Σε μείωση των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης, στο 2%, προχώρησε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Είναι η όγδοη μείωση του κόστους δανεισμού στην Ευρωζώνη, καθώς οι εμπορικές πολιτικές του Αμερικανού προέδρου Donald Trump επισκιάζουν τις προοπτικές για τον πληθωρισμό και την οικονομία. Πρακτικά, η ΕΚΤ έχει μειώσει τα επιτόκια στο μισό, από το υψηλό του 4% στα μέσα του 2023 και εκτιμάται πλέον ότι έχει σχεδόν ολοκληρώσει τον κύκλο νομισματικής χαλάρωσης.
Η αγορά εκτιμά ότι οι αξιωματούχοι της Φρανκφούρτης πιθανότατα θα κάνουν μία παύση τον Ιούλιο και θα μειώσουν ξανά τα επιτόκια τον Σεπτέμβριο, όταν οι εμπορικές συνομιλίες με τις ΗΠΑ θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί και οι πλήρεις επιπτώσεις των δασμών στην ευρωπαϊκή οικονομία θα είναι λίγο πιο σαφείς.
Σε κάθε περίπτωση, η χάραξη της νομισματικής πολιτικής από εδώ και πέρα γίνεται εξαιρετικά δύσκολη, καθώς η Ευρώπη αντιμετωπίζει εξαιρετικά αβέβαιες οικονομικές προοπτικές.
Ο πληθωρισμός κυμαίνεται τώρα γύρω από τον στόχο της ΕΚΤ για 2%, με τα προκαταρκτικά στοιχεία που ανακοίνωσε η Eurostat την Τρίτη να δείχνουν ότι οι τιμές καταναλωτή στην Ευρωζώνη αυξήθηκαν μόλις κατά 1,9% τον Μάιο. Εν τω μεταξύ, η οικονομική ανάπτυξη εξακολουθεί να είναι υποτονική: Το ΑΕΠ της Ευρωζώνης αυξήθηκε κατά 0,3% το πρώτο τρίμηνο του 2025.
Η ευρωπαϊκή οικονομία αντιμετωπίζει πολλές αβεβαιότητες, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Η κυριότερη είναι –βέβαια- οι τελικές αποφάσεις του Trump για τους δασμούς, οι οποίοι αναμένεται να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη, όμως πολλά θα εξαρτηθούν και από τα αντίποινα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ασαφής παραμένει επίσης η επίδραση που θα έχουν στην οικονομία τα μεγάλα σχέδια για αμυντική ενίσχυση της Ευρώπης αλλά και η σημαντική δημοσιονομική χαλάρωση της Γερμανίας.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, ο πληθωρισμός θα μπορούσε να μειωθεί βραχυπρόθεσμα, πιθανώς ακόμη και κάτω από τον στόχο της ΕΚΤ, αλλά οι αυξημένες κρατικές δαπάνες και τα υψηλότερα εμπορικά εμπόδια θα μπορούσαν να αναζωπυρώσουν τις πληθωριστικές πιέσεις στις τιμές αργότερα.
Η δουλειά της ΕΚΤ γίνεται ακόμα δυσκολότερη καθώς η νομισματική πολιτική επηρεάζει την οικονομία με μια καθυστέρηση 12 έως 18 μηνών, επομένως η στήριξη της οικονομίας από τη σημερινή μείωση των επιτοκίων θα μπορούσε να έρθει την ώρα που η Ευρωζώνη δεν θα τη χρειάζεται πλέον.
Η ανακοίνωση της ΕΚΤ
Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να μειώσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης. Ειδικότερα, η απόφασή του να μειώσει το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων – το επιτόκιο με το οποίο το Διοικητικό Συμβούλιο δίνει την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής – βασίζεται στην επικαιροποιημένη αξιολόγησή του για τις προοπτικές του πληθωρισμού, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική.
Ο πληθωρισμός διαμορφώνεται επί του παρόντος γύρω από τον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2% που έχει θέσει το Διοικητικό Συμβούλιο. Σύμφωνα με το βασικό σενάριο των νέων προβολών των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος, ο γενικός πληθωρισμός εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 2,0% το 2025, 1,6% το 2026 και 2,0% το 2027. Οι προς τα κάτω αναθεωρήσεις σε σύγκριση με τις προβολές του Μαρτίου, κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες για το 2025 και το 2026, αντανακλούν κυρίως τις υποθέσεις για χαμηλότερες τιμές της ενέργειας και ισχυρότερο ευρώ. Οι εμπειρογνώμονες αναμένουν ότι ο πληθωρισμός χωρίς τις τιμές της ενέργειας και των ειδών διατροφής θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 2,4% το 2025 και 1,9% το 2026 και το 2027, δηλαδή θα παραμείνει σε γενικές γραμμές αμετάβλητος από τον Μάρτιο.
Οι εμπειρογνώμονες αναμένουν ότι ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 0,9% το 2025, 1,1% το 2026 και 1,3% το 2027. Η μη αναθεώρηση της προβολής για τον ρυθμό ανάπτυξης το 2025 αντανακλά ένα ισχυρότερο του αναμενομένου α΄ τρίμηνο σε συνδυασμό με τις ασθενέστερες προοπτικές για το υπόλοιπο του έτους. Ενώ η αβεβαιότητα που περιβάλλει τις εμπορικές πολιτικές αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά τις επιχειρηματικές επενδύσεις και τις εξαγωγές, ιδίως σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, η άνοδος των δημόσιων επενδύσεων στην άμυνα και τις υποδομές θα στηρίζει ολοένα και περισσότερο την ανάπτυξη μεσοπρόθεσμα. Η άνοδος των πραγματικών εισοδημάτων και η ισχυρή αγορά εργασίας θα επιτρέψει στα νοικοκυριά να δαπανούν περισσότερο. Μαζί με τις ευνοϊκότερες συνθήκες χρηματοδότησης, αυτό θα πρέπει να ενισχύσει την ανθεκτικότητα της οικονομίας σε παγκόσμιες διαταραχές.
Στο πλαίσιο της υψηλής αβεβαιότητας, οι εμπειρογνώμονες αξιολόγησαν επίσης ορισμένους από τους μηχανισμούς μέσω των οποίων οι διαφορετικές εμπορικές πολιτικές θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό υπό ορισμένα εναλλακτικά ενδεικτικά σενάρια. Αυτά τα σενάρια θα δημοσιευθούν μαζί με τις προβολές των εμπειρογνωμόνων στον δικτυακό τόπο της ΕΚΤ. Στο πλαίσιο αυτής της ανάλυσης σεναρίων, μια περαιτέρω κλιμάκωση των εμπορικών εντάσεων τους επόμενους μήνες θα είχε ως αποτέλεσμα ο ρυθμός ανάπτυξης και ο πληθωρισμός να διαμορφωθούν σε επίπεδα χαμηλότερα από ό,τι προβλέπει το βασικό σενάριο. Αντιθέτως, εάν οι εμπορικές εντάσεις αποκλιμακωθούν με ευνοϊκή έκβαση, ο ρυθμός ανάπτυξης και, σε μικρότερο βαθμό, ο πληθωρισμός θα διαμορφωθούν σε επίπεδα υψηλότερα από ό,τι προβλέπει το βασικό σενάριο.
Οι περισσότεροι δείκτες του υποκείμενου πληθωρισμού υποδηλώνουν ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί γύρω από τον μεσοπρόθεσμο στόχο του Διοικητικού Συμβουλίου για ρυθμό 2% σε διατηρήσιμη βάση. Ο ρυθμός ανόδου των μισθών παραμένει αυξημένος, εξακολουθεί να μετριάζεται όμως αισθητά και τα κέρδη απορροφούν εν μέρει τον αντίκτυπό του στον πληθωρισμό. Οι ανησυχίες ότι η αυξημένη αβεβαιότητα και οι ευμετάβλητες αντιδράσεις της αγοράς στις εμπορικές εντάσεις τον Απρίλιο θα είχαν περιοριστική επίδραση στις συνθήκες χρηματοδότησης έχουν εξασθενήσει.
Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι αποφασισμένο να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί με διατηρήσιμο τρόπο στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%. Ιδίως υπό τις τρέχουσες συνθήκες εξαιρετικής αβεβαιότητας, θα ακολουθήσει μια προσέγγιση που βασίζεται στα εκάστοτε διαθέσιμα στοιχεία και θα λαμβάνει αποφάσεις από συνεδρίαση σε συνεδρίαση για τον καθορισμό της κατάλληλης κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής. Οι αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου για τα επιτόκια θα βασίζονται στην αξιολόγηση που διενεργεί όσον αφορά τις προοπτικές για τον πληθωρισμό υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών στοιχείων, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική. Το Διοικητικό Συμβούλιο δεν δεσμεύεται εκ των προτέρων για συγκεκριμένη πορεία των επιτοκίων.
Βασικά επιτόκια της ΕΚΤ
Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να μειώσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης. Κατά συνέπεια, τα επιτόκια της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων, των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης και της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης θα μειωθούν σε 2,00%, 2,15% και 2,40% αντιστοίχως, με ισχύ από τις 11 Ιουνίου 2025.
Πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP) και έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP)
Τα χαρτοφυλάκια APP και PEPP μειώνονται με μετρημένο και προβλέψιμο ρυθμό, καθώς το Ευρωσύστημα δεν επανεπενδύει πλέον τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων κατά τη λήξη τους.
Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του εντός των ορίων της εντολής που του έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί με διατηρήσιμο τρόπο στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα και να διαφυλάξει την ομαλή λειτουργία του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Επιπλέον, το μέσο για την προστασία της μετάδοσης (Transmission Protection Instrument – TPI) είναι διαθέσιμο για να αντισταθμίζει ανεπιθύμητες, άτακτες εξελίξεις στην αγορά που θέτουν σοβαρή απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ, επιτρέποντας έτσι στο Διοικητικό Συμβούλιο να εκπληρώνει πιο αποτελεσματικά την αποστολή του για σταθερότητα των τιμών.