Η Ελβετία, η χώρα που εδώ και δεκαετίες αποτελεί ασφαλές καταφύγιο για τους υπερ-πλούσιους, ετοιμάζεται να δοκιμάσει τα όριά της στις κάλπες της Κυριακής, 30 Νοεμβρίου.
Σύμφωνα με το περιοδικό Bilanz, οι 300 πλουσιότεροι κάτοικοι διαθέτουν περιουσία που ξεπερνά το 1 τρισ. δολάρια. Το νέο δημοψήφισμα, όμως, απειλεί να ανατρέψει το ισχύον μοντέλο: προτείνεται φόρος 50% σε κάθε κληρονομιά ή δωρεά που υπερβαίνει τα 50 εκατ. ελβετικά φράγκα.
Οι δημοσκοπήσεις «δείχνουν» απόρριψη, καθώς η υποστήριξη δεν ξεπερνά το 30%. Ωστόσο, η δημόσια συζήτηση έχει ήδη προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στην οικονομική ελίτ.
Η πρόταση, που προέρχεται από τη νεολαία των Σοσιαλδημοκρατών, έχει δημιουργήσει τριγμούς σε οικογενειακά επιχειρηματικά σχήματα και ιδιώτες υψηλής περιουσίας. Ο δισεκατομμυριούχος Πίτερ Σπούλερ, ιδιοκτήτης της Stadler Rail, προειδοποίησε ότι θα εγκαταλείψει τη χώρα αν εφαρμοστεί το μέτρο. Όπως είπε στην εφημερίδα Tagesanzeiger, «η περιουσία μας είναι δεμένη με τις επιχειρήσεις, ένας τέτοιος φόρος θα ήταν αδύνατον να πληρωθεί».
Το επιχειρηματικό λόμπι Economiesuisse χαρακτήρισε τον προτεινόμενο φόρο «επιζήμιο και αχρείαστο», υπογραμμίζοντας ότι «η ελβετική οικονομία εξαρτάται από τους μεγάλους φορολογούμενους για να διατηρεί τη σταθερότητα του κράτους».
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Στέφαν Λέγκε, από το Πανεπιστήμιο St. Gallen, ο οποίος δήλωσε στο CNBC ότι πολλοί πλούσιοι έχουν ήδη προετοιμάσει την… έξοδό τους. «Μίλησαν με συμβούλους και δικηγόρους, έκαναν όλα τα απαραίτητα, ώστε μία εβδομάδα πριν το δημοψήφισμα να είναι έτοιμοι να φύγουν αν χρειαστεί». Όπως σχολίασε, «όταν στοχεύεις τους υπερ-πλούσιους, είναι σαν να στοχεύεις τις βασίλισσες στο σκάκι, κινούνται παντού και ξέρουν πώς να προσαρμόζονται».
Υπολογίζεται ότι περίπου 2.000 άτομα — μόλις το 0,3% του πληθυσμού — θα επηρεαστούν άμεσα. Όμως αυτή η μικρή ομάδα συνεισφέρει σήμερα 5 έως 6 δισ. ελβετικά φράγκα ετησίως στα φορολογικά έσοδα της χώρας.
Ο Λέγκε εκτιμά πως ένας φόρος 50% θα οδηγούσε τελικά σε μείωση των εσόδων, λόγω φορολογικής διαρροής και μεταφοράς περιουσιών σε άλλες χώρες.
Στον αντίποδα, οι υποστηρικτές της πρότασης υποστηρίζουν ότι τα έσοδα θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν μέτρα για την κλιματική αλλαγή. Ωστόσο, ο φόβος απώλειας επενδύσεων και επιχειρηματικής δραστηριότητας παραμένει έντονος — και ίσως καθορίσει την τελική έκβαση στην κάλπη.