Η εξαγορά πλασματικών ετών συμβάλει αποτελεσματικά στην ταχύτερη έξοδο προς τη συνταξιοδότηση αλλά έχει σημαντικό κόστος ανάλογα βέβαια με το ύψος του μισθού που λαμβάνει ο εργαζόμενος, τη δεδομένη χρονική στιγμή που αποφασίζει να προχωρήσει στην εξαγορά.
Ειδικοί στην ασφάλιση συμβουλεύουν τους ασφαλισμένους να μη σπεύσουν να πληρώσουν για την εξαγορά των πλασματικών εκτός αν απέχουν ελάχιστα από την αίτηση συνταξιοδότησης μετά και από τη διαβεβαίωση του υπουργείου εργασίας ότι δεν υπάρχει περίπτωση να καταργηθεί τώρα η στο μέλλον το μέτρο της εξαγοράς πλασματικών ετών είτε για θεμελίωση της σύνταξης πριν από τα 62 και τα 67 είτε για προσαύξηση του ποσού της ανταποδοτικής σύνταξης. Το καλύτερο είναι να υπολογίσουν με προσοχή τον τελευταίο έτος πριν από τη συνταξιοδότησή τους πόσα χρόνια έχουν πραγματικά ανάγκη να εξαγοράσουν.
Ποιες είναι οι βασικές κατηγορίες πλασματικών ετών:
Τα πλέον βασικά είδη πλασματικού χρόνου είναι η στρατιωτική θητεία, ο πλασματικός χρόνος σπουδών, ο πλασματικός χρόνος τέκνων, ο χρόνος επιδοτούμενης ανεργίας και ο χρόνος επιδοτούμενης ασθένειας. Ο χρόνος επιδοτούμενης ανεργίας και ο χρόνος επιδοτούμενης ασθένειας αναγνωρίζονται δωρεάν και γι’ αυτό το λόγο δεν υπολογίζονται για την ανταποδοτική σύνταξη παρά μόνο για την συμπλήρωση των προϋποθέσεων και των συνολικών χρόνων της εθνικής σύνταξης.
Το κόστος εξαγοράς
• Στο Δημόσιο, ανάλογα με το έτος υποβολής της σχετικής αίτησης, το κόστος μπορεί να είναι από 6,67% έως 20% των συντάξιμων αποδοχών.
• Στην ασφάλιση των μισθωτών είναι πλέον στο 20% επί των μεικτών αποδοχών του τελευταίου μήνα πριν από τον μήνα υποβολής της αίτησης, ενώ λίγα έτη πριν το κόστος υπολογιζόταν με βάση το ημερομίσθιο ανειδίκευτου εργάτη, με αποτέλεσμα η μηνιαία επιβάρυνση να κινείται περίπου στα επίπεδα των 165,00-168,00 Ευρώ
• Για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αγρότες ο κάθε μήνας αναγνώρισης κοστίζει όσο και η μηνιαία εισφορά για τον κλάδο σύνταξης.
Πόσο σημαντική είναι όμως η εξαγορά των πλασματικών ετών στην τελική διαμόρφωση του ύψους της σύνταξης ;
Στο κρίσιμο ερώτημα ο κ. Γιώργος Κουτσούκος, δικηγόρος εργατολόγος, διδάκτωρ δημοσίου δικαίου, απαντάει ότι δεν υπάρχει μονολεκτική απάντηση ΝΑΙ ή ΌΧΙ.
Το εάν επηρεάζεται εξαρτάται πρωτίστως από τον αριθμό των πλασματικών ετών προς εξαγορά και κατά πόσο αυτός ασκεί ανεπαίσθητη ή αισθητή επιρροή στον ήδη διαμορφωμένο Μ.Ο από τις πραγματικές μεικτές αποδοχές απασχόλησης.
Παραδείγματος χάριν, ένας ελεύθερος επαγγελματίας, ασφαλισμένος στην 4η ασφαλιστική κατηγορία που θα υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης το 2024 και επιλέγει να κατέβει στην 1η ασφαλιστική κατηγορία για την εξαγορά 5 πλασματικών ετών και τη συμπλήρωση των 40 ετών ασφάλισης, έχει πραγματικές συντάξιμες αποδοχές (χωρίς τη χρήση πλασματικών ετών) 1.340 ευρώ. Με εξαγορά 5 ετών και κόστος 175,83 ευρώ περίπου το μήνα, οι συντάξιμες αποδοχές του θα είναι 1.243,10 ευρώ. Ο συντελεστής αναπλήρωσης θα είναι 50,01%. Έτσι, ο συγκεκριμένος ασφαλισμένος με την εξαγορά θα λάβει σύνταξη 1.055,67 Ευρώ. Οι εξαγορές, εν προκειμένω, τον βοήθησαν να φθάσει το “ταβάνι” της ασφάλισης (12.000 ένσημα), αλλά του μείωσαν ωστόσο το όριο των συντάξιμων αποδοχών κατά 100,00 Ευρώ περίπου, γεγονός που “κόστισε” στο τελικό ύψος, το οποίο μειώθηκε κατά 50,00 Ευρώ περίπου.
Δημόσιος υπάλληλος έχει κάνει αίτηση εξαγοράς 5 πλασματικών ετών το 2012 και μπορεί να συνταξιοδοτηθεί σήμερα, έχοντας συμπληρώσει 35 έτη ασφάλισης. Οι συντάξιμες αποδοχές του είναι 1.750 €. Με εξαγορά 5 ετών με κόστος 110,00 €/μήνα, οι συντάξιμες αποδοχές του θα αποβούν όντως χαμηλότερες και συγκεκριμένα 1.520 €. Ο συντελεστής αναπλήρωσης θα είναι 37,31%. Έτσι, ο συγκεκριμένος ασφαλισμένος, με την εν λόγω εξαγορά, θα λάβει σύνταξη 1.194,03€, ενώ με πραγματικές μεικτές αποδοχές και χωρίς την ανωτέρω εξαγορά θα ελάμβανε 95,00€ προσαύξηση περίπου στη σύνταξή του.
Μισθωτός έχει κάνει αίτηση εξαγοράς 7 πλασματικών ετών το 2012 και μπορεί να συνταξιοδοτηθεί σήμερα που έχει συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης. Οι συντάξιμες αποδοχές του είναι 1.750 €. Με εξαγορά 7 ετών με κόστος 168,00 €/μήνα, οι συντάξιμες αποδοχές του θα αποβούν όντως χαμηλότερες και συγκεκριμένα 1.420 €. Ο συντελεστής αναπλήρωσης θα είναι 50,01%. Έτσι, ο συγκεκριμένος ασφαλισμένος, με την εν λόγω εξαγορά, θα λάβει σύνταξη 1.394,03€, ενώ με πραγματικές μεικτές αποδοχές και χωρίς εξαγορά θα ελάμβανε 194,00 € προσαύξηση στη σύνταξή του.
Έμμισθος πολιτικός μηχανικός, ασφαλισμένος π. ΕΤΑΑ-ΤΣΜΕΔΕ, που για το έτος 2024 έχει επιλέξει για πρώτη φορά την 1η ασφαλιστική κατηγορία, υποβάλλει αίτηση για αναγνώριση χρόνου σπουδών δύο (2) ετών, ενώ έχει συμπληρώσει 38 έτη ασφάλισης. Το γεγονός ότι από το 2017 και μετά υπαγόταν σταθερά στην 5η ασφαλιστική κατηγορία “εξανεμίζει” τις όποιες παρενέργειες προκύψουν από την εξαγορά με φθηνό κόστος 2 πλασματικών ετών. Συνεπώς, στην τελική του σύνταξη, η οποία θα ανέλθει περίπου στα 1.474,74 Ευρώ, η εν λόγω εξαγορά πλασματικών ετών ζήτημα είναι εάν θα του “κοστίσει” 20,00-25,00 Ευρώ στην τελική σύνταξη.