Ζούμε σε περίοδο σοβαρών ανακατατάξεων και δύσκολων προσαρμογών. Ιδιαίτερα για έναν κόσμο ασυνήθιστο σε απότομες αναπροσαρμογές και καινούργιων σχεδόν καθημερινών δεδομένων. Οι πολίτες ακούν συνέχεια για καινούργια πράγματα χωρίς να είναι σίγουροι πως καταλαβαίνουν πάντα τα θέματα που συζητούνται.
Ο κίνδυνος για παρανόηση της πραγματικότητας και κατρακύλα σε επιλογές δυσνόητες και παρακινδυνευμένες είναι πάντοτε παρών και απειλητικός. Πρόσφατα άκουγα σε αθηναϊκό ζαχαροπλαστείο μια παρέα νέων μεγαλόφωνα να σχολιάζει αν πρόκειται να χάσει τίποτα αν περιορισθούν οι δημοκρατικές ελευθερίες και το πολίτευμα αλλάξει προσανατολισμό προς αυταρχικότερες μορφές.
Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου
Συζητήσεις επικίνδυνες φορτισμένες από άγνοια για το τι μπορεί να συμβεί αλλά και από απογοήτευση από αυτό που όλοι βλέπουν να ξετυλίγεται γύρω τους.
Πρώτο ζήτημα είναι η άγνοια. Υπάρχει τέτοια συνήθεια με την χωρίς περιορισμούς ελευθερία που δεν έχει, σχεδόν καθόλου, κανόνες έχει κατακυριεύσει τη χώρα που οι νεώτεροι κυρίως πολίτες αδυνατούν να συλλάβουν τι μπορεί να τους συμβεί αν αυτή η ελευθερία χαθεί η περιορισθεί. Ιδιαίτερα μάλιστα στην εποχή που ζούμε, που ο αυταρχισμός έχει αλλάξει μορφή και μεθόδους.
Σήμερα δεν θα βγουν ξανά τανκς στους δρόμους. Ούτε η αστυνομία θα χτυπά πόρτες για να συλλάβει πολίτες η θα στέλνει μηνύματα ζητώντας να περάσει κάποιος από την Ασφάλεια "για υπόθεσή του". Με βάση τις σύγχρονες πολιτικές μεθόδους, τις προόδους της τεχνολογίας και τα επικοινωνικά τεχνάσματα η καταπίεση θα είναι έμμεση, ελάχιστα συνειδητοποιημένη, καθόλου βίαιη και απόλυτα αποτελεσματική.
Ο κόσμος θα συμφωνεί με τις επιλογές της πολιτικής εξουσίας δίχως να πολυκαταλαβαίνει το γιατί και θα είναι περίπου βολεμένος με την καθημερινή του μιζέρια μιά και δεν θα είναι απόλυτα ορατές οι όποιες άλλες εναλλακτικές του λύσεις. Οι ενδεχόμενα ανατρεπτικές εικόνες από τις εναλλακτικές του επιλογές θα τον τρομοκρατούν και θα τον πειθαρχούν.
Το εύρος της αλήθειας που θα συνειδητοποιεί πως υπάρχει γι' αυτόν θα είναι οριοθετημένη και καθορισμένη. Το εξαιρετικό βιβλίο των Daniel Treisman και Sergei Gruviev, "Spin Dictators (Princeton, 2023) είναι εξαιρετικά αποκαλυπτικό για το μέλλον που μας απειλεί!
Άλλο ζήτημα είναι βεβαίως αυτό που όλοι βλέπουμε να εκτυλίσσεται γύρω μας. Η ακατάσχετη διαφθορά που τίποτα δεν δείχνει να είναι σε θέση να την περιορίσει. Όταν πλέον η τιμιότητα αρχίζει να ταυτίζεται με την ανικανότητα η και την βλακεία (!) είναι ελάχιστα πλέον αυτά που μπορούν να γίνουν ώστε κάπως αυτή η τάση απλά να ανακοπεί.
Πρόσωπα σε σημαντικά διεθνή πόστα καταγγέλλονται αμέσως η εμμέσως για σκάνδαλα συναλλαγών, και σχεδόν τίποτα δεν γίνεται. Η μετριότητα των ηγεσιών τείνει πλέον να γίνει καθεστώς και η λογική απουσιάζει σχεδόν εντελώς από τις κοινωνίες μας.
Πολλοί δημόσιοι παράγοντες κομπάζουν περιαυτολογώντας για το τέλος της παγκοσμιοποίησης παραβλέποντας πως η επαναφορά του κρατισμού συνοδεύεται από αναποτελεσματικότητα, διαφθορά, φτώχεια και περίπου καθημερινές δυσκολίες.
Βλέποντας λχ την ελληνική πραγματικότητα παρατηρεί κάποιος πως το μοναδικό κομμάτι οικονομικής δραστηριότητας που ανθεί είναι αυτό στο οποίο δεν ανακατεύεται ο δημόσιος τομέας, η υπερπόντια ναυτιλία. Ενώ εκεί που ανακατεύεται, η ακτοπλοΐα, υπάρχουν κατά καιρούς προβλήματα.
Η Ευρώπη ακόμη παλεύει με το ζήτημα της παράνονης μετανάστευσης ενώ δείχνει να επιμένει στο περίφημο net zero όριο επίτευξης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Και οι δύο μάχες δείχνουν οριστικά χαμένες.
Μόνο η Προεδρία Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ ίσως δώσει κάποια διέξοδο στα ζητήματα αυτά. Δεν είναι όμως ντροπή από την Ευρώπη να περιμένει από αλλού προστάγματα για να λύσει εσωτερικά της ζητήματα;
Η Ελλάδα τι περιμένει για να αποσύρει την υπογραφή της από το ανόητο Σύμφωνο Μετανάστευσης του ΟΗΕ; Και να σταματήσει να ομονοεί με την Ευρώπη σε μέτρα για το περιβάλλον που έχουν ουσιαστικά διαλύσει την οικονομία της; Μήπως ολόκληρη η Ευρώπη χρειάζεται μια γενική αναθεώρηση των ηγετικών της προσωπικοτήτων;