Με αφορμή τη συμπλήρωση δέκα χρόνων από την κατάρρευση της Lehman Brothers, δεν είναι λίγοι οι ειδικοί που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου προειδοποιώντας για τον κίνδυνο και νέας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.
«Όχι μέσα στα επόμενα 2-3 χρόνια, αλλά σε ορίζοντα πενταετίας», εκτίμησε ο οικονομολόγος της Commerzbank, Γιεργκ Κρέμερ, μιλώντας στη Deutsche Welle.
ΟΓερμανός οικονομολόγος δεν είναι ο μόνος που προειδοποιεί ότι τα φαινόμενα απατούν και πως η σημερινή κατάσταση δεν είναι τόσο ακίνδυνη όσο ενδεχομένως να πιστεύουν οι περισσότεροι.
Μεταξύ άλλων και ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας, Γκόρντον Μπράουν, μιλάει για επόμενη κρίση, καθώς η παγκόσμια οικονομία απέτυχε να εισαγάγει μηχανισμούς συναγερμού και ελέγχου των χρηματοοικονομικών ροών.
Πριν από δέκα χρόνια, στο προοίμιο του μεγάλου crash, οι τότε συνθήκες δεν ενέπνεαν επίσης καμία ανησυχία, θυμάται ο Τζάρεντ Ντίλον, ο οποίος εργάστηκε για επτά περίπου χρόνια στην Lehman Brothers.
«Είχαμε μια εκπληκτική χρονιά και ένα τεράστιο χαρτοφυλάκιο. Ορισμένες μέρες διαπραγματευόμουν αμοιβαία κεφάλαια αξίας έως ενός δις δολαρίων. Πιστεύαμε ότι ήμασταν ανίκητοι».
Το μεγάλο μπαμ της αμερικανικής φούσκας ακινήτων όμως βρήκε την Lehman Brothers εκτεθειμένη ανεπανόρθωτα σε τοξικά στεγαστικά δάνεια. Η οικονομία διολίσθησε σε ύφεση, η αγορά μετοχών κατέρρευσε ενώ οι επενδυτές είδαν σχεδόν τρία τρις δολάρια να εξανεμίζονται. Σε διάστημα μόλις δυο ετών σχεδόν εννέα εκατομμύρια Αμερικανοί έχασαν τη δουλειά τους. Το λογαριασμό πλήρωσε εντέλει ο Αμερικανός φορολογούμενος.
Πλημμυρίζοντας τις αγορές με λεφτά
Ο τότε επικεφαλής της αμερικανικής ομοσπονδιακής τράπεζας, Μπερνάνκε, πόνταρε αποκλειστικά σε μια σχεδόν ακραία χαλαρή νομισματική πολιτική. Η FED μείωσε τα επιτόκια στο μηδέν, κατακλύζοντας τις αγορές με χρήματα, με την ελπίδα ότι οι επιχειρήσεις θα δανειστούν για να επενδύσουν και οι καταναλωτές για να καταναλώσουν. Η πολιτική απέδωσε.
Τα τελευταία τρίμηνα η αμερικανική οικονομία τρέχει με ρυθμούς 4% και άνω, οι αμερικανικές επιχειρήσεις σπάνε το ένα ρεκόρ κερδών μετά το άλλο, η ανεργία τείνει να γίνει άγνωστη έννοια ενώ οι τιμές των μετοχών στη Wall Street καταρρίπτουν επίσης διαδοχικά ρεκόρ.
«Το περασμένο τρίμηνο», είπε τον Ιούλιο ο Τραμπ, «η αμερικανική οικονομία αναπτύχθηκε κατά 4,1%. Ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί κι άλλο».
Μολονότι η εικόνα αυτή είναι εκ πρώτης όψεως κάτι παραπάνω από ικανοποιητική και ενθαρρυντική, υπάρχει φυσικά και η άλλη όψη του νομίσματος. Η χαλαρή νομισματική πολιτική που εγκαινίασε η FED και την οποία υιοθέτησαν στη συνέχεια ομοσπονδιακές τράπεζες σε όλο τον κόσμο είχε ως αποτέλεσμα να εκτιναχθεί το παγκόσμιο χρέος μέσα σε δέκα χρόνια κατά 74%. Πρόκειται για το χρέος νοικοκυριών, επιχειρήσεων και κρατών. Το 2018 ανήλθε στα 247 τρισεκατομμύρια ευρώ. Μόνον το αμερικανικό έφτασε πλέον τα 19 τρις δολάρια.
Στην ίδια κατεύθυνση και ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας, Γκόρντον Μπράουν, (2007-2010) ο οποίος βρισκόταν στο τιμόνι της χώρας την περίοδο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, προειδοποίησε σήμερα με συνέντευξη του στην εφημερίδα Guardian ότι «κινδυνεύουμε να κατευθυνθούμε υπνοβατώντας προς την επόμενη κρίση».
Ο Μπράουν εκτιμά πως η παγκόσμια οικονομία απέτυχε να εισαγάγει μηχανισμούς συναγερμού και ελέγχου των χρηματοοικονομικών ροών και πως βρισκόμαστε σε έναν κόσμο χωρίς ηγεσία.