«Το μεγαλύτερο λάθος μας ήταν ότι το 2013 πήραμε δάνειο 9,5 εκατομμυρίων σε δολάρια. Δεν φανταζόμασταν ότι κάποτε η συναλλαγματική ισοτιμία θα μας κατέστρεφε», λέει ο Μούρατ Κασιμπεγιάζ επικεφαλής της διάσημης αλυσίδας εστιατορίων Κασιμπεγιάζ, η οποία αναγκάστηκε να κηρύξει πτώχευση, μιας και δεν μπορούσε πια να αποπληρώσει τα χρέη της.
Όμως τα εστιατόρια Κασιμπεγιάζ δεν αποτελούν μεμονωμένη περίπτωση. Το τελευταίο διάστημα εκατοντάδες επιχειρήσεις στην Τουρκία μοιράζονται παρόμοια μοίρα. Πολλές τουρκικές εταιρίες πήραν την τελευταία δεκαετία δάνεια σε δολάριο.
Όταν όμως στα τέλη του περασμένου καλοκαιριού κατέρρευσε η αξία της τουρκικής λίρας σε σχέση με το δολάριο πολλές επιχειρήσεις έφθασαν στα όρια της χρεοκοπίας. Για την αποφύγουν όλο και περισσότερες εταιρίες ζητούν διακανονισμό χρεών.
Η τουρκική διαδικασία πτώχευσης προβλέπει τη συνεννόηση μεταξύ δανειστή και οφειλέτη για να αποτραπεί η χρεοκοπία μιας επιχείρησης. Προϋπόθεση για την νέα αυτή συμφωνία είναι μια αίτηση σε δικαστήρια εμπορικών υποθέσεων. Στη συνέχεια ο πιστωτής αποδέχεται τη μερική διαγραφή του χρέους, ενώ ο οφειλέτης δεσμεύεται να αποπληρώσει το δάνειο με όσα περιουσιακά στοιχεία διαθέτει. Σε περίπτωση όμως που ένα δικαστήριο κρίνει ότι μια επιχείρηση δεν πληροί τις προϋποθέσεις, τότε απορρίπτει την αίτηση και η επιχείρηση χρεοκοπεί.
7.000 πτωχεύσεις αναμένονται μέχρι τα τέλη του 2018
Το τελευταίο διάστημα πολλές τουρκικές επιχειρήσεις από διάφορους οικονομικούς κλάδους ζήτησαν διακανονισμό χρεών. Ανάμεσά τους ο μεγαλύτερος παραγωγός κοτόπουλων της χώρας, καθώς και μια αλυσίδα μικρεμπορίου με εκατοντάδες υποκαταστήματα. Υπολογίζεται ότι περίπου 3.000 εταιρίες έχουν ζητήσει από δικαστήρια διακανονισμό χρεών, ενώ μέχρι τα τέλη του χρόνου ο αριθμός εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε συνολικά 7.000.
Ο Ορχάν Τούραν, πρόεδρος της Τουρκικής Ομοσπονδίας Επιχειρήσεων και Επιτηδεύματος (Türkonfed), στην οποία συμμετέχουν σχεδόν 40.000 επιχειρήσεις, δηλώνει στην DW ότι στο πρόσφατο παρελθόν η Τουρκία έχει βιώσει οικονομικές κρίσεις το 2001 και το 2008. Ποτέ όμως δεν κήρυξαν πτώχευση τόσες εταιρίες όσο σε αυτή την περίοδο.
Ο καθηγητής Χάκαν Ουζελτούρκ από τη Νομική Σχολή του ιδιωτικού Πανεπιστημίου Γεντιτέπε εκτιμά οι πολλές πτωχεύσεις είναι η πιο σημαντική ένδειξη για μια στάσιμη οικονομία. Επιπλέον θεωρεί ότι οι πολλές αιτήσεις στα δικαστήρια για διακανονισμό συνιστούν μεγάλη επιβάρυνση για τα δικαστήρια. «Χιλιάδες επιχειρήσεις κηρύσσουν πτώχευση για να μειώσουν τα χρέη τους, φέροντας τη δικαιοσύνη στα όριά της.
Σε περίπτωση που αυξηθούν περαιτέρω οι αιτήσεις δεν αποκλείεται να υπάρξει ένα φαινόμενο ντόμινο και να συμπαρασυρθούν και άλλες επιχειρήσεις να πράξουν το ίδιο για να γλιτώσουν από τα χρέη», προειδοποιεί ο καθηγητής. Τίποτα ωστόσο δεν δείχνει να αντιστρέφει το κύμα πτωχεύσεων στην Τουρκία.