Το υπουργείο Ανάπτυξης προετοιμάζει νέα μέτρα που θα αλλάξουν τον τρόπο λειτουργίας των σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα. Η υποχρεωτική αναγραφή της αρχικής τιμής παραγωγού ή βιομηχανίας αποτελεί καινοτόμο προσέγγιση για την αντιμετώπιση των αδικαιολόγητων ανατιμήσεων που επηρεάζουν τα νοικοκυριά.
Πώς θα λειτουργεί το νέο σύστημα ελέγχου τιμών στα σούπερ μάρκετ
Οι κατηγορίες προϊόντων που θα υπόκεινται στη νέα ρύθμιση θα καθορίζονται μέσω του Παρατηρητηρίου Τιμών. Κάθε φορά που εντοπίζονται μη δικαιολογημένες αυξήσεις, τα σούπερ μάρκετ θα υποχρεώνονται να εμφανίζουν τις αρχικές τιμές στα ράφια τους.
Η ρύθμιση αυτή θα ενσωματωθεί στο επερχόμενο νομοσχέδιο για τη νέα Αρχή Προστασίας του Καταναλωτή και Εποπτείας της Αγοράς. Ο υπουργός Ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος παρουσίασε την πρωτοβουλία αυτή χτες στον τηλεοπτικό σταθμό ΑΝΤ1, τονίζοντας τους στόχους διαφάνειας.
Στόχοι και προσδοκίες του μέτρου
Το υπουργείο στοχεύει στη δημιουργία μεγαλύτερης διαφάνειας στην τιμολόγηση, ασκώντας παράλληλα πίεση στους ενδιάμεσους κρίκους της εφοδιαστικής αλυσίδας. Ο κύριος στόχος είναι η μείωση του φαινομένου όπου ένα προϊόν φτάνει στο ράφι με τιμή πολλαπλάσια από την αρχική του αξία.
Όπως διευκρίνισε ο κ. Θεοδωρικάκος στην εφημερίδα «Καθημερινή», η υποχρέωση θα αφορά αποκλειστικά προϊόντα με αδικαιολόγητες ανατιμήσεις που ενδέχεται να κρύβουν αισχροκέρδεια. Δεν προβλέπεται γενικευμένη εφαρμογή σε όλα τα προϊόντα, καθώς αυτό θα δημιουργούσε περιττή γραφειοκρατία.
Αντιδράσεις και προβληματισμοί της αγοράς
Η ανακοίνωση προκάλεσε έκπληξη στον κλάδο των σούπερ μάρκετ, με τους εκπροσώπους να χαρακτηρίζουν το μέτρο κυρίως επικοινωνιακό. Υποστηρίζουν ότι η εφαρμογή του παρουσιάζει σημαντικά τεχνικά και πρακτικά εμπόδια.
Σύμφωνα με τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ, η ρύθμιση θα τις αναγκάσει να αποκαλύψουν στοιχεία της εμπορικής τους πολιτικής, κάτι που αντιβαίνει στη νομοθεσία περί ανταγωνισμού. Επιπλέον, εγείρονται ερωτήματα σχετικά με την πρακτική εφαρμογή του μέτρου.
Τεχνικές δυσκολίες στην εφαρμογή
Για τα νωπά προϊόντα, όπως τα πορτοκάλια, υπάρχουν πολλαπλά στάδια στην εφοδιαστική αλυσίδα. Από τον καλλιεργητή στο δέντρο, στη συλλογή, το συσκευαστήριο, τον χονδρέμπορο και τελικά στα σούπερ μάρκετ. Το ερώτημα που προκύπτει είναι ποια τιμή θεωρείται αρχική.
Επιπλέον, πολλά σούπερ μάρκετ προμηθεύονται το ίδιο προϊόν από διαφορετικούς παραγωγούς με διαφορετικές τιμές. Χαρακτηριστικά, επικεφαλής μεγάλης αλυσίδας αναρωτήθηκε: "Εμείς προμηθευόμαστε ντομάτες από πέντε παραγωγούς. Τι θα γράφουμε ως τιμή παραγωγού; Τον μέσο όρο;"
Ιδιαιτερότητες για συσκευασμένα προϊόντα
Όσον αφορά τα τυποποιημένα προϊόντα, η αγορά εκτιμά ότι η αναγραφή της αρχικής τιμής από τον τιμοκατάλογο του προμηθευτή δεν θα προσφέρει ουσιαστική πληροφόρηση. Η τελική τιμή διαμορφώνεται από εκπτώσεις και παροχές που συμφωνεί κάθε αλυσίδα με τους προμηθευτές της, στοιχεία που δεν μπορούν να αποκαλυφθούν.
Επιπρόσθετα, οι εκπρόσωποι των σούπερ μάρκετ τονίζουν ότι για ορθή σύγκριση, η αρχική τιμή θα πρέπει να περιλαμβάνει ΦΠΑ. Υπάρχουν και φόβοι ότι το μέτρο θα πιέσει τους παραγωγούς αντί για τις αλυσίδες, καθώς οι λιανέμποροι θα απαιτούν χαμηλότερες τιμές γνωρίζοντας τις πρακτικές των ανταγωνιστών.
Πλαίσιο πληθωρισμού και κυβερνητικών ανησυχιών
Η προσφυγή σε αυτό το μέτρο έρχεται παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε σε 1,9%, για πρώτη φορά κάτω από 2% από τον Σεπτέμβριο του 2023, σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή. Αυτό αποκαλύπτει τον κυβερνητικό προβληματισμό για τη δυσαρέσκεια των νοικοκυριών και την ανησυχία μήπως η αποκλιμάκωση είναι προσωρινή.
Η Τράπεζα της Ελλάδος αναθεώρησε προς τα πάνω τις εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό το 2025 και 2026. Παράλληλα, η Oxford Economics εξέφρασε επιφυλάξεις, υποστηρίζοντας ότι είναι νωρίς να ισχυριστούμε ότι νικήθηκε ο πληθωρισμός, αναμένοντας ότι θα παραμείνει πάνω από το 2% καθ' όλη τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2026.