Οι επιχειρήσεις ετοιμάζονται για τη μεγάλη επιστροφή στο γραφείο μετά το ιδιότυπο καθεστώς τηλεργασίας στη διάρκεια της πανδημίας. Όμως πολλοί εργαζόμενοι δεν ενθουσιάζονται με αυτή την προοπτική. «Κατά κανόνα οι εργοδότες επιθυμούν περισσότερο από τους εργαζόμενους την επιστροφή στις παλαιές συνήθειες», λέει ο Μπερντ Φιτζενμπέργκερ, διευθυντής του Ινστιτούτου για την Αγορά Εργασίας (ΙΑΒ) στη Νυρεμβέργη. «Όμως τα επιτελικά στελέχη των επιχειρήσεων θα πρέπει να αναρωτηθούν, πώς μπορεί να γίνει πιο ελκυστική η επιστροφή στον χώρο εργασίας».
Πολλοί εργαζόμενοι θα προτιμούσαν να συνεχίσουν την εργασία από το σπίτι, για λίγες έστω ημέρες την εβδομάδα. «Για πολλούς νέους εργαζόμενοιυς μάλιστα η δυνατότητα τηλεργασίας είναι πλέον ένα από τα κύρια κριτήρια στην αναζήτηση νέου εργοδότη», αναφέρει ο Φιτζενμπέργκερ. Κύριο πλεονέκτημα της τηλεργασίας είναι ότι ο εργαζόμενος γλυτώνει τουλάχιστον μία ώρα μετακινήσεων κάθε μέρα. Αυτό προκύπτει και από διεθνή έρευνα, που πραγματοποίησε τον Ιανουάριο το αμερικανικό επιστημονικό δίκτυο NBER με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης και του Οικονομικού Ινστιτούτου IfO με έδρα το Μόναχο.
Πιο συγκεκριμένα: οι συμμετέχοντες στην έρευνα δηλώνουν ότι την ημέρα που εργάζονται από το σπίτι εξοικονομούν κατά μέσο όρο 65 λεπτά. Πώς αξιοποιούν τον επιπλέον χρόνο; Οι απαντήσεις έχουν ενδιαφέρον: Ένα σημαντικό κομμάτι (20 λεπτά) επενδύεται και πάλι στη δουλειά, 10 λεπτά διατίθενται για δουλειές του σπιτιού, αλλά 5 λεπτά για φροντίδα παιδιών ή άλλων συγγενών, ενώ το μεγαλύτερο κομμάτι- 30 λεπτά την ημέρα- διοχετεύεται στον προσωπικό χρόνο του καθενός, σε αθλητικές δραστηριότητες, στο διάβασμα ή στην τηλεόραση.
Δύσκολη υπόθεση το «μέρισμα της παρουσίας»
Ο διευθυντής του Ινστιτούτου για την Αγορά Εργασίας, Μπερντ Φιτζενμπέργκερ, εκτιμά ότι οι επιχειρήσεις χρειάζονται «καλύτερο συντονισμό» για να κάνουν ξανά ελκυστικό το γραφείο. «Είναι δυσάρεστο να επιστρέφεις στο γραφείο και να είσαι μόνος, όταν οι υπόλοιποι συνάδελφοι κάθονται στο σαλόνι τους και συμμετέχουν σε συσκέψεις μέσω τηλεδιάσκεψης», τονίζει. Γι' αυτό θα πρέπει να υπάρχει ρητή πρόβλεψη, ποιος θα έρχεται στο γραφείο και πότε, επισημαίνει. Μία καλή ιδέα θα ήταν να συνδυάζουν τα στελέχη την επιστροφή στο γραφείο με μία κοινωνική δραστηριότητα, για παράδειγμα ένα κοινό μεσημεριανό φαγητό ή μία σύσκεψη σε χαλαρή ατμόσφαιρα. Μόνο έτσι, υποστηρίζει ο Φιτζενμπέργκερ, μπορείς να επιτύχεις ένα «μέρισμα», δηλαδή μία «προστιθέμενη αξία» της παρουσίας στον χώρο εργασίας.
Η Ομοσπονδιακή Ένωση Γερμανικών Εργοδοτικών Συνδέσμων (BDA) εκτιμά ότι το μέλλον της εργασίας θα συνδυάζει παρουσία στο γραφείο με εργασία από το σπίτι. Εκπρόσωπος της ένωσης δηλώνει στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (dpa) ότι το 86% των επιχειρήσεων που άρχισαν να προσφέρουν δυνατότητες τηλεργασίας λόγω πανδημίας, θα ήθελε να διατηρήσει ή και να επεκτείνει αυτές τις δυνατότητες.Σε κάθε περίπτωση το γραφείο θα παραμείνει κομβικός χώρος για προσωπικές συναντήσεις, συνέργειες και κοινά projects.
Υπέρ του «γραφείου» και τα συνδικάτα
Αλλά και το πανίσχυρο συνδικάτο Verdi, το μεγαλύτερο για τον κλάδο των υπηρεσιών στη Γερμανία, επισημαίνει ότι το γραφείο πρέπει να γίνει ξανά ένας «χώρος κοινωνικής συνεύρεσης». Βέβαια ο Κρίστιαν Βίλε, υπεύθηνος του Verdi για την εργασιακή καινοτομία, σημειώνει ότι «ένας βασικός λόγος που οι εργαζόμενοι αποτραβήχτηκαν από το γραφείο τους είναι ότι θέλουν να αποφύγουν αρνητικούς παράγοντες, όπως η ένταση των θορύβων, ο ελλειπής εξοπλισμός των χώρων, η υποχρέωση να ασχολούνται με διαφορετικά πράγματα ταυτόχρονα». Στο σπίτι τους ασφαλώς μπορούν να συγκεντρωθούν καλύτερα, να εργαστούν ανενόχλητοι. «Αλλά εάν δεν βελτιωθούν οι συνθήκες στον χώρο εργασίας, τα παλαιά προβλήματα θα εμφανιστούν και πάλι, ακόμη πιο οξυμένα», εκτιμά ο Κρίστιαν Βίλε.
Αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις, εκτός από πολυπρόσωπα γραφεία και τεράστιες αίθουσες συσκέψεων, θα πρέπει να έχουν προβλέψει και ατομικά γραφεία, ζώνες ησυχίας και προστατευμένους θαλάμους. Έντονος προβληματισμός για το ζήτημα αυτό επικρατεί στις εταιρείες πληροφορικής, στις οποίες ένας ιδιαίτερα μεγάλος αριθμός συνεργατών εργαζόταν μέχρι σήμερα εξ αποστάσεως. Εκπρόσωπος της γερμανικής εταιρείας λογισμικού SAP, που είναι μία από τις μεγαλύτερες του κλάδου παγκοσμίως, δηλώνει ότι η επιχείρηση προσφέρει αθλητικές δραστηριότητες και φροντίδα για τα παιδιά των εργαζομένων στα γραφεία της. Στην εταιρεία πληροφορικής Bechtle προσφέρονται υπηρεσίες καθαριστηρίου ρούχων και φαγητά σε πακέτο για το σπίτι, ώστε οι εργαζόμενοι «να εξοικονομούν χρόνο» και «να συνδυάζουν καλύτερα την επαγγελματική με την προσωπική τους ζωή».
Η Σουζάνε Φρέλιχ, καθηγήτρια μάνατζμεντ στην Επαγγελματική Σχολή του Μπαντ Χόνεφ, λέει ότι «με την ευφορία που έχει προκαλέσει η τηλεργασία, αρχίζουμε να υποτιμούμε πόσο σημαντική είναι η φυσική μας παρουσία». Η ίδια θεωρεί ότι η εργοδοσία πρέπει να θέσει συγκεκριμένους κανόνες, οι οποίοι όμως θα τηρούνται και θα θεωρούνται δίκαιοι από το προσωπικό. «Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να συμμετέχουν στη διαμόρφωση των κανόνων αυτών, θα πρέπει να τους είναι σαφές για ποιον λόγο έρχονται στο γραφείο», επισημαίνει.