Σχεδόν το 100% του παγκόσμιου ΑΕΠ αναμένεται να φτάσει το παγκόσμιο χρέος στο τέλος της δεκαετίας, ξεπερνώντας το επίπεδο-ρεκόρ της πανδημίας, εξαιτίας των οικονομικών πιέσεων που ασκούν οι αμερικανικοί δασμοί εν μέσω βραδύτερης ανάπτυξης και εξάντλησης των κρατικών προϋπολογισμών. Μάλιστα, στο χείριστο σενάριο, το χρέος θα μπορούσε να αγγίξει επίπεδα που έχουν καταγραφεί τελευταία φορά στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Αυτό προειδοποιεί το ΔΝΤ στο αναθεωρημένο Fiscal Monitor, όπου προβλέπει αύξηση του παγκόσμιου χρέους κατά 2,8% στο 95,1% του ΑΕΠ το 2025. Εκτιμά επίσης ότι οι ανοδική τάση θα συνεχιστεί, αγγίζοντας το 99,6% του ΑΕΠ το 2030. Το διεθνές χρέος είχε αγγίξει το επίπεδο-ρεκόρ του 98,9% το 2020, καθώς οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο δανείζονταν αδρά, προκειμένου να στηρίξουν την οικονομία και τους καταναλωτές όσο η οικονομική δραστηριότητα είχε σταματήσει. Επειτα, το χρέος υποχώρησε εντός δύο ετών κατά 10 μονάδες, αλλά άρχισε να ανεβαίνει ξανά και μάλιστα τα τελευταία στοιχεία δείχνουν επιτάχυνση της αύξησης.
«Οι σημαντικές ανακοινώσεις δασμών από τις ΗΠΑ, τα αντίποινα από άλλες χώρες και τα εξαιρετικά υψηλά επίπεδα αβεβαιότητας σε ό,τι αφορά τα μέτρα, συμβάλλουν στην επιδείνωση των προοπτικών και τα αυξημένα ρίσκα», αναφέρει το ΔΝΤ στην έκθεση. Το Ταμείο σημειώνει επίσης ότι ως αποτέλεσμα, οι κυβερνήσεις έχουν δυσκολότερες αποφάσεις να πάρουν, όσο εξαντλούν τα ταμεία τους από τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες, τις ανάγκες για μεγαλύτερη κοινωνική στήριξη και την αύξηση του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους, το οποίο θα μπορούσε να αυξηθεί περαιτέρω με την κλιμάκωση των πληθωριστικών εντάσεων.
Τα ετήσια δημοσιονομικά ελλείμματα αναμένεται να διαμορφωθούν κατά μέσο όρο στο 5,1% του ΑΕΠ φέτος έναντι 5% πέρυσι, 3,7% το 2022 και 9,5% το 2020, σύμφωνα με το Fiscal Monitor.
Βραδύτερη ανάπτυξη, περισσότερο χρέος
Οι προβλέψεις αυτές, όπως αντίστοιχα και οι εκτιμήσεις για την ανάπτυξη που δημοσιεύθηκαν χθες από το ΔΝΤ, θα μπορούσαν να επιδεινωθούν αν εφαρμοστούν υψηλότεροι δασμοί από τις ΗΠΑ και σκληρότερα ανταποδοτικά μέτρα από τις υπόλοιπες χώρες.
Τα επίπεδα του χρέους ίσως ξεπεράσουν το 117% του ΑΕΠ μέχρι το 2027 στο χείριστο σενάριο, «αν τα έσοδα και η οικονομική δραστηριότητα συρρικνωθούν περισσότερο από τις τρέχουσες προβλέψεις λόγω αυξημένων δασμών και αποδυναμωμένων αναπτυξιακών προοπτικών». Σύμφωνα με το ΔΝΤ, αν πραγματοποιηθεί αυτό το σενάριο, το χρέος θα διαμορφώνεται στο υψηλότερο επίπεδο από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η κλιμάκωση των πιέσεων θα μπορούσε να πυροδοτήσει μεγαλύτερες ανάγκες για κοινωνικές δαπάνες, ιδίως στις χώρες που εκτίθενται περισσότερο στα εμπορικά σοκ και σύμφωνα με το ΔΝΤ, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των δαπανών.
Βελτιωμένη η κατάσταση στις ΗΠΑ με αστερίσκους
Η πρόβλεψη του ΔΝΤ «δείχνει» ήπια βελτίωση στα ετήσια ελλείμματα προϋπολογισμού των ΗΠΑ την επόμενη διετία στο 6,5% του ΑΕΠ φέτος και στο 5,5% το 2026 έναντι 7,3% το 2024. Αυτό αποδίδεται σε έναν συνδυασμό αυξημένων εσόδων από δασμούς που έχουν ανακοινωθεί και της συνεχιζόμενης οικονομικής ανάπτυξης.
Η πρόβλεψη αυτή, όμως, έγινε βάσει της υπόθεσης ότι οι φοροαπαλλαγές που τέθηκαν σε ισχύ το 2017 θα λήξουν στο τέλος του έτους, όπως άλλωστε είναι προγραμματισμένο. Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση Trump σκοπεύει να τις παρατείνει, κίνηση που σύμφωνα με ειδικούς αναμένεται να προσθέσει περίπου 4 τρισ. δολάρια στο αμερικανικό χρέος την επόμενη δεκαετία.
Τα δημοσιονομικά ελλείμματα της Κίνας αναμένεται να αυξηθούν κατακόρυφα το 2025, στο 8,6% του ΑΕΠ και στο 8,5% το 2026 από 7,3% το 2024. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, τα μέτρα στήριξης ήταν ένας λόγος που η πρόβλεψη για την κινεζική ανάπτυξη παρέμεινε στο 4%, εν μέρει αντισταθμίζοντας το βαρίδι των δασμών.
Παρά την κλιμάκωση των πιέσεων στο χρέος, το ΔΝΤ επανέλαβε τη συμβουλή του για προτεραιοποίηση της μείωσης του δημόσιου χρέους, ώστε οι κυβερνήσεις να χτίσουν δημοσιονομικά «μαξιλάρια», χάρη στα οποία θα μπορούν να αντιμετωπίσουν μελλοντικά οικονομικά σοκ.