Ωστόσο, η αντίδραση όσον αφορά τις παγκόσμιες αγορές μετοχών και ομολόγων, καθώς και την οικονομική δραστηριότητα, ήταν μάλλον υποτονική. Η παγκόσμια οικονομία συνέχισε να αναπτύσσεται, οι τιμές των μετοχών έχουν εκτοξευθεί και οι φόβοι για τον πληθωρισμό παραμένουν συγκρατημένοι.
Ενώ πολλοί παράγοντες ανησυχούν ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να ξεφύγουν αν δοθεί η κατάλληλη σπίθα, αυτό απέχει πολύ από τις πιο ζοφερές προβλέψεις στις αρχές της θητείας Τραμπ, όταν οι πιθανότητες ύφεσης εκτοξεύτηκαν, οι αγορές κατέρρευσαν και τα πρωτοσέλιδα ανησυχούσαν ακόμη και για την ακύρωση των Χριστουγέννων σε μια κατάρρευση του παγκόσμιου εμπορίου.
«Η παγκόσμια οικονομία συνεχίζει να επιδεικνύει σημαντική ανθεκτικότητα εν μέσω αυξημένης πολιτικής αβεβαιότητας», έγραψαν πρόσφατα οι οικονομολόγοι της BNP Paribas, αποδίδοντάς την σε «υποστηρικτικές οικονομικές συνθήκες, ισχυρούς ισολογισμούς νοικοκυριών και επιχειρήσεων, την υπόσχεση για αύξηση της παραγωγικότητας μέσω της τεχνητής νοημοσύνης και χαμηλότερες τιμές ενέργειας, μεταξύ άλλων παραγόντων».
Ο βαθύτερος φόβος
Ίσως ο μεγαλύτερος παράγοντας είναι ότι ένας από τους βαθύτερους πρώιμους φόβους – για έναν εμπορικό πόλεμο με σταθερά αυξανόμενους δασμούς και μια παύση της παγκόσμιας ναυτιλίας – δεν έχει υλοποιηθεί.
Όπως υπογραμμίζει σε ανάλυσή του το Reuters, έχουν ήδη συναφθεί συμφωνίες, αν και σε κάποιες περιπτώσεις αμφιλεγόμενες, με εξαγωγικές χώρες στην Ευρώπη και την Ασία.
Εν τω μεταξύ, οι προσπάθειες του Τραμπ να εκδιώξει τον πρόεδρο της Fed και να απολύσει έναν από τους διοικητές της, πιθανώς από τις πιο ανατρεπτικές προσπάθειές του, έχουν μέχρι στιγμής αποτύχει, και οι χρηματοπιστωτικές αγορές φαίνεται να είναι πρόθυμες να αγνοήσουν τον κίνδυνο της αυξανόμενης επιρροής του Λευκού Οίκου στη νομισματική πολιτική μέχρι να συμβεί αυτό.
Πράγματι, η απόδοση του 10ετούς ομολόγου του αμερικανικού δημοσίου – ένα από τα μέσα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν οι επενδυτές για να επιβάλουν την πολιτική των ΗΠΑ – έχει μειωθεί από περίπου 4,6% όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του ο Τραμπ σε περίπου 4,1%.
Οι κινήσεις της Fed
Η Fed εμφανίζεται πλέον πεπεισμένη ότι θα επιτύχει τον στόχο της για τον πληθωρισμό, κι έτσι μείωσε το βασικό της επιτόκιο κατά 25 μονάδες βάσης αυτή την εβδομάδα.
Ο πρόεδρος της Fed, Τζερόμ Πάουελ, υποβάθμισε τον αντίκτυπο στην αγορά από τις εκκλήσεις του Τραμπ να παραιτηθεί και την μέχρι στιγμής ανεπιτυχή προσπάθεια του προέδρου να απολύσει την κυβερνήτη Λίζα Κουκ.
«Δεν βλέπω τους συμμετέχοντες στην αγορά… να το λαμβάνουν αυτό υπόψη αυτή τη στιγμή όσον αφορά τον καθορισμό των επιτοκίων (σε ομόλογα του Δημοσίου και άλλους τίτλους που βασίζονται στην αγορά)», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου μετά τη συνάντηση.
Ο πήχης της ανάπτυξης
Προς το παρόν τουλάχιστον, αυτή η φαινομενική ηρεμία, αν και εξαιρετικά ασταθής, έχει προσδώσει στην υπόλοιπη παγκόσμια οικονομία ένα περιθώριο ανάπαυσης.
Παρά την ευρύτερη επιβράδυνσή της, η κεντρική τράπεζα της Κίνας άφησε αμετάβλητο το βασικό επιτόκιο την Πέμπτη και οι παρατηρητές της αγοράς δήλωσαν ότι οι ανθεκτικές εξαγωγές και η άνοδος της χρηματιστηριακής αγοράς επέτρεψαν στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να αναστείλουν νέα μέτρα τόνωσης της οικονομίας.
Η ευρωζώνη τα πάει καλύτερα από το αναμενόμενο, με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα την περασμένη εβδομάδα να αναβαθμίζει την πρόβλεψή της για την ανάπτυξη του ΑΕΠ το 2025 στο 1,2% από 0,9% πέρυσι, εν μέσω αυτού που η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, χαρακτήρισε «ανθεκτικότητα στην εγχώρια ζήτηση».
Το Reuters αναφέρει επίσης, ότι η χρεωμένη Ιταλία τακτοποιεί τα δημόσια οικονομικά της σε σημείο που μπορεί να αναβαθμιστεί από την Fitch. Η Ισπανία αυτή την εβδομάδα αύξησε την πρόβλεψή της για την ανάπτυξη του 2025 στο 2,6%, καθώς ο τουρισμός και άλλοι τομείς στηρίζουν την εγχώρια ζήτηση.
Η γερμανική ώθηση
Η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, η Γερμανία, βρίσκεται στα πρόθυρα ενός τεράστιου άλματος από τη φετινή στασιμότητα στην αύξηση του ΑΕΠ, η οποία θα εκτοξευθεί στο 1,5-2,0% το 2026 και το 2027, καθώς θα απελευθερώσει μεγάλες δημόσιες δαπάνες σε έργα υποδομών και άμυνας, σε συνδυασμό με φορολογικές περικοπές.
«Το γερμανικό δημοσιονομικό σχέδιο θα αποτελέσει μια τεράστια, τεράστια στήριξη για την οικονομία από το 2026», δήλωσε η Caroline Gauthier, συν-επικεφαλής μετοχών της Edmond de Rothschild Asset Management.
Οι αναδυόμενες οικονομίες αντέχουν, υποστηριζόμενες από το αδύναμο αμερικανικό δολάριο. Οι αναλυτές αναφέρουν ως φωτεινά σημεία τη Βραζιλία, το Μεξικό και την Ινδία, με την τελευταία να ελπίζει ότι οι μειώσεις φόρων μπορούν να ενισχύσουν την εγχώρια ζήτηση για να αντισταθμίσουν εν μέρει το πλήγμα που αναμένεται από τους αμερικανικούς δασμούς.
Νηνεμία πριν την καταιγίδα;
Αλλά η αίσθηση ότι η τρέχουσα ευνοϊκή κατάσταση δεν βασίζεται σε σταθερά θεμέλια παραμένει – και τα πρώτα σημάδια του πλήγματος για τους εξαγωγείς γίνονται ορατά από την Ιαπωνία έως τη Γερμανία, αν και όχι τόσο δραματικά όσο κάποτε φοβόμασταν.
«Η πιο πιθανή εξήγηση για αυτό είναι ότι οι επιπτώσεις των δασμών αργούν να φανούν», δήλωσε αυτόν τον μήνα ο αναπληρωτής διοικητής της Τράπεζας της Ιαπωνίας, Ριόζο Χιμίνο, προειδοποιώντας ότι «η κυβέρνηση των ΗΠΑ μπορεί να εφαρμόσει πολιτικές που δεν έχουμε ακόμη προβλέψει».
Άλλοι εντοπίζουν έλλειψη ρεαλισμού μεταξύ των επενδυτών σχετικά με την πραγματική υγεία της αμερικανικής οικονομίας, οι οποίοι είναι έτοιμοι να δουν σημάδια αδυναμίας ως ευκαιρία να στοιχηματίσουν σε μειώσεις επιτοκίων από την Fed.
Ο Πάουελ αναγνώρισε τη συγκέντρωση της ανάπτυξης των ΗΠΑ σε επενδύσεις και δαπάνες που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη από καταναλωτές υψηλού επιπέδου.
«Η αδυναμία της αγοράς εργασίας των ΗΠΑ θα πρέπει να θέσει τους πάντες σε κίνδυνο ύφεσης», δήλωσε ο Όλιβερ Μπλάκμπορν, διαχειριστής χαρτοφυλακίου πολλαπλών περιουσιακών στοιχείων της Janus Henderson Investors. «Αλλά υπάρχει απλώς ένας βαθμός εφησυχασμού εκεί έξω και αυτό καταλήγει στο γεγονός ότι υπάρχει αυτή η δυνατότητα για ένα put από την Fed» – την πεποίθηση ότι η Fed θα έσπευδε να σώσει την οικονομία εάν η ανάπτυξη επιβραδυνόταν.
Ο Άλαν Σίοου, διαχειριστής χαρτοφυλακίου στην εταιρεία διαχείρισης επενδύσεων Ninety One, εξηγεί στο Reuters, ότι η κατανόηση του τι συμβαίνει στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού μπορεί να χρειαστεί χρόνο, επειδή πολλά αποθέματα συσσωρεύτηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας και έλαβε χώρα μεγάλη εμπροσθοβαρής δραστηριότητα πριν από τους δασμούς του Τραμπ.
«Οι οικονομικοί μελετητές θα έλεγαν ότι αυτή θα ήταν πάντα μια μακρά, μακρά ουρά προσαρμογής», είπε, προειδοποιώντας ότι τα επίπεδα της αγοράς ενδέχεται να μην αντανακλούν τις υποκείμενες πραγματικότητες.
«Φτάνουμε σε ιστορικά υψηλά σε όλα», είπε. «Ως επενδυτής, δεν νιώθω άνετα με αυτό. Νομίζω ότι δεν είμαι ο μόνος», εξήγησε.