Έντονο προβληματισμό προκαλεί ρεπορτάζ της ελβετικής SRF, που εστιάζει στις υψηλές τιμές των παραλιών στην Αττική. Παρά την εκτενή ακτογραμμή της Αθήνας και των προαστίων, η είσοδος σε πολλές παραλίες απαιτεί εισιτήριο, προκαλώντας αντιδράσεις από κατοίκους που θεωρούν τη θάλασσα δικαίωμα και όχι προνόμιο.
Η πρακτική αυτή έχει ρίζες σε διάταγμα της δικτατορίας του 1967, το οποίο εξακολουθεί να ισχύει. Αν και η Ελλάδα διαθέτει πάνω από 13.000 χλμ. ακτογραμμής –11η στον κόσμο–, η πρόσβαση σε παραλίες της Αττικής, που εκτείνεται από τον Πειραιά ως το Σούνιο, υπόκειται συχνά σε περιορισμούς.
Για τους περίπου 4 εκατομμύρια κατοίκους της ευρύτερης Αθήνας, η παραλία είναι διέξοδος, κυρίως για όσους δεν μπορούν να πάνε διακοπές. Το SRF σημειώνει ότι η πρόσβαση θα έπρεπε να είναι ελεύθερη και όχι προνόμιο όσων έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν.
Ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, εξηγεί ότι επιχειρηματίες μισθώνουν παραλίες έναντι 55.000–70.000 ευρώ και εγκαθιστούν ομπρέλες και ξαπλώστρες. Σε ορισμένες περιοχές, η πρώτη σειρά φτάνει τα 50 ευρώ. Το 70% των εσόδων μένει στον δήμο, το 30% αποδίδεται στο κράτος.
Από το 2024 ισχύουν νέοι κανόνες: το μέγιστο εμβαδόν παραχώρησης είναι 500 τ.μ., με τουλάχιστον το 50% της παραλίας να παραμένει ελεύθερο (30% για περιοχές Natura). Οι δήμοι οφείλουν να εξασφαλίζουν πρόσβαση, ειδικά για ΑμεΑ.
Παρότι το θεσμικό πλαίσιο έχει βελτιωθεί, οι παραβάσεις είναι συχνές. Πολίτες καταγγέλλουν ότι παραλίες έχουν «εμπορευματοποιηθεί» πλήρως. Ο Θάνος Ματόπουλος, μέλος του κινήματος «Ελεύθερες Παραλίες», υπογραμμίζει ότι πολλοί Αθηναίοι στερούνται τη θάλασσα λόγω κόστους.
Ο νέος Νόμος 5092/2024 φέρνει αλλαγές: καθιερώνει προστατευόμενους αιγιαλούς, θέτει όρια παραχωρήσεων και προβλέπει ηλεκτρονική διαδικασία με QR code και διαφάνεια. Οι παραχωρησιούχοι οφείλουν να εξασφαλίζουν ασφαλή πρόσβαση για όλους, καθαριότητα και ενημέρωση του κοινού.
Ο στόχος του νέου πλαισίου είναι η καθολική πρόσβαση και η προστασία του φυσικού πλούτου, όμως η καθημερινή εμπειρία δείχνει πως η πρόσβαση στη θάλασσα παραμένει άνιση και συχνά… πανάκριβη.