Το 2024, ενώ η πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών είδε άνοδο στα καθαρά εισοδήματα μετά τη φορολογία, ορισμένες χώρες παρουσίασαν μείωση, λόγω αύξησης των μέσων φορολογικών συντελεστών που υπερέβη την αύξηση των πραγματικών μισθών. Στη λίστα αυτή συγκαταλέγεται και η Ελλάδα, στην πέμπτη θέση μεταξύ των χωρών με αρνητική μεταβολή.
Η έκθεση του ΟΟΣΑ «Φορολόγηση των μισθών 2025» εξέτασε 27 ευρωπαϊκές χώρες και κατέγραψε μείωση στα πραγματικά μεταφορολογικά εισοδήματα για τον μέσο άγαμο εργαζόμενο χωρίς παιδιά σε επτά από αυτές: Ιταλία, Εσθονία, Τσεχία, Γαλλία, Ελλάδα, Βέλγιο και Ισπανία. Το μέγεθος αυτό αντανακλά το διαθέσιμο εισόδημα μετά τους φόρους και την επίδραση του πληθωρισμού.
Το παράδειγμα της Ιταλίας και η φορολογική πίεση
Στην Ιταλία, οι ονομαστικοί μισθοί αυξήθηκαν κατά 3,9%, με τον πληθωρισμό στο 1,2%, αποφέροντας πραγματική αύξηση 2,7%. Ωστόσο, η μέση προσωπική φορολογική επιβάρυνση αυξήθηκε κατά 7,5%, εξανεμίζοντας τα οφέλη. Αντίστοιχα, Εσθονία και Τσεχία κατέγραψαν άνοδο άνω του 4,5% στους φορολογικούς συντελεστές, μειώνοντας τα καθαρά εισοδήματα των εργαζομένων.
Αντίθετα, οι μεγαλύτερες αυξήσεις καθαρών αποδοχών σημειώθηκαν σε Πορτογαλία, Ηνωμένο Βασίλειο και Τουρκία. Στην Πορτογαλία, η μείωση κατά 8% των φορολογικών συντελεστών και η άνοδος των μισθών κατά 4,7% ενίσχυσαν τα εισοδήματα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η φορολογική ελάφρυνση ήταν 8,7%, ενώ στην Τουρκία η εκρηκτική αύξηση των πραγματικών μισθών κατά 15,5% υπερίσχυσε της φορολογικής επιβάρυνσης, παρά τις ενστάσεις για την αξιοπιστία των πληθωριστικών στοιχείων.
Τι σημαίνει πραγματικό μεταφορολογικό εισόδημα και τι είναι το “bracket creep”
Το πραγματικό εισόδημα μετά τη φορολογία δείχνει το καθαρό ποσό που απομένει στον εργαζόμενο μετά από φόρους και πληθωρισμό. Αν είναι μειωμένο, σημαίνει λιγότερη αγοραστική δύναμη. Το «φαινόμενο ερπυσμού των κλιμακίων» συμβαίνει όταν λόγω πληθωρισμού ο εργαζόμενος μετακινείται σε υψηλότερο φορολογικό κλιμάκιο, αυξάνοντας τη φορολογία χωρίς ουσιαστική αύξηση αποδοχών. Η Κριστίνα Ενάς τονίζει πως η αναπροσαρμογή των φόρων με βάση τον πληθωρισμό θα μπορούσε να περιορίσει αυτήν την απώλεια εισοδήματος.
Το άρθρο του Euronews με τίτλο «Πού αυξήθηκαν και πού μειώθηκαν περισσότερο οι πραγματικοί μισθοί στην Ευρώπη το 2024;» καταγράφει αναλυτικά τις εξελίξεις σε κάθε χώρα, με βάση την ονομαστική αύξηση, τον πληθωρισμό και τις μεταβολές στη φορολογία.