Υπό άκρα μυστικότητα, αυτήν την εβδομάδα τα στελέχη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θα συναντηθούν στη παγωμένη Λαπωνία, προκειμένου να συζητήσουν μια τεράστια αλλαγή για το μέλλον του ευρώ. Το πώς, δηλαδή, θα καταφέρουν να «πωλήσουν» την ψηφιακή έκδοση του ενιαίου νομίσματος.
Ένα ψηφιακό ευρώ, εφόσον αποφασιστεί να εφαρμοστεί, θα αποτελεί μια ρηξικέλευθη και επαναστατική εξέλιξη, όσον αφορά τον τρόπο που η Φρανκφούρτη αφενός διαχειρίζεται τον ισολογισμό της, αφετέρου επιτυγχάνει την επιδιωκόμενη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Όμως, όπως είναι εύλογο, υπάρχουν πολλές και διαφορετικές πηγές αμφιβολιών, οι οποίες δημιουργούν ενστάσεις και δεύτερες σκέψεις στους ιθύνοντες της νομισματικής πολιτικής. Ιδίως από την στιγμή που η κυοφορούμενη αλλαγή θα επηρεάσει άμεσα εκατομμύρια απλών ανθρώπων στη Γηραιά Ήπειρο.
Η συζήτηση για τα υπέρ και τα κατά έχει επανειλημμένως απασχολήσει κύκλους τεχνοκρατών και ακαδημαϊκών. Όμως, αυτή η συζήτηση δεν έχει ακόμη βρει ένθερμους υποστηρικτές στην υπόλοιπη κοινωνία, κάτι το οποίο φυσικά έχει προκαλέσει προβληματισμό για την αποδοχή μιας τέτοιας ιδέας.
Υπό μυστικότητα στη Λαπωνία
Ενώ το γεγονός της συνάντησης στη Λαπωνία της Φινλανδίας είναι δημοσίως γνωστό, η ακριβώς ατζέντα των επαφών παραμένει επτασφράγιστο μυστικό. Μιλώντας στο Politico, ανώνυμες πηγές υπαινίχθηκαν ότι η δρομολογούμενη συζήτηση θα αφορά το πώς θα πειστούν οι πολίτες ότι η ψηφιακή έκδοση του ευρώ δεν θέτει κινδύνους για τη δημοκρατία ή την ελευθερία.
«Ο κόσμος κινείται προς την κατεύθυνση του ψηφιακού» δηλώνει λακωνικά στο περιοδικό ο κεντρικός τραπεζίτης της Ιρλανδίας, Γκάμπριελ Μακλούφ.
Ένα ψηφιακό νόμισμα, όπως ακριβώς και τα μετρητά, θα επιτρέπει στους καταναλωτές να αγοράζουν άμεσα διάφορα πράγματα, χρησιμοποιώντας ένα ψηφιακό πορτοφόλι στο κινητό τους τηλέφωνο, χωρίς να απαιτείται η ύπαρξη τραπεζικού λογαριασμού. Και φυσικά, επειδή το όλο εγχείρημα θα στηρίζεται από τις κεντρικές τράπεζες, δεν θα ανακύπτουν οι κίνδυνοι και τα ρίσκα που συνοδεύουν τα κρυπτονομίσματα.
Τα στελέχη της ΕΚΤ, μεταξύ άλλων, έχουν ως στόχο να διαβεβαιώσουν ότι ένα ψηφιακό ευρώ δεν θα θέτει περιορισμούς στις δαπάνες των πολιτών. «Η ΕΚΤ ουδέποτε θα θέσει περιορισμούς στο πού, πότε και ποιον θα μπορούν οι Ευρωπαίοι να πληρώσουν ψηφιακά» επισημαίνει ο Φάμπιο Πανέτα, εκτελεστικό μέλος της ΕΚΤ.
Παράλληλα, έχει επανειλημμένως διαβεβαιώσει ότι δεν πρόκειται να υπάρξει εποπτεία και έλεγχος στις καταναλωτικές συνήθειες των πολιτών και ότι το ψηφιακό ευρώ θα συμπληρώσει τα μετρητά, χωρίς να τα αντικαταστήσει.
Απειλή για τη δημοκρατία;
Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι λίγοι όσοι θέτουν εν αμφιβόλω τα πραγματικά κίνητρα μιας μετάβασης στο ψηφιακό ευρώ. Άλλωστε, αρκετοί έχουν σπεύσει να προειδοποιήσουν για τον κίνδυνο απώλειας της οικονομικής κυριαρχίας μιας χώρας, ως απόρροια της εκτόξευσης της δημοφιλίας των κρυπτονομισμάτων ή των ψηφιακών νομισμάτων των μεγάλων τεχνολογικών κολοσσών, όπως το Libra του Facebook.
«Πρέπει να είμαστε έτοιμοι για τον ψηφιακό κόσμο. Δεν θέλουν τον κόσμο ελεύθερο, θέλουν να τον ελέγχουν» καταγγέλλει στο Politico ο Λορέντζο Μορόνι, ένας 23χρονος άνδρας από την Ιταλία.
«Δεν αλλάζουν πολλά για εμένα. Εάν υπάρξει ρύθμιση από την κεντρική τράπεζα και τις κυβερνήσεις, εγώ είμαι θετικός στην ιδέα» αντιτείνει ο Γκουιρίζ Οκτάβιαν ένας 40χρονος καθαριστής από τις Βρυξέλλες.
Σύμφωνα με έρευνα του 2021, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, μόλις το 24% πιστεύει ότι ένα ψηφιακό νόμισμα μπορεί να ωφελήσει και όχι να βλάψει. Παρόμοια ευρήματα έχουν καταγραφεί και σε αντίστοιχες έρευνες της ΕΚΤ.
«Το ψηφιακό ευρώ έχει μεγάλες επιπτώσεις στην κοινωνία και την οικονομία. Δεν πρέπει να το αφήσουμε στις κεντρικές τράπεζες και στις εταιρείες» επισημαίνει ο Ισπανός ευρωβουλευτής των Πρασίνων, Έρντεστ Ουρτάσουν.
«Ας ελπίσουμε ότι στη Λαπωνία η ΕΚΤ θα αντιληφθεί ότι η δημόσια και η πολιτική στήριξη είναι απολύτως απαραίτητη για την υλοποίηση αυτού του project» τονίζει, από την πλευρά του, ο Ολλανδός ευρωβουλευτής των Σοσιαλδημοκρατών, Πολ Τανγκ.
Ο στόχος του 2027
Η ΕΚΤ εκτιμάται ότι θα υποβάλλει τις προτάσεις της για το ψηφιακό νόμισμα έως τον προσεχή Μάιο, με απώτερο στόχο να κυκλοφορήσει έως το 2027 (αφού προηγηθεί μια διετής δοκιμαστική περίοδος). Όμως, όλη η δουλειά γίνεται πίσω από κλειστές πόρτες, με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να μην λαμβάνει ενημέρωση.
«Υπάρχει έλλειψη διαφάνειας και επικοινωνίας στο ευρώ κοινό και στον κλάδο των χρηματοπιστωτικών» προειδοποιεί ο Τσέχος ευρωβουλευτής των Φιλελευθέρων, Οντρέι Κόβαριτς. «Απαιτείται η πλήρης εμπιστοσύνη τόσο των πολιτών, όσο και των επιχειρήσεων, αλλιώς το ψηφιακό ευρώ θα αποτύχει».