ένα από τα παιδιά του, το άλλο μπορεί να διεκδικήσει το 25% της αξίας του ακινήτου σε χρήμα.
Ένα βήμα προς το σύγχρονο δίκαιο
Οι αλλαγές αυτές σηματοδοτούν τη μεγαλύτερη αναμόρφωση του Κληρονομικού Δικαίου εδώ και οκτώ δεκαετίες, προσαρμόζοντας το πλαίσιο στις σημερινές κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες.