Ο μέσος εργαζόμενος χωρίς παιδιά στην Ελλάδα αφήνει το 38,5% του εισοδήματος του σε φόρους και εισφορές όταν ο μέσος όρος στις 38 χώρες του ΟΟΣΑ είναι 34,8%. Το βάρος προέρχεται κυρίως από τις ασφαλιστικές εισφορές εργαζομένου και εργοδότη που φτάνουν στο 11,3% και στο 18,2% αντίστοιχα, ενώ μόνο στο 8,9% υπολογίζεται η επιβάρυνση από τη φορολογία εισοδήματος, έναντι 13,3% που είναι ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ. Η συνολική επιβάρυνση στη χώρα μας για τις οικογένειες με παιδιά στις οποίες εργάζονται και οι δύο γονείς είναι η 7η υψηλότερη στις χώρες του ΟΟΣΑ, καθώς ανέρχεται στο 37,5% έναντι 29,5% του μέσου όρου των χωρών του ΟΟΣΑ.
Τα στοιχεία του ΟΟΣΑ αποτυπώνουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα, αναφορικά με τη φορολογία εισοδήματος και τις εισφορές, οι οποίες τους επιβαρύνουν πολύ. Αυτό αφορά τους φορολογούμενους είτε έχουν οικογένεια είτε όχι, γεγονός που σχετίζεται άμεσα και με το πρόβλημα του δημογραφικού στη χώρα μας. Η υψηλή φορολογία αποτελεί και έναν από τους βασικούς λόγους (ο άλλος είναι η ακρίβεια) της συνεχούς και συνεχιζόμενης υπέρβασης των στόχων για τα φορολογικά έσοδα, η οποία συντελείται από το 2022 μέχρι και σήμερα.
Το 2023 η «φορολογική σφήνα» (tax wedge) – όπως ονομάζει ο ΟΟΣΑ τη συνολική επιβάρυνση – περιλαμβάνει τον φόρο εισοδήματος και τις εισφορές του εργαζομένου και του εργοδότη μείον τις φορολογικές απαλλαγές ή τα επιδόματα. Το περασμένο έτος αυξήθηκε σε 23 από τις 38 χώρες του ΟΟΣΑ, μειώθηκε σε 13 και παρέμεινε η ίδια σε δύο. Στη χώρα μας η φορολογική σφήνα αυξήθηκε στο 38,5% από 38% το 2022 και είναι η δεύτερη αύξηση που καταγράφεται μετά το 2021, όταν είχε μειωθεί στο 37,4% από 40,4% το 2019.
Η χώρα μας είχε πέρυσι τη 18η υψηλότερη «φορολογική σφήνα» στις χώρες του ΟΟΣΑ, μία θέση υψηλότερα από το 2022. Ο φόρος εισοδήματος και οι ασφαλιστικές εισφορές του εργοδότη αποτελούν το 71% της συνολικής επιβάρυνσης, σε σχέση με το 77% που είναι ο μέσος όρος στον ΟΟΣΑ.
Για ένα ζευγάρι με δύο παιδιά, όπου εργάζεται ο ένας μόνο σύζυγος με μέσο μισθό, η φορολογική σφήνα ήταν ελαφρά μικρότερη, στο 37,1%, σε σχέση με τον εργαζόμενο χωρίς παιδιά, σημειώνοντας αύξηση 0,73 ποσοστιαίες μονάδες από το 2022. Στις χώρες του ΟΟΣΑ, η μέση επιβάρυνση για ένα αντίστοιχο ζευγάρι ήταν πολύ χαμηλότερη, στο 25,7%.
Για ένα ζευγάρι με δύο παιδιά, όπου ο ένας σύζυγος πληρώνεται με τον μέσο μισθό και ο άλλος με το 67% του μέσου μισθού, η φορολογική σφήνα αντιστοιχούσε στο 37,5% έναντι 29,5% στον ΟΟΣΑ, σημειώνοντας αύξηση κατά 0,59 της ποσοστιαίας μονάδας σε σχέση με το 2022.
Το πρόβλημα της ακρίβειας
Στην πλειονότητα των χωρών, η αύξηση της φορολογίας της εργασίας οφείλεται κυρίως στις αυξήσεις του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων. Ενώ οι πραγματικοί μισθοί μειώθηκαν σε 18 χώρες του ΟΟΣΑ, οι ονομαστικοί μισθοί αυξήθηκαν σε 37 από τις 38 χώρες του ΟΟΣΑ, καθώς ο πληθωρισμός παρέμεινε πάνω από τα ιστορικά επίπεδα. Ελλείψει αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των φορολογικών συστημάτων σε πολλές χώρες του ΟΟΣΑ, ο υψηλός πληθωρισμός τείνει να αυξάνει τις φορολογικές υποχρεώσεις των εργαζομένων, ωθώντας τους σε υψηλότερα φορολογικά κλιμάκια, και διαβρώνει την αξία των φορολογικών ελαφρύνσεων και των οφελών σε χρήμα.