Ο Ντόναλντ Τραμπ έκανε πράξη την προεκλογική του δέσμευση για την επιβολή υψηλών δασμών σε Κίνα, Καναδά και Μεξικό, υπογράφοντας σχετικό διάταγμα στο Mar-a-Lago το βράδυ του Σαββάτου (1/2), γεγονός που σηματοδοτεί την έναρξη ενός νέου εμπορικού πολέμου.
Ο ίδιος υποστηρίζει ότι η επιθετική αυτή πολιτική θα ωφελήσει την αμερικανική οικονομία, ωστόσο, η πλειοψηφία των οικονομολόγων εκφράζει αντίθετη άποψη, προειδοποιώντας για αύξηση του πληθωρισμού, επιβράδυνση της ανάπτυξης και σοβαρές επιπτώσεις στους Αμερικανούς καταναλωτές.
“Σχεδόν όλοι οι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι οι δασμοί θα έχουν καταστροφικές συνέπειες για τις ΗΠΑ και τον υπόλοιπο κόσμο”, τόνισε στη βρετανική εφημερίδα TheGuardian ο Τζόζεφ Στίγκλιτς, καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, κάτοχος του Νόμπελ Οικονομικών και πρώην επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του Μπιλ Κλίντον. “Οι δασμοί αυτοί θα οδηγήσουν με μαθηματική ακρίβεια σε πληθωρισμό”, είπε.
“Ακόμα κι αν οι κυβερνήσεις δεν θέλουν να απαντήσουν, οι πολίτες τους δεν θα ανεχθούν να αντιμετωπίζονται σαν υποτελείς. Όταν κάνεις τον γορίλα που χτυπά το στήθος του, οι άλλες χώρες δεν θα πουν ‘Δεν πειράζει’. Η πολιτική τους θα τις αναγκάσει να απαντήσουν”, σημείωσε.
Οι εντάσεις, οι απειλές για δασμούς και ο φόβος για αντίποινα θα αναγκάσουν πολλές επιχειρήσεις να μειώσουν τις επενδύσεις τους, προκαλώντας παγκόσμια οικονομική επιβράδυνση, όπως υποστηρίζουν οι οικονομολόγοι.
Συγκεκριμένα, ο Μάρκους Νόλαντ, αντιπρόεδρος του Peterson Institute for International Economics, προειδοποίησε: “Η επιβολή αυτών των δασμών θα μειώσει την οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ, θα οδηγήσει σε αύξηση του πληθωρισμού και αν οι άλλες χώρες απαντήσουν με αντίποινα, οι επιπτώσεις θα είναι ακόμα χειρότερες”.
Ο Τραμπ επιμένει, από πλευράς του, ότι οι δασμοί του θα ωφελήσουν τις ΗΠΑ, ενώ ο Λευκός Οίκος δημοσίευσε το μανιφέστο “America First Trade Policy”, όπου υποστηρίζεται ότι η πολιτική του θα “ενισχύσει τις επενδύσεις, θα προωθήσει την παραγωγικότητα και θα ωφελήσει τους Αμερικανούς εργαζόμενους”.
Ωστόσο, πολλοί οικονομολόγοι κάνουν λόγο για “οικονομική αυταπάτη”, καθώς οι δασμοί του Τραμπ θα πλήξουν βαριά αμερικανικές επιχειρήσεις, αγρότες και βιομηχανίες.
“Οι αυτοκινητοβιομηχανίες των δύο χωρών είναι αλληλένδετες εδώ και 60 χρόνια”, εξήγησε. “Τα ανταλλακτικά διασχίζουν τα σύνορα έως και οκτώ φορές πριν μπουν στο τελικό αυτοκίνητο. Αν επιβληθεί 25% δασμός σε κάθε μετακίνηση ανταλλακτικών μεταξύ ΗΠΑ, Καναδά και Μεξικού, το κόστος θα εκτοξευθεί”.
Και ποιος θα πληρώσει το τίμημα; Σύμφωνα με τον Στάνφορντ, σίγουρα όχι οι Καναδοί κατασκευαστές. “Αντίθετα από ό,τι λέει ο Τραμπ, το κόστος θα περάσει στους Αμερικανούς καταναλωτές, οι οποίοι θα πληρώσουν ακριβότερα αυτοκίνητα. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι’ αυτό”, τόνισε.
Οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ακόμη ότι οι εκτεταμένοι δασμοί θα έχουν ως αποτέλεσμα να “αδειάσουν” οι τσέπες των καταναλωτών, καθώς θα πληρώνουν περισσότερους φόρους στο κράτος κάθε φορά που αγοράζουν εισαγόμενα προϊόντα”.
Ο Νόλαντ του Peterson Institute εξηγεί πως, “Ο Τραμπ και οι υποστηρικτές του λένε ότι οι δασμοί θα ενισχύσουν τη βιομηχανική παραγωγή. Στην πραγματικότητα, όμως, συμβαίνει το αντίθετο. Οι δασμοί μειώνουν την παραγωγική αποδοτικότητα, επιβαρύνοντας τη βιομηχανία“.
Το φιάσκο των φοροελαφρύνσεων
Ο Στίγκλιτς επισημαίνει έναν ακόμα κίνδυνο: αν οι δασμοί οδηγήσουν σε αύξηση του πληθωρισμού, οι κεντρικές τράπεζες θα αυξήσουν τα επιτόκια, γεγονός που θα μπορούσε να προκαλέσει στασιμοπληθωρισμό – δηλαδή οικονομική ύφεση με υψηλό πληθωρισμό.
“Ο Τραμπ ήθελε οι δασμοί να χρηματοδοτήσουν τις φορολογικές ελαφρύνσεις για τους δισεκατομμυριούχους του”, σχολιάζει ο Στίγκλιτς. “Αλλά αν η ανάπτυξη επιβραδυνθεί, τότε θα μειωθούν και τα κρατικά έσοδα από φόρους”.