Την επιστροφή στις «συνετές δημοσιονομικές πολιτικές» συμφώνησαν οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης κατά τη σημερινή συνεδρίαση του Eurogroup. Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, οι 20 υπουργοί Οικονομικών ζητούν «οι συνετές δημοσιονομικές πολιτικές να στοχεύουν στη διασφάλιση της μεσοπρόθεσμης βιωσιμότητας του χρέους, αυξάνοντας παράλληλα τη δυνητική ανάπτυξη με βιώσιμο τρόπο και αντιμετωπίζοντας τις πράσινες και ψηφιακές μεταβάσεις και τους στόχους ανθεκτικότητας μέσω επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων».
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Eurogroup, όπου συζητήθηκαν τα πρώτα βήματα για την αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γνωστών ως «Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης» , οι υπουργοί των κρατών – μελών της Ευρωζώνης υπογραμμίζουν ότι «η συνετή δημοσιονομική πολιτική θα συμβάλει στη διασφάλιση της σταθερότητας της οικονομίας της ζώνης του ευρώ και θα διευκολύνει την αποτελεσματικότητα των μέτρων νομισματικής πολιτικής σε περιβάλλον υψηλού πληθωρισμού. Υπό το πρίσμα των οικονομικών προοπτικών και σε ένα πλαίσιο υψηλού πληθωρισμού και αυστηρότερων συνθηκών χρηματοδότησης, επαναλαμβάνουμε ότι η ευρεία δημοσιονομική τόνωση της συνολικής ζήτησης δεν δικαιολογείται».
Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, ορίζει ότι τα κράτη – μέλη πρέπει να έχουν δημόσιο χρέος στο 60% του ΑΕΠ και έλλειμμα στο 3%. Ωστόσο αυτοί οι κανόνες «πάγωσαν» κατά τη διάρκεια της πανδημίας και στη συνέχεια ξανά το 2022, λόγω της ενεργειακής κρίσης που προκλήθηκε από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Αυτό το «πάγωμα» ονομάζεται «γενική ρήτρα διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης». Το 2023 έχει χαρακτηριστεί ως «έτος γέφυρα» για τα κράτη – μέλη της ΕΕ, πριν επιστρέψουν σε κανόνες αυστηρότερες δημοσιονομικής πειθαρχίας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε τις προτάσεις της για την τροποποίηση των κανόνων του «νεκροζώντανου» αυτού Συμφώνου, ώστε οι 27 να επιστρέψουν στους στόχους απομείωσης του χρέους και των ελλειμμάτων που εκτοξεύθηκαν λόγω των μέτρων στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, δίνοντας παράλληλα τους 27 μεγαλύτερη ευελιξία, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες και τις ιδιαιτερότητες κάθε κράτους μέλους.
Σε αυτό το πλαίσιο, έχει εκδηλωθεί μια μάχη χαρακωμάτων ανάμεσα στις «φειδωλές χώρες της ΕΕ» που ζητούν την άμεση επιστροφή στη δημοσιονομική λιτότητα και σε αυτές που θεωρούν ότι η μετάβαση στην νέα πραγματικότητα θα πρέπει να γίνει με πιο ήπια διαδικασία.
Βάσει των προτάσεων της Κομισιόν, η γενική ρήτρα διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, η οποία προβλέπει προσωρινή παρέκκλιση από τις δημοσιονομικές απαιτήσεις που εφαρμόζονται κανονικά σε περίπτωση σοβαρής επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας, θα απενεργοποιηθεί στο τέλος του 2023. Η έξοδος από την περίοδο κατά την οποία ίσχυε η γενική ρήτρα διαφυγής θα οδηγήσει σε επανέναρξη των ειδικών ανά χώρα συστάσεων για τη δημοσιονομική πολιτική, οι οποίες ποσοτικοποιούνται και διαφοροποιούνται με βάση τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα κράτη μέλη όσον αφορά το δημόσιο χρέος.