Το άτυπο Συμβούλιο των Υπουργών Οικονομικών των 27 στο τέλος της εβδομάδας στην Κοπεγχάγη, δεν πρόκειται -άτυπο γαρ- να καταλήξει σε αποφάσεις ή συμπεράσματα. Πρόκειται, όμως, να εκκινήσει έναν διάλογο που πριν από μία δεκαετία θα θεωρούσαμε άσχετο με το ρόλο του Eurogroup ή του Ecofin.
Και μακριά ακόμα και από τον πιο πρόσφατο ρόλο του, να αξιολογεί τα εθνικά πλάνα ανάκαμψης των κρατών-μελών ή να προωθεί τον σχεδιασμό και τη χρηματοδότηση κοινών ενεργειακών υποδομών εντός της ΕΕ. Αυτή τη φορά, οι υπουργοί για την οικονομία και τα δημοσιονομικά των χωρών τους μπαίνουν στα βαθιά.
Καλούνται να συναποφασίσουν με βάση τις -άσχημες έως πολύ άσχημες- μεσοπρόθεσμες γεωπολιτικές προβλέψεις των επόμενων χρόνων. Στα θετικά: δεν έχουν και πολλές επιλογές πλέον. Στα αρνητικά: δεν υπάρχει καμία εύκολη επιλογή.
Μονόδρομος η ενίσχυση της αυτονομίας
Ακόμα και τα ηπιότερα γεωπολιτικά σενάρια που επεξεργάζονται στις Βρυξέλλες, απέχουν πολύ από μία κατάσταση παγκόσμιας ομαλότητας όπως τη γνωρίζαμε έως σήμερα. Οι οικονομικές σχέσεις με τις ΗΠΑ και την Κίνα δεν θα είναι ποτέ πλέον εύκολες, η ΕΕ δεν μπορεί να βασίζεται αποκλειστικά και μόνο στις προθέσεις του Τραμπ και ο Πούτιν θα συνεχίσει να αποτελεί βασική απειλή για την υπόσταση αρκετών (αν όχι όλων) των κρατών-μελών όπως τα γνωρίζουμε έως σήμερα.
Η ανάγκη για κοινή ευρωπαϊκή αντιμετώπιση της κατάστασης είναι επιβεβλημένη. Όχι επειδή η προσέγγισή μας είναι φιλοευρωπαϊκή -που είναι- αλλά γιατί το σενάριο που θέλει την πλειοψηφία των χωρών της ΕΕ να αποφασίζουν με βάση το ad hoc πρόσκαιρο συμφέρον τους αδυνατίζει όχι μόνο τη θέση της Ένωσης αλλά τη θέση και την ίδια τη διαπραγματευτική ισχύ της κάθε χώρας. Μεσοπρόθεσμα, αυτό θα είναι αυτοκαταστροφικό για όλους.
Κατά συνέπεια, το σύνολο των μεταρρυθμίσεων που καλείται μέσα στους επόμενους λίγους μήνες να αποφασίσει η ΕΕ (από την αμυντική της θωράκιση έως την ενίσχυση των επιχειρήσεων, των εργαζομένων της και των προϊόντων που παράγει) περνούν μέσα από τις αποφάσεις για την οικονομία της όπως αυτή επηρεάζεται και διαμορφώνεται μέσα από πρωτόγνωρες γεωπολιτικές προκλήσεις.
Οι υπουργοί οικονομικών καλούνται να γίνονται -στην υπερβολή του λόγου- υπουργοί άμυνας, εξωτερικών, ενέργειας έως και… πρωθυπουργοί. Σε ρεαλιστική διάσταση, καλούνται να εφαρμόσουν στην πράξη -και να συνεργαστούν- με όλους τους παραπάνω και συνεπώς να προτεραιοποιήσουν αποτελεσματικά τα κονδύλια που υπάρχουν προς διαχείριση (ευρωπαϊκά και εθνικά).
Και δεν είναι μόνο οι «27»
Στο άτυπο Συμβούλιο, λοιπόν, της Κοπεγχάγης, οι 27 υπουργοί θα κληθούν να βάλουν σε σειρά ακριβώς αυτή τη συζήτηση. Η οποία προφανώς και εμπεριέχει στοιχεία εμβάθυνσης και ενοποίησης στα οποία είτε όλοι μαζί ή σε επίπεδο Ευρωζώνης, δεν έχουμε επιδείξει την απαραίτητη ευελιξία. Και μία παρατήρηση: Η αντίδραση που καλούμαστε να επιδείξουμε δεν αφορά μόνο στους 27.
Αφορά και στη συνεργασία με μια σειρά χωρών που αντιμετωπίζουν τις ίδιες προκλήσεις (π.χ. Βρετανία, Αυστραλία, Καναδά, Ελβετία, Νορβηγία). Αυτό αφήνει πεδίο συνεννόησης με στόχο ευρύτερες συνεργασίες αλλά και περιθώριο διαφοροποιήσεων. Οι «27+» δηλαδή, δεν πρόκειται να ασχοληθούν επισταμένως πλέον με διαφωνίες της Ουγγαρίας ή της Σλοβακίας.
Δεν έχει πρακτικά νόημα μπροστά στην υπαρξιακή πρόκληση για την ΕΕ. Τουλάχιστον όσο Γαλλία και Γερμανία συναντώνται στην ίδια πλευρά. Και, εκτός απροόπτου, για τα επόμενα δύο χρόνια θα παραμένουν εκεί παρά τις πολιτικές αντιξοότητες κυρίως στο Παρίσι.