Τίτλοι όπως «Ρεκόρ συνταξιοδοτήσεων», «Φεύγουν όλοι από την εργασία» και «Μαζικό κύμα αποχωρήσεων» κυριαρχούν στον δημόσιο διάλογο εδώ και τέσσερα χρόνια. Πράγματι, από το 2020 και μετά, οι αιτήσεις για συνταξιοδότηση ξεπερνούν σταθερά τις 200.000 ετησίως.
Ενδεικτικά, την περίοδο 2020-21 οι νέες αιτήσεις έφτασαν τις 212.151, από 175.704 την προηγούμενη χρονιά, σημειώνοντας άνοδο σχεδόν 21%. Η αυξητική τάση είχε ξεκινήσει από το 2017, έτος ίδρυσης του ΕΦΚΑ, αλλά εντάθηκε τα τελευταία χρόνια.
Σταθερά υψηλά τα νούμερα του 2024
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, το 2024 καταγράφηκαν 197.228 αιτήσεις, 6.860 περισσότερες από πέρυσι, αγγίζοντας και πάλι τα επίπεδα ρεκόρ των ετών 2021 και 2022. Η μαζική έξοδος εργαζομένων πιέζει τον ΕΦΚΑ, ο οποίος ενισχύει τους ρυθμούς επεξεργασίας.
Σε εκκρεμότητα δεκάδες χιλιάδες φάκελοι
Εκτός από τις 15.679 απορριφθείσες αιτήσεις το 2024 (6,91% του συνόλου), περίπου 23.000 αιτήσεις παραμένουν σε εκκρεμότητα, λόγω ελλείψεων σε δικαιολογητικά. Τον Δεκέμβριο του 2024, ο ΕΦΚΑ επεξεργάστηκε 16.000 αιτήσεις, μειωμένος αριθμός σε σύγκριση με το 2022.
Από τις αιτήσεις που υπεβλήθησαν το 2024, οι 32.855 μεταφέρονται για επεξεργασία εντός του 2025 — εκ των οποίων 17.855 είναι εντός τριμήνου και 15.000 έχουν ήδη καταστεί ληξιπρόθεσμες.
Οι νέοι συνταξιούχοι δεν είναι ηλικιωμένοι
Οι άνθρωποι που σήμερα συνταξιοδοτούνται δεν είναι οι παραδοσιακοί ηλικιωμένοι με τη μαγκούρα, αλλά η γενιά που ενηλικιώθηκε τη δεκαετία του ’70 — οι baby boomers. Τα στοιχεία του «Άτλας» δείχνουν πως η αύξηση οφείλεται, μεταξύ άλλων, στην ψυχολογική επίδραση από τις αλλαγές στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης.
Μια γενιά που είδε τη ζωή να αλλάζει
Οι baby boomers πρόλαβαν μια περίοδο ευημερίας και σταθερότητας, όμως σταδιακά διαπίστωσαν ότι τα παιδιά τους ζουν χειρότερα ή φεύγουν στο εξωτερικό. Η μαζική συνταξιοδότηση της γενιάς αυτής είναι φαινόμενο ευρωπαϊκής εμβέλειας.
Επαγγέλματα με τα μεγαλύτερα κενά
Μέχρι το 2035, οι υπηρεσίες και οι πωλήσεις θα γνωρίσουν τις μεγαλύτερες αποχωρήσεις στην Ελλάδα: σχεδόν 700.000 θέσεις θα αδειάσουν, αν και θα δημιουργηθούν και 157.400 νέες.
Ακολουθούν οι επαγγελματίες (επιστήμονες, ελεύθεροι επαγγελματίες, υγειονομικοί και εκπαιδευτικοί), με 540.000 αποχωρήσεις. Πρόκειται για τομείς ήδη υποστελεχωμένους που θα αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα.
Στον πρωτογενή τομέα, 330.000 εργαζόμενοι θα αποχωρήσουν, αλλά σχεδόν οι μισοί δεν θα αντικατασταθούν, με αποτέλεσμα την απώλεια 150.000 θέσεων. Πτώση αναμένεται και στα τεχνικά επαγγέλματα.
Περίπου 240.000 τεχνίτες θα βγουν στη σύνταξη, αλλά οι θέσεις εργασίας θα μειωθούν κατά 65.200. Επαγγέλματα όπως ο υποδηματοποιός ή ο ξυλουργός κινδυνεύουν με εξαφάνιση λόγω έλλειψης διαδοχής.
Αυξημένη ζήτηση προβλέπεται για χειριστές μηχανημάτων και βοηθητικό προσωπικό, όπου θα συνταξιοδοτηθούν 195.000 και 177.000 άτομα αντίστοιχα. Παρόμοια εικόνα εμφανίζεται και στους εργάτες χαμηλής ειδίκευσης.
Σε αυτή την κατηγορία προβλέπεται να αποχωρήσουν περίπου 215.000 άτομα μέχρι το 2035, όμως μόλις 1.900 νέες θέσεις εργασίας εκτιμάται ότι θα δημιουργηθούν, φανερώνοντας τη δυσκολία ανανέωσης σε πολλούς κλάδους.