Η πρόεδρος της Κομισιόν εξήγγειλε το πρώτο χρηματοδοτικό πρόγραμμα της ΕΕ για προσιτή στέγη. Ειδικότερα, επανέλαβε την ανάγκη αναθεώρησης των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις, ώστε να επιτραπεί στις κυβερνήσεις της ΕΕ να αντιμετωπίσουν την κρίση στέγασης, στο πλαίσιο του Σχεδίου Προσιτής Στέγασης της Επιτροπής. «Αυτό είναι κάτι περισσότερο από μια κρίση στέγασης. Είναι μια κοινωνική κρίση», δήλωσε χαρακτηριστικά η πρόεδρος της Κομισιόν στην καθιερωμένη της ομιλία για την Κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (SOTEU), σε μία από τις πλέον ταραγμένες περιόδους της πολιτικής της πορείας.
Η Κομισιόν εργάζεται για την αναθεώρηση των κανόνων σχετικά με τις υπηρεσίες γενικού συμφέροντος, ώστε να συμπεριληφθεί ένας νέος ορισμός της προσιτής στέγασης. Αυτό θα επέτρεπε στις κυβερνήσεις της ΕΕ να παρέχουν δημόσια χρηματοδότηση για πρωτοβουλίες στέγασης χωρίς να χρειάζεται να ενημερώσουν την Επιτροπή.
Αντιμέτωπη με ένα Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που βρίθει από αγανάκτηση και δυσφορία, η πρόεδρος της Κομισιόν παρουσίασε το πολιτικό της όραμα για το μέλλον της ΕΕ. Γνωστή ως SOTEU, η ομιλία διάρκειας μιας ώρας σηματοδότησε την επίσημη έναρξη του νέου έτους εργασίας για τα θεσμικά όργανα της Ένωσης.
Αυτή τη φορά, όμως, η φον ντερ Λάιεν ήταν έτοιμη για απολογισμό.
Δείτε την ομιλία της:
Η πολιτική πίεση εντείνεται από παντού
Υπενθυμίζεται ότι η αντίθεση προς την πρόεδρο έχει ενταθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπως κατέδειξε η πρόταση μομφής που απέκρουσε λίγο πριν τις καλοκαιρινές διακοπές. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών, οι πολιτικές επιλογές της φον ντερ Λάιεν έχουν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις τόσο εντός του Ευρωκοινοβουλίου όσο και μεταξύ των κρατών-μελών. Ιδιαίτερα οι εμπορικές συμφωνίες με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις χώρες της Mercosur (Αργεντινή, Βραζιλία, Ουρουγουάη και Παραγουάη) έχουν εξοργίσει ευρωβουλευτές από διαφορετικά πολιτικά φάσματα. Η πρώτη θεωρείται από πολλούς μονόπλευρη και επιζήμια για την ΕΕ, ενώ η δεύτερη έχει κατηγορηθεί ότι υπονομεύει τα συμφέροντα των Ευρωπαίων αγροτών και κτηνοτρόφων.
Ακόμα και μέλη της δικής της πολιτικής οικογένειας, του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, έχουν αρχίσει να αμφισβητούν τις επιλογές της, ειδικά όσον αφορά την εμπορική πολιτική, την πράσινη μετάβαση, καθώς και τον ρόλο της Επιτροπής σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας. Η τοποθέτησή της σχετικά με την αποστολή ευρωπαϊκών στρατευμάτων στην Ουκρανία προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Γερμανού Υπουργού Άμυνας, Μπόρις Πιστόριους, ο οποίος υπενθύμισε δημόσια ότι αυτά τα θέματα άπτονται των εθνικών κυβερνήσεων και όχι της Κομισιόν.
Η πολιτική πίεση εντείνεται από παντού. Ακροδεξιές και ακροαριστερές πολιτικές δυνάμεις ζητούν εκ νέου πρόταση μομφής, ενώ η άλλοτε σταθερή στήριξη από το κεντρώο μέτωπο (Σοσιαλιστές, Φιλελεύθεροι, Πράσινοι) φαίνεται πλέον εύθραυστη. Παράλληλα, η κοινή γνώμη εμφανίζεται όλο και πιο απογοητευμένη. Δημοσκόπηση σε πέντε κράτη-μέλη που καλύπτουν το 60% του πληθυσμού της ΕΕ έδειξε ότι το 75% θεωρεί ότι η φον ντερ Λάιεν απέτυχε να προασπίσει τα συμφέροντα της Ένωσης, ενώ το 60% ζητά την παραίτησή της – με το 54% των Γερμανών πολιτών να συμμερίζονται την άποψη αυτή.
Το περιεχόμενο της ομιλίας της επικεντρώνεται στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας, στη στρατηγική αυτονομία, στην αμυντική θωράκιση και στον ρόλο της ΕΕ στη διεθνή σκηνή.
Η εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ θεωρείται από πολλούς το σημείο καμπής. Σε συνάντησή της με τον πρόεδρο Τραμπ, η φον ντερ Λάιεν φέρεται να συμφώνησε σε όρους που ευνοούν την αμερικανική πλευρά, με υψηλούς δασμούς στα ευρωπαϊκά προϊόντα και δεσμεύσεις για δισεκατομμύρια επενδύσεων στην αμερικανική οικονομία και την αγορά ενέργειας. Ακόμα χειρότερα, η συμφωνία αυτή κινδυνεύει να υπονομευθεί πλήρως, καθώς ο Τραμπ απείλησε με επιπλέον δασμούς ως απάντηση σε πρόστιμο που επιβλήθηκε στην Google από την ΕΕ – αποδεικνύοντας πόσο επισφαλής είναι η όποια σταθερότητα επικαλέστηκε η πρόεδρος..
Βασικά σημεία από την ομιλία της:
Η κ. φον ντερ Λάιεν κάλεσε για ενότητα στην αρχή της ομιλίας της: «Ενότητα μεταξύ των κρατών μελών. Ενότητα μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Ενότητα μεταξύ των φιλοευρωπαϊκών δημοκρατικών δυνάμεων σε αυτό το Σώμα».
Ακόμη, εξήγγειλε και μία πρωτοβουλία για προσιτά (οικονομικά) ηλεκτρικά αυτοκίνητα, ευρωπαϊκής παραγωγής.
Για την προσιτή στέγη: «Οι νοσηλευτές, οι δάσκαλοι και οι πυροσβέστες δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να ζήσουν εκεί που υπηρετούν. Οι μαθητές εγκαταλείπουν το σχολείο επειδή δεν μπορούν να πληρώσουν το ενοίκιο. Οι νέοι καθυστερούν να δημιουργήσουν οικογένεια», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν.
Για τη Ρωσία και το μήνυμα αλληλεγγύης στην Πολωνία:
-Η Ρωσία την περασμένη εβδομάδα εξαπέλυσε τη μεγαλύτερη επίθεση στο Κίεβο και σήμερα είχαμε παραβίαση χωρίς προηγούμενο των συνόρων και του εναερίου χώρου της Πολωνίας από ρωσικά drones. Είμαστε σε πλήρη αλληλεγγύη με την Πολωνία. Το μήνυμα του Πούτιν είναι ξεκάθαρο, όπως και η απάντησή μας: Περισσότερες κυρώσεις, ενώ το 19ο πακέτο είναι σε επεξεργασία.
-170 δισ. στρατιωτική και οικονομική βοήθεια δίνονται στην Ουκρανία και πρέπει να δοθούν και άλλα, για αυτό επειγόντως θα επεξεργαστούμε νέα λύση. Ννα χρηματοδοτήσουμε την προσπάθεια της Ουκρανίας στον πόλεμο με τα «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία εν είδει δανείων, που η Ουκρανία θα εξοφλήσει, αφού η Ρωσία καταβάλλει πολεμικές αποζημιώσεις.
-Να αξιοποιήσουμε τη βιομηχανική μας ισχύ για να αντιμετωπίσει την Ουκρανία στον πόλεμο των drones. Η Ευρώπη θα προκαταβάλει 6 δισ για ενίσχυση της Ουκρανίας στην παραγωγή drones.
-Η Ευρώπη πρέπει να είναι έτοιμη να αναλάβει την ευθύνη της δικής της ασφάλειας, το ΝΑΤΟ θα έχει τη δική του σημασία, αλλά είναι αναγκαία η Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση. Το πρόγραμμα SAFE είναι έτοιμο να χρηματοδοτήσει αμυντικά προγράμματα ύψους 150 δισ, με 19 χώρες να έχουν υποβάλει αίτημα. Η ανατολική πτέρυγα της Ευρώπης προστατεύει ολόκληρη την Ευρώπη, από τη Βαλτική μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα, θα τη στηρίξουμε με το Eastern Flank Watch, να οικοδομήσουμε ένα τείχος από drones.
Για την ανταγωνιστηκότητα της ΕΕ:
Μιλώντας για την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανέφερε πως η ανεξαρτησία της ΕΕ εξαρτάται από αυτήν. Οι οικονομικές και γεωπολιτικές συνθήκες είναι αντίξοες και για αυτό επενδύουμε στην καθαρή και ψηφιακή οικονομία και με το μελλοντικό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας, το διπλασιασμένο πρόγραμμα «Ορίζοντες» και την έκθεση Ντράγκι. Το ψηφιακό ευρώ θα διευκολύνει καταναλωτές και επιχειρήσεις, θα οδηγήσει σε λιγότερη γραφειοκρατία, ενώ ακολουθούν και άλλα πολυνομοσχέδια, για τις νεοφυείς επιχειρήσεις κ.α.
-Κορυφαίο πλεονέκτημά μας είναι η Ενιαία Αγορά, που όμως είναι ακόμα ανολοκλήρωτη. Θα παρουσιάσουμε οδικό χάρτη μέχρι το 2028 για τα κεφάλαια, τις υπηρεσίες. Παράλληλα, επενδύουμε μαζικά σε ευρωπαϊκά εργοστάσια τεχνητής νοημοσύνης, γιατί στηρίζουν τις νεοφυείς επιχειρήσεις.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προειδοποίησε ότι, με «ισχυρούς» οικονομικούς και γεωπολιτικούς ανέμους και εξαρτήσεις που «μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναντίον μας», η ΕΕ πρέπει να αντιμετωπίσει τα βασικά εμπόδια που βλάπτουν την ανταγωνιστικότητά της.
«Έχουμε πραγματοποιήσει στρατηγικούς διαλόγους με βασικούς κλάδους – από την αυτοκινητοβιομηχανία, τη χαλυβουργία έως τη φαρμακευτική βιομηχανία, από την άμυνα έως τη γεωργία. Σε κάθε τομέα, το μήνυμα είναι το ίδιο. Για να προστατεύσουμε τις θέσεις εργασίας, πρέπει να διευκολύνουμε τις επιχειρήσεις στην Ευρώπη», δήλωσε.
Η Επιτροπή, ανακοίνωσε, θα συνεργαστεί επίσης με ιδιώτες επενδυτές «σε ένα ταμείο Scaleup Europe Fund πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ» για να βοηθήσει στην πραγματοποίηση σημαντικών επενδύσεων σε νέες, ταχέως αναπτυσσόμενες εταιρείες σε κρίσιμους τεχνολογικούς τομείς.
«Χρειαζόμαστε σαφείς πολιτικές προθεσμίες. Για τον λόγο αυτό θα παρουσιάσω έναν χάρτη πορείας για την ενιαία αγορά έως το 2028. Σχετικά με το κεφάλαιο, τις υπηρεσίες, την ενέργεια, τις τηλεπικοινωνίες, το 28ο καθεστώς και την πέμπτη ελευθερία για τη γνώση και την καινοτομία», πρόσθεσε.
Δέσμευση «Made in Europe» για την ενίσχυση των βιομηχανικών δυνατοτήτων της ΕΕ
«Θα εισαγάγουμε κριτήρια «κατασκευασμένο στην Ευρώπη» στις δημόσιες συμβάσεις», ανακοίνωσε, «και όταν επενδύουμε στο Global Gateway, για παράδειγμα, θέτουμε ισχυρά κίνητρα για τους εταίρους να αγοράζουν ευρωπαϊκά προϊόντα». Αναφέρθηκε στο «πακέτο Battery Booster»: μια επένδυση ύψους έως 1,8 δισεκατομμυρίων ευρώ για την παραγωγή μπαταριών στην Ευρώπη και τη μείωση της εξάρτησης από το εξωτερικό.
«Είναι καιρός να απαλλαγούμε εντελώς από τα ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα της Ρωσίας»
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επιμένει στην ανάγκη να καταργηθούν «εντελώς» όλες οι εισαγωγές ρωσικών ορυκτών καυσίμων. Η Επιτροπή έχει ήδη προτείνει να τερματιστούν όλες οι αγορές έως το τέλος του 2027. Η κατάργηση αντιμετωπίζει την αντίθεση της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας, δύο χωρών χωρίς πρόσβαση στη θάλασσα που εξακολουθούν να εξαρτώνται από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο, αλλά υποστηρίζεται από τον Λευκό Οίκο.
«Γνωρίζουμε τι οδήγησε στην αύξηση των τιμών: η εξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Επομένως, είναι καιρός να απαλλαγούμε εντελώς από τα ρυπογόνα ρωσικά ορυκτά καύσιμα», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν στους ευρωβουλευτές. «Και γνωρίζουμε τι οδηγεί στη μείωση των τιμών: η καθαρή εγχώρια ενέργεια. Πρέπει να παράγουμε περισσότερες εγχώριες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας».
Για τη Γάζα:
Αυτό που συμβαίνει στη Γάζα έχει συνταράξει τη συνείδηση της ανθρωπότητας. Οι εικόνες είναι ολέθριες και θέλω να στείλω σαφές μήνυμα: ο ανθρωπογενής λιμός δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως όπλο πολέμου, πρέπει να σταματήσει. Είναι επίσης κάτι που εντάσσεται σε μια μετατόπιση που είναι απαράδεκτη: τα σχέδια για τον οικονομικό στραγγαλισμό, τον εποικισμό, οι δηλώσεις ακροδεξιών υπουργών της ισραηλινής κυβέρνησης που υποκινούν βία και υπονομεύουν το όραμα των δύο κρατών. Δεν πρέπει να αφήσουμε να συμβαίνει αυτό. Η αδυναμία της Ευρώπης να ανταποκριθεί είναι επώδυνη, πρέπει να δείξει τον δρόμο όπως έχει κάνει στο παρελθόν. Η ανθρωπιστική μας βοήθεια υπερβαίνει κατά πολύ των άλλων εταίρων, αλλά πρέπει να κάονυμε περισσότερα. Θα προτείνω μια δέσμη μέτρων.
Αναστέλουμε ως Επιτροπή τη διμερή μας στήριξη στο Ισραήλ, προτείνουμε κυρώσεις κατά των ακραίων υπουργών και των βίαιων εποίκων και τη μερική αναστολή της συμφωνίας σύνδεσης για θέματα σχετικά με το εμπόριο.
Πρέπει να αναλάβουμε όλοι την ευθύνη που μας αναλογούν. Τον επόμενο μήνα θα συστήσουμε Ειδικό Ταμείο για την Ανασυγκρότηση της Γάζας και Ταμείο Εταίρων για την Παλαιστίνη. Είμαι μακροχρόνια φίλη του λαού του Ισραήλ, γνωρίζω πόσο συγκλόνισαν τη χώρα οι αποτρόπαιες επιθέσεις της Χαμάς, δεν μπορεί ποτέ να υπάρξει χώρος για τη Χαμάς, γιατί είναι τρομοκράτες και κρατούν το μέλλον τους σε ομηρία. Οι όμηροι πρέπει να απελευθερωθούν, πρέπει να υπάρξει ανεμπόδιστη πρόσβαση στην ανθρωπιστική βοήθεια και άμεση κατάπαυση του πυρός, αλλά για να είναι βιώσιμο το μέλλον, πρέπει να προχωρήσει η λύση των δύο κρατών.
Για ΕΕ-ΗΠΑ
Η φον ντερ Λάιεν αναφέρθηκε και στην αντίδραση κατά της εμπορικής συμφωνίας ΕΕ-ΗΠΑ, της οποίας οι όροι είναι άνισοι. «Έχω ακούσει πολλά πράγματα για τη συμφωνία που συνάψαμε το καλοκαίρι. Κατανοώ τις αρχικές αντιδράσεις», δήλωσε.
«Οι εμπορικές μας σχέσεις με τις ΗΠΑ είναι οι πιο σημαντικές. Εξάγουμε κάθε χρόνο προς τις ΗΠΑ προϊόντα αξίας άνω των 500 δισ. ευρώ. Εκατομμύρια θέσεις εργασίας εξαρτώνται από αυτό. Ως Πρόεδρος της Επιτροπής, δεν θα διακινδυνεύσω ποτέ τις θέσεις εργασίας ή τα μέσα διαβίωσης των πολιτών. Για αυτόν τον λόγο συνάψαμε μια συμφωνία για να διατηρήσουμε την πρόσβαση των βιομηχανιών μας στην αγορά», πρόσθεσε.
«Εξασφαλίσαμε ότι η Ευρώπη πέτυχε την καλύτερη δυνατή συμφωνία. Έχουμε δώσει στις εταιρείες μας ένα σχετικό πλεονέκτημα, καθώς ορισμένοι από τους άμεσους ανταγωνιστές μας αντιμετωπίζουν πολύ υψηλότερους δασμούς από τις ΗΠΑ». «Θέλω να είμαι απολύτως σαφής σε ένα σημείο: είτε πρόκειται για περιβαλλοντικούς είτε για ψηφιακούς κανονισμούς, εμείς θέτουμε τα δικά μας πρότυπα. Εμείς θεσπίζουμε τους δικούς μας κανονισμούς», δήλωσε. «Η Ευρώπη θα αποφασίζει πάντα για τον εαυτό της».
Πρόταση για ένα νέο ευρωπαϊκό κέντρο πυρόσβεσης στην Κύπρο
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει τη δημιουργία ενός νέου ευρωπαϊκού κέντρου πυρόσβεσης με έδρα την Κύπρο, δήλωσε η φον ντερ Λάιεν. Πάνω από ένα εκατομμύριο στρέμματα έχουν καεί μέχρι στιγμής σε όλη την Ευρώπη κατά τη διάρκεια της φετινής περιόδου δασικών πυρκαγιών, υπερτριπλάσια έκταση από τα 227.627 στρέμματα που καταγράφηκαν το προηγούμενο έτος.
«Γνωρίζουμε ότι δεν πρόκειται για μεμονωμένο φαινόμενο. Η κλιματική αλλαγή κάνει κάθε καλοκαίρι πιο ζεστό, πιο σκληρό και πιο επικίνδυνο. Γι’ αυτό πρέπει να εντείνουμε ριζικά τις προσπάθειές μας για την ανθεκτικότητα και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, καθώς και για λύσεις βασισμένες στη φύση. Αλλά πρέπει επίσης να εφοδιαστούμε με τα εργαλεία για να ανταποκριθούμε», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν.
«Ζήτω η Ευρώπη», ολοκλήρωσε την ομιλία της η πρόεδρος της Κομισιόν. «Πριν από 80 χρόνια, η ήπειρός μας ήταν μια κόλαση επί της γης. Πριν από 40 χρόνια, η ήπειρός μας ήταν χωρισμένη από ένα Τείχος. Αλλά σε κάθε περίπτωση, οι Ευρωπαίοι αποφάσισαν να αγωνιστούν για ένα καλύτερο μέλλον, ώστε να ενωθούν και να γίνουν πιο δυνατοί. Και αυτό είναι που θα προσπαθώ να πετύχω κάθε μέρα μαζί σας, αξιότιμοι βουλευτές», τόνισε η πρόεδρος.