Στο 2,1-2,2% εκτιμά το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο ότι θα κλείσει η ανάπτυξη για το σύνολο του 2025, καθώς σημειώνει ότι η ελληνική οικονομία συνεχίζει να εμφανίζει θετικές επιδόσεις, παρά την αβεβαιότητα στο διεθνές περιβάλλον και τις γεωπολιτικές προκλήσεις, με το ΑΕΠ να αυξάνεται κατά 2% στο πρώτο εξάμηνο, με κύριους μοχλούς την ιδιωτική κατανάλωση και τις επενδύσεις.
Σημαντική συμβολή σε αυτό έχει η αύξηση του ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου κατά 2,1% το Α΄ εξάμηνο του 2025, η οποία στηρίζεται από τη συνεχιζόμενη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Από το ΤΑΑ έχουν αντληθεί 24,5 δισ. ευρώ έως τον Νοέμβριο του 2025, ενώ αναμένονται επιπλέον 11,4 δισ. ευρώ έως το τέλος του 2026.
Ο πληθωρισμός, σύμφωνα με τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (Εν.ΔΤΚ), έχει υποχωρήσει σημαντικά την περίοδο 2022–2025. Εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στο 3,0% το 2025 και θα μειωθεί περαιτέρω στο 2,2% το 2026, αν και οι πιέσεις παραμένουν έντονες στον τομέα των υπηρεσιών, ιδιαίτερα στον τουρισμό.
Θετική εξέλιξη αποτελεί και η αύξηση των άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) κατά 5,2 δισ. ευρώ στο οκτάμηνο του 2025, οι οποίες έφτασαν συνολικά τα 8,1 δισ. ευρώ, επιβεβαιώνοντας την ενισχυμένη εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών
Η αγορά εργασίας συνεχίζει να βελτιώνεται, με την ανεργία να διαμορφώνεται στο 8,1% τον Αύγουστο του 2025, και να αναμένεται ότι θα υποχωρήσει στο 7,6% μέχρι το τέλος του έτους. Ωστόσο, παραμένει υψηλότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ, αντανακλώντας δομικές αδυναμίες. Παράλληλα, ο καθαρός μέσος μηνιαίος μισθός, προσαρμοσμένος στο κόστος ζωής, αν και έχει αυξηθεί, παραμένει σημαντικά χαμηλότερος σε σχέση με άλλες χώρες της ΕΕ. Η περαιτέρω ενίσχυση των πραγματικών μισθών, σε συνδυασμό με βελτίωση της παραγωγικότητας, θα ήταν ιδιαίτερα ωφέλιμη τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για την οικονομία συνολικά, τονίζει η έκθεση.
Πέρα από την υψηλή ανεργία, και άλλα μακροοικονομικά μεγέθη αναδεικνύουν τις διαρθρωτικές προκλήσεις της ελληνικής οικονομίας: το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, η χαμηλή παραγωγικότητα και τα περιορισμένα ποσοστά αποταμίευσης. Η εξάρτηση από εισαγόμενα προϊόντα και ενέργεια, σε συνδυασμό με τις χαμηλής προστιθέμενης αξίας εξαγωγές, ασκούν σημαντική πίεση στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Παράλληλα, η υστέρηση της παραγωγικότητας έναντι της Ευρώπης καθιστά αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση του δυνητικού προϊόντος. Το δε παραγωγικό μοντέλο, που στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην ιδιωτική κατανάλωση, έχει οδηγήσει σε χαμηλά επίπεδα αποταμίευσης, ανεπαρκή για τη χρηματοδότηση επενδύσεων, ιδιαίτερα καθώς μειώνεται σταδιακά η συμβολή του ΤΑΑ. Αυτές οι χρόνιες αδυναμίες περιορίζουν την ανθεκτικότητα και τη δυναμική της οικονομίας, ιδίως σε περιόδους έντονης αβεβαιότητας, τονίζει το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο.
Η δημοσιονομική πολιτική παραμένει υπεύθυνη, με πρωτογενή πλεονάσματα 3,7% του ΑΕΠ το 2025 και ισοσκελισμένο ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης.
Η διατήρηση πρωτογενών πλεονασμάτων σε συνδυασμό με ισχυρή οικονομική μεγέθυνση ενισχύουν τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους, το οποίο αναμένεται να μειωθεί κατά 8,3 και 7,7 ποσοστιαίες μονάδες το 2025 και το 2026 αντίστοιχα, και να αποκλιμακωθεί κάτω από το 120% του ΑΕΠ έως το 2029, τονίζεται.
Η στρατηγική επιλογή του 2025 για επιτάχυνση της αποπληρωμής τμήματος του χρέους με λήξεις την περίοδο 2033–2041, καθώς και μέρους των οφειλών προς τις χώρες της ευρωζώνης από το πρώτο μνημόνιο που φέρουν υψηλό επιτόκιο, αναμένεται να έχει άμεσο θετικό αντίκτυπο τόσο στην μείωση του λόγου χρέους/ΑΕΠ όσο και στην βελτίωση της αξιοπιστίας της ελληνικής οικονομίας. Η ενίσχυση της αξιοπιστίας αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη βελτίωση των αναπτυξιακών προοπτικών και έτσι η στρατηγική αυτή αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω τη δυναμική της οικονομίας.
Παρά τα θετικά αυτά στοιχεία, η μακροοικονομική και δημοσιονομική προοπτική εξακολουθεί να επηρεάζεται από εξωτερικούς παράγοντες αβεβαιότητας, όπως η γεωπολιτική αστάθεια και η ασάφεια των παγκόσμιων δασμολογικών πολιτικών, οι οποίες επηρεάζουν αρνητικά την ΕΕ.
Σε αυτό το πλαίσιο, το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο τονίζει ότι η εδραίωση ενός συνεκτικού και ορθολογικού μακροοικονομικού πλαισίου, σε πλήρη εναρμόνιση με τους ευρωπαϊκούς κανόνες, αποτελεί θεμελιακό παράγοντα για βιώσιμη ανάπτυξη. Η αδιαπραγμάτευτη δημοσιονομική υπευθυνότητα, η αποτελεσματική αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων και η αποφασιστική υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων δεν αποτελούν μόνο τεχνοκρατικές επιλογές· συνιστούν τον βασικό δρόμο προς μια πιο ανθεκτική οικονομία, ικανή να προσφέρει σταθερότητα, ανάπτυξη και πραγματική κοινωνική ευημερία σε βάθος χρόνου, επισημαίνεται.
Στο 2,3% προβλέπεται η ανάπτυξη του 2026
Για το 2026, το ΕΔΣ προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης του ΑΕΠ 2,3%, εντός ενός πλαισίου συνεχιζόμενης γεωπολιτικής αβεβαιότητας, αλλά και των πολιτικών προβλημάτων μεγάλων οικονομιών της Ευρωζώνης, με την πρόβλεψη του κρατικού προϋπολογισμού να διαμορφώνεται στο 2,4%, εντός του εύρους εκτιμήσεων του ΕΔΣ.
Οι προϋποθέσεις βιώσιμης ανάπτυξης
Οι χρόνιες ανισορροπίες σε βασικά μακροοικονομικά μεγέθη, αλλά και η βαθιά οικονομική κρίση του 2009-2016, είναι απόρροια χρόνιων διαρθρωτικών προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας. Όπως σημειώνει το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο, η βελτίωση των τελευταίων θα κρίνει και τις προοπτικές ανάπτυξης και ευημερίας της ελληνικής οικονομίας μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, και η σημασία των οποίων φυσιολογικά θα γίνει πιο αισθητή μετά το πέρας των κονδυλίων από το Ταμείου Ανάκαμψης.
Ακολουθώντας πρόσφατες μελέτες διεθνών οργανισμών, κάποιοι από τους διαρθρωτικούς τομείς που η Ελλάδα υστερεί σημαντικά από τις περισσότερες χώρες της ΕΕ – και που ταυτόχρονα θεωρούνται να είναι προϋποθέσεις (δηλαδή, μοχλοί) βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης από τη σχετική διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία – είναι οι παρακάτω:
(α) Ανταγωνισμός στις αγορές προϊόντων. Η Ελλάδα υπολείπεται περίπου 40% από τη Σουηδία που είναι η καλύτερη χώρα στην ΕΕ σε αυτό τον τομέα.
(β) Digitalization, που είναι άμεσα συνδεδεμένος με την παραγωγικότητα της εργασίας, όπως έχει ιδιαίτερα τονισθεί και στο Draghi Report για την ΕΕ στο σύνολο της. Η Ελλάδα υπολείπεται περίπου 65% περίπου από την Ολλανδία που είναι η καλύτερη χώρα στην ΕΕ σε αυτό τον τομέα.
(γ) Παιδεία, ειδικά στο χώρο των μαθηματικών και επιστημών, τομείς που σχετίζονται στενά με την ποιότητα του ανθρωπίνου κεφαλαίου στην σημερινή εποχή της τεχνολογικής προόδου. Σύμφωνα π.χ. με τα PISA αποτελέσματα, η Ελλάδα υπολείπεται περίπου 16% από την Εσθονία, που είναι η καλύτερη χώρα στην ΕΕ σε αυτό τον τομέα.
(δ) Λειτουργία και αποδοτικότητα του κρατικού τομέα. Η Ελλάδα υπολείπεται περίπου 40% από τη Φιλανδία που είναι η καλύτερη χώρα στην ΕΕ σε αυτό τον τομέα.
(ε) Το ποσοστό του λεγόμενου μη-ενεργού πληθυσμού. Το ποσοστό αυτό είναι 15% στην Ελλάδα, ενώ είναι 5% μόνο στην Ολλανδία, που είναι η καλύτερη χώρα στην ΕΕ σε αυτό τον τομέα.
(στ) Δαπάνες για έρευνα και καινοτομία (R&D). Οι δαπάνες αυτές ήταν στο 1,5% του ΑΕΠ το 2023, ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ ήταν 2,25%.