Σε κάθε γειτονιά, σε κάθε καφενείο, η ίδια συζήτηση επανέρχεται: γιατί ορισμένοι συνταξιούχοι τα βγάζουν ευκολότερα πέρα ενώ άλλοι μετρούν κάθε ευρώ; Η διαφορά δεν είναι τυχαία ούτε συγκυριακή. Πρόκειται για μια άνιση πορεία που ξεκινά δεκαετίες πριν, μέσα από την ίδια την αγορά εργασίας, και κορυφώνεται όταν έρθει η ώρα της σύνταξης.
Η χαμηλότερη μισθολογική βάση του ιδιωτικού τομέα
Το μεγαλύτερο μέρος της ανισότητας εντοπίζεται σε ένα απλό, αλλά καθοριστικό στοιχείο: τις αμοιβές του εργασιακού βίου. Οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα λάμβαναν συστηματικά χαμηλότερους μισθούς από αυτούς του Δημοσίου. Εφόσον οι εισφορές —κι επομένως η μελλοντική σύνταξη— υπολογίζονται πάνω σε αυτά τα ποσά, το τελικό αποτέλεσμα ήταν προδιαγεγραμμένο: μικρότερες συντάξεις για όσους προέρχονται από την αγορά.
Σε περιοχές όπως η Πελοπόννησος, όπου η εποχικότητα κυριαρχεί σε τουρισμό και γεωργία, η διαφορά γίνεται ακόμη πιο αισθητή.
Ασυνέχεια στην ασφάλιση: ο «κρυφός» επιβαρυντικός παράγοντας
Η δουλειά στον ιδιωτικό τομέα συχνά δεν είναι μια ευθεία γραμμή. Αντιθέτως, μοιάζει περισσότερο με μια διαδρομή γεμάτη κενά:
- περίοδοι ανεργίας,
- αλλαγές εργοδοτών,
- ευέλικτες ή ασταθείς εργασιακές σχέσεις,
- εποχική εργασία χωρίς εγγυημένη συνέχεια.
Κάθε τέτοιο κενό περιορίζει τον συνολικό χρόνο ασφάλισης και μειώνει το ποσοστό αναπλήρωσης. Αντίθετα, οι δημόσιοι υπάλληλοι είχαν στα περισσότερα επαγγέλματα αδιάλειπτη ασφαλιστική πορεία, με σταθερές αποδοχές και συνεχή ροή εισφορών.
Οι επίσημες μετρήσεις δείχνουν πλέον καθαρά ότι οι συντάξεις του ιδιωτικού τομέα υστερούν σημαντικά σε σχέση με εκείνες του Δημοσίου. Η ανισότητα αυτή δεν είναι πρόσφατη· είναι ενσωματωμένη στην εργασιακή δομή των προηγούμενων δεκαετιών και απαιτεί ουσιαστική συζήτηση για να αντιμετωπιστεί.