Το Υπουργείο Οικονομικών σχεδιάζει την αυτοματοποίηση και απλούστευση της διαδικασίας συλλογής των απαιτούμενων εγγράφων για τη χορήγηση απαλλαγής από τον φόρο μεταβίβασης ακινήτου. Η αλλαγή αφορά αγορές, γονικές παροχές και κληρονομιές με στόχο την απόκτηση ή κατασκευή πρώτης κατοικίας, εξαλείφοντας έτσι σημαντικά τη γραφειοκρατία για χιλιάδες φορολογούμενους.
Το νέο σύστημα, που προβλέπεται να τεθεί σε λειτουργία μέχρι το τέλος της χρονιάς, θα ενσωματώνει τα απαραίτητα δικαιολογητικά μέσω ενιαίας πλατφόρμας. Παράλληλα, θα ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ των ψηφιακών βάσεων δεδομένων του Δημοσίου, όπως της ΕΡΓΑΝΗ, της ΑΑΔΕ και των Δήμων, ώστε τα απαιτούμενα στοιχεία να αντλούνται άμεσα και χωρίς παρέμβαση του πολίτη.
Μέχρι σήμερα, οι φορολογούμενοι υποχρεούνται να συγκεντρώσουν πλήθος δικαιολογητικών για να εξασφαλίσουν την απαλλαγή. Μεταξύ άλλων, απαιτούνται: συμβόλαια και τίτλοι ιδιοκτησίας, πιστοποιητικά μη οφειλής φόρων, τοπογραφικά διαγράμματα, δηλώσεις νομιμότητας από μηχανικό, βεβαιώσεις κατοικίας, αντίγραφα φορολογικών δηλώσεων και δηλώσεων Ε9 και ΕΝΦΙΑ των τελευταίων πέντε ετών, καθώς και υπεύθυνη δήλωση περί μη ύπαρξης άλλου ακινήτου ή προηγούμενης απαλλαγής.
Η απαλλαγή λειτουργεί ως κίνητρο για την αγορά πρώτης κατοικίας, όμως χορηγείται μόνο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Ο δικαιούχος και η οικογένειά του δεν πρέπει να κατέχουν άλλο ακίνητο που να καλύπτει τις στεγαστικές τους ανάγκες και δεν πρέπει να έχουν επωφεληθεί ξανά από το ίδιο μέτρο. Επιπλέον, απαγορεύεται η ύπαρξη συγγένειας με τον πωλητή, ενώ ο αγοραστής πρέπει να διαμένει μόνιμα στην Ελλάδα ή να σχεδιάζει μόνιμη εγκατάσταση εντός δύο ετών από την αγορά.
Ποια είναι τα αφορολόγητα όρια
Για αγορά πρώτης κατοικίας:
- Άγαμοι: 200.000 ευρώ
- Έγγαμοι: 250.000 ευρώ
- Προσαύξηση: 25.000 ευρώ για τα δύο πρώτα παιδιά και 30.000 ευρώ για κάθε επόμενο
Για γονική παροχή:
- Έως 800.000 ευρώ για κατοικία προς χρήση ως πρώτη
- Προσαυξάνεται με το αφορολόγητο πρώτης κατοικίας (π.χ. για άγαμο φτάνει 1.000.000 ευρώ, για έγγαμο χωρίς παιδιά 1.050.000 ευρώ)
Για κληρονομιά:
- Άγαμοι/ανήλικοι: 200.000 ευρώ
- Έγγαμοι: 250.000 ευρώ + αυξήσεις για παιδιά
Περιλαμβάνεται και χώρος στάθμευσης και αποθήκη έως 20 τ.μ., εφόσον βρίσκονται στο ίδιο ακίνητο
Για απόκτηση οικοπέδου:
- Άγαμοι/ανήλικοι: 50.000 ευρώ
- Έγγαμοι: 100.000 ευρώ
- Προσαυξήσεις: 10.000 ευρώ για τα δύο πρώτα παιδιά και 15.000 ευρώ για κάθε επόμενο
Το οικόπεδο πρέπει να είναι οικοδομήσιμο κατά τη μεταβίβαση, με σχετική βεβαίωση από Δημόσια Υπηρεσία ή μηχανικό. Η απαλλαγή ισχύει μόνο μία φορά. Για να χρησιμοποιηθεί ξανά σε μελλοντική αγορά, θα πρέπει τα ήδη υπάρχοντα ακίνητα του αγοραστή και της οικογένειάς του να μην επαρκούν για τη στέγαση ή να καταβληθεί ο φόρος που αναλογεί στο προηγούμενο ακίνητο.