Αντιμέτωποι με μία νέα αύξηση επιτοκίων –την τρίτη μέσα σε διάστημα σχεδόν τεσσάρων μηνών– βρίσκονται χιλιάδες δανειολήπτες στεγαστικών, αλλά και επιχειρηματικών δανείων, οι οποίοι την επαύριον κιόλας θα δουν τις μηνιαίες δόσεις τους να αυξάνονται και, μάλιστα, σε μία περίοδο, όπου καλούνται να επιβιώσουν υπό το βάρος της ακρίβειας.
Με πρόσχημα την καταπολέμηση του πληθωρισμού, ο οποίος τον περασμένο Σεπτέμβριο «άγγιξε» το 10%, η επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, ανακοίνωσε την αναθεώρηση των επιτοκίων κατά 75 μονάδες βάσης, γεγονός που σημαίνει ότι το βασικό επιτόκιο διαμορφώνεται πλέον στο 2% (από 1,25% προηγουμένως). Αυτό πρακτικά σημαίνει πως σε ένα δάνειο ύψους 100.000 ευρώ, με επιτόκιο 3,5% και διάρκεια αποπληρωμής τα 20 έτη, που τον περασμένο Ιούνιο είχε δόση 511 ευρώ, σήμερα, μετά και τη νέα αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ, θα εκτοξευτεί στα περίπου 626 ευρώ. Άρα, ο δανειολήπτης μέσα σε τέσσερις μήνες έχει δει το ποσό του δανείου του να «φουσκώνει» κατά 114 ευρώ/μήνα ή 1.369 ευρώ/χρόνο!
Και έπεται συνέχεια… αφού το euribor 3μήνου, με το οποίο συνδέεται το 90% των δανείων, εκτιμάται ότι θα συνεχίσει την «τρελή» του πορεία, «σκαρφαλώνοντας» από το 1,58% σήμερα στο 2,5% στα τέλη του τρέχοντος έτους και σε πάνω από 3% την επόμενη χρονιά. Οι τράπεζες, βέβαια, σε μία προσπάθεια να μην αποκλίνουν από τους στόχους για πιστωτική επέκταση, αλλά και υπό την πίεση να στρέψουν το ενδιαφέρον μακριά από τα – κοστοβόρα πλέον για τις ίδιες – σταθερά επιτόκια, έχουν ατύπως αποφασίσει να διατηρήσουν τα στεγαστικά με κυμαινόμενο επιτόκιο σε κάτω από 4%. Στο πλαίσιο αυτό, μειώνουν το περιθώριο κέρδους (spreads).
Σε κάθε περίπτωση, οι επιβαρύνσεις στις δόσεις μπορεί να είναι μεγαλύτερες ή μικρότερες, ανάλογα με το ποσό ή τη διάρκεια του δανείου, κυρίως, όμως, με βάση τη διάρκεια που απομένει για να λήξει. Καθώς οι τόκοι εξοφλούνται εμπροσθοβαρώς, εάν το δάνειο βρίσκεται στην πρώτη 3ετία ή 5ετία πληρωμών, μπορεί το επιπλέον κόστος να είναι μεγαλύτερο.
Αντιστοίχως, για ένα μέσο επιχειρηματικό τοκοχρεωλυτικό δάνειο, ύψους 200.000 ευρώ, με μέσο αρχικό επιτόκιο 5,5% και διάρκεια αποπληρωμής τα 10 χρόνια, η αύξηση κατά 75 μονάδες βάσης μεταφράζεται σε αύξηση της μηνιαίας δόσης κατά 76 ευρώ/μήνα (από αρχική δόση 2.230 ευρώ σε 2.307 ευρώ).
Τι θα γίνει με τους καταθέτες
Τις πρώτες, μικρές αυξήσεις αναμένεται να δουν ήδη από τον επόμενο μήνα οι καταθέτες. Με τις καταθέσεις να συνεχίζουν την αυξητική τους πορεία, «αγγίζοντας» τον περασμένο Σεπτέμβριο τα 185,5 δισ. ευρώ, οι τράπεζες κατανοούν πως δεν μπορούν πλέον να «αγνοούν» τις αυξήσεις της ΕΚΤ, προχωρώντας, έτσι, σε επιβράβευση των πελατών τους.
Αξίζει να αναφερθεί πως σε αντίθεση με τράπεζες του εξωτερικού, οι οποίες προσφέρουν για λογαριασμούς σε ευρώ επιτόκια από 2% έως 2,5%, τα εγχώρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν διατηρήσει τα επιτόκια κοντά στο μηδέν. Με βάση τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), τον περασμένο Αύγουστο το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο του συνόλου των νέων καταθέσεων παρέμεινε αμετάβλητο στο 0,04%, το μέσο επιτόκιο υφισταμένων καταθέσεων μίας ημέρας από νοικοκυριά διαμορφώνεται στο 0,03%, ενώ το αντίστοιχο επιτόκιο των καταθέσεων από επιχειρήσεις παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο στο 0,01%.
Όσον αφορά στις προθεσμιακές, το μέσο επιτόκιο διαμορφώνεται στο 0,11%, με τις Alpha Bank και Eurobank να προχωρούν πρώτες σε αναπροσαρμογή από τη ζώνη του 0,01% – 0,03% στο 0,02% – 0,20%.