Σε μια εποχή που οι καταναλωτές εκτίθενται καθημερινά σε αδιαφανείς προσφορές, επικίνδυνα προϊόντα και αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, καθίσταται αναγκαία η δημιουργία μιας σύγχρονης, συγκροτημένης και αποτελεσματικής αρχής εποπτείας. Ενώ στην Ελλάδα οι αρμοδιότητες παραμένουν κατακερματισμένες, με περιορισμένη ισχύ και κατακερματισμένες δομές, η Σουηδία έχει δώσει ξεκάθαρη απάντηση: την Konsumentverket – τη Σουηδική Υπηρεσία Καταναλωτών. Όπως ανέφερε πρόσφατα και ο πρωθυπουργός, αποτελεί ένα επιπλέον εργαλείο στον αγώνα κατά της ακρίβειας.
Η Konsumentverket είναι ο μοναδικός δημόσιος φορέας υπεύθυνος για την προστασία των καταναλωτών, τη διαφάνεια στις αγορές και τον έλεγχο της εμπορικής πρακτικής. Υπάγεται στο υπουργείο Οικονομικών και διαθέτει τη δυνατότητα να επιβάλλει κυρώσεις, να κινεί νομικές διαδικασίες και να επεμβαίνει δυναμικά σε περιπτώσεις παραβάσεων.
Η λειτουργία της καθοδηγείται από τον Καταναλωτικό Συνήγορο (Konsumentombudsmannen), έναν ανεξάρτητο θεσμό με υψηλό κύρος, που αναλαμβάνει υποθέσεις ευρείας σημασίας και παρεμβαίνει αποφασιστικά όταν διακυβεύεται το δημόσιο συμφέρον.
Μπορεί η Ελλάδα να ακολουθήσει;
Όλο και περισσότεροι ειδικοί υποστηρίζουν πως ένα αντίστοιχο μοντέλο μπορεί να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα. Ήδη δρομολογείται η δημιουργία μιας ενιαίας, ισχυρής Αρχής Εποπτείας της Αγοράς, η οποία θα συγκεντρώνει τις αρμοδιότητες των σημερινών διάσπαρτων φορέων.
Μια τέτοια αρχή, υπό την εποπτεία ανεξάρτητου Συνηγόρου Καταναλωτή, θα έχει τη δυνατότητα να παρεμβαίνει τόσο προληπτικά όσο και κατασταλτικά, να εκδίδει δεσμευτικές αποφάσεις, να προσφεύγει δικαστικά, να ελέγχει τις περιόδους εκπτώσεων και την ασφάλεια προϊόντων, και να συνδέεται με τις ευρωπαϊκές αρχές για ζητήματα διασυνοριακής προστασίας καταναλωτών.
Η εμπειρία της Σουηδίας καταρρίπτει τον μύθο πως ο έλεγχος εμποδίζει την ανάπτυξη. Αντιθέτως, είναι θεμέλιο μιας λειτουργικής αγοράς που εμπνέει εμπιστοσύνη. Η Ελλάδα, μετά από χρόνια κρίσεων και συχνές καταγγελίες για ασυδοσία, έχει τη δυνατότητα να εμπνευστεί από το βόρειο μοντέλο και να δημιουργήσει μια στιβαρή, αποτελεσματική και σεβαστή εποπτική δομή που να υπηρετεί τον καταναλωτή και την υγιή επιχειρηματικότητα.