Σοβαρούς κινδύνους για τη θέση της ελληνικής φέτας στις διεθνείς αγορές προκαλεί η εξάπλωση της ευλογιάς των αιγοπροβάτων. Η συζήτηση για πιθανό εμβολιασμό του ζωικού πληθυσμού εντείνει την ανησυχία, καθώς χώρες-κλειδιά για τις εξαγωγές μπορεί να αποκλείσουν προϊόντα από εμβολιασμένες περιοχές. Όπως εξήγησε ο πρόεδρος του ΣΕΒΓΑΠ, Χρήστος Αποστολόπουλος, διακυβεύονται σημαντικά οικονομικά μεγέθη και μια εξαγωγική δυναμική που χτίστηκε με κόπο.
Ο κ. Αποστολόπουλος εκφράζει έντονο προβληματισμό: η εφαρμογή εμβολιασμού κατά της ευλογιάς ενδέχεται να οδηγήσει σε απαγορεύσεις εισαγωγών ελληνικών γαλακτοκομικών προϊόντων από τρίτες χώρες, προκαλώντας ζημίες που ενδέχεται να ξεπεράσουν τα εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Αυστραλία τηρούν αυστηρές προδιαγραφές και αποκλείουν προϊόντα προερχόμενα από περιοχές με ενεργή εμβολιαστική πρακτική.
Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο ανησυχητική λόγω της μείωσης του ζωικού κεφαλαίου, που πλέον αντιστοιχεί μόλις στο 4% του αρχικού αριθμού. Ο κ. Αποστολόπουλος επισημαίνει ότι αυτό θέτει σε κίνδυνο όχι μόνο τις τρέχουσες εξαγωγές, αλλά και τη διαρκή αναπτυξιακή πορεία του κλάδου.
Παραδείγματα άλλων χωρών
Η Ισπανία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία, που βρέθηκαν αντιμέτωπες με αντίστοιχες προκλήσεις, δεν κατέφυγαν στον εμβολιασμό. Αντιθέτως, προχώρησαν σε αυστηρά μέτρα βιοασφάλειας, όπως ο περιορισμός της κυκλοφορίας των ζώων, η εντατική απολύμανση, επιλέγοντας την πρόληψη μέσω ελέγχου αντί της ανοσοποίησης.
Ο εμβολιασμός δεν εγγυάται την εξάλειψη της ευλογιάς, τονίζει ο πρόεδρος του ΣΕΒΓΑΠ. Αντιθέτως, ενδέχεται να δημιουργήσει ασυμπτωματικούς φορείς που διευκολύνουν τη σιωπηλή εξάπλωση της νόσου. Η εμπειρία της Τουρκίας, που εφαρμόζει εμβολιασμό για περισσότερα από δέκα χρόνια χωρίς να έχει απαλλαγεί από τη νόσο, αναδεικνύει τα όρια αυτής της επιλογής.
Ο ΣΕΒΓΑΠ προτείνει την εφαρμογή άμεσων και αυστηρών μέτρων. Οι μονάδες θα πρέπει να αναφέρουν άμεσα κάθε ύποπτο κρούσμα, να τηρούνται περιορισμοί στις μετακινήσεις ζώων και προϊόντων, ενώ όσοι παραβιάζουν τους κανόνες να αποκλείονται από αποζημιώσεις. Οι πληρωμές στους κτηνοτρόφους πρέπει να γίνονται γρήγορα και δίκαια, ώστε να αποτραπούν παρατυπίες και να διασφαλιστεί η αξιοπιστία του συστήματος.
Η δυναμική των εξαγωγών φέτας 2020–2024
Η εξαγωγική πορεία της φέτας τα τελευταία πέντε χρόνια είναι εντυπωσιακή. Από τα 422 εκατ. ευρώ το 2020, οι εξαγωγές έφτασαν τα 786 εκατ. ευρώ το 2024, καταγράφοντας αύξηση 6,7% μόνο τον τελευταίο χρόνο. Οι κύριες αγορές παραμένουν η Γερμανία (227,3 εκατ. ευρώ), η Ιταλία (103,3 εκατ. ευρώ, +18,9%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (90 εκατ. ευρώ, +4,1%).
Ενισχυμένη είναι και η παρουσία στις ΗΠΑ, με εξαγωγές 61,9 εκατ. ευρώ (+16%), ενώ παράγοντες όπως η ελληνική ομογένεια και η αυξανόμενη αποδοχή της μεσογειακής διατροφής παίζουν καθοριστικό ρόλο.
Αγορές-έκπληξη παρουσιάζουν εντυπωσιακά ποσοστά αύξησης: Μπαχρέιν +950%, Μαλδίβες +733%, Χιλή +254%, Λιθουανία +243%, Παναμάς +184%, Καζακστάν +100%, Αλβανία +119%, Αίγυπτος +80%. Παρότι μικρότερες, οι αγορές αυτές αναδεικνύονται σε στρατηγικής σημασίας προορισμούς για τις ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις.
Αντίθετα, αρνητική πορεία εμφανίζουν εξαγωγές σε χώρες όπως η Κίνα (-32,8%), η Σερβία (-56,4%), το Ισραήλ (-59,6%) και η Αργεντινή (-62,5%). Οι μειώσεις αυτές ενδέχεται να συνδέονται με γεωπολιτικούς παράγοντες, προβλήματα εφοδιαστικής αλυσίδας ή αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες. Ο ΣΕΒΓΑΠ προτείνει στοχευμένη στρατηγική για την αποκατάσταση της παρουσίας στις συγκεκριμένες αγορές.