Δεν χωράει καμμιά αμφιβολία, το τοπίο της εργασίας αλλάζει, με πρωτοφανή ταχύτητα και με ποικίλες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Με αυτές τις τελευταίες, να έχουν και πολιτικό βάρος. Όσο για τη φύση των αλλαγών αυτών, από κάθε άποψη είναι βαρειές και όχι εύκολα αντιμετωπίσιμες.
Του Aθανάσιου Χ. Παπανδρόπουλου
Αφορούν δε, κατά τη Γαλλίδα πρώην υπουργό Εργασίας την περίοδο 2017-2020 κυρία Μυριέλ Πεκινώ, πάνω από ένα δισεκατομμύριο θέσεις εργασίας, οι οποίες βρίσκονται αντιμέτωπες με την ταχύτητα των εργασιακών μετασχηματισμών.
Κυρίως δε στο επίπεδο των μεσαίων υπαλλήλων και στελεχών επιχειρήσεων. Είναι προφανές δε, ότι η ταχύτητα, αποτελεί πλέον κρίσιμο στοιχείο της κοινωνικής και οικονομικής ζωής.
Στον ιστότοπό μας έτσι, θέτουμε στον εαυτό μας μεγάλα ερωτήματα. Ποιο είναι το μέλλον της εργασίας; Και, πιο ουσιαστικά, τι είναι η εργασία; Αυτές δεν είναι απλώς ακαδημαϊκές ασκήσεις - είναι μια εξερεύνηση των δυνάμεων που αναδιαμορφώνουν το πώς, πού και γιατί εργαζόμαστε.
Και ενώ βρισκόμαστε ακόμα στις πρώτες μέρες αυτού του ταξιδιού, ένα πράγμα είναι σαφές: το μέλλον της - εργασίας δεν αφορά μόνο την τεχνολογία ή τα υβριδικά ωράρια. Αφορά τους ανθρώπους. Αφορά την κατανόηση της ανθρώπινης εμπειρίας της εργασίας σε έναν κόσμο συνεχών αλλαγών.
Και αφορά τον σχεδιασμό συστημάτων, πολιτισμών και προσεγγίσεων ηγεσίας που όχι μόνο συμβαδίζουν με την αλλαγή, αλλά βοηθούν τους ανθρώπους και τους οργανισμούς να ευδοκιμήσουν μέσα από αυτήν.
Για να προχωρήσουμε σε αυτή την εξερεύνηση, σκεφτόμαστε το μέλλον της εργασίας σε τρεις διαστάσεις:
- Το ανθρώπινο δυναμικό που προσφέρει και κάνει την εργασία.
- Την ίδια εργασία που γίνεται.
- Τη διαδικασία της εκτίμησης της εργασίας, δηλαδή που γίνεται και πώς;
Μιλώντας σε εκδήλωση της Ελληνο-αμερικανικής Ένωσης, η κυρία Μυριέλ Πεκινώ, η οποία έχει και πλούσια επιχειρηματική εμπειρία, τόνισε ότι για πρώτη φορά στην ιστορία, το ανθρώπινο δυναμικό αποτελείται από διαφορετικές γενιές που εργάζονται παράλληλα, αλλά κάθε μια από αυτές φέρνει στο προσκήνιο ξεχωριστές αξίες.
Ως εκ τούτου, κάθε γενιά έχει διαφορετικά κίνητρα, διαφορετικές προσδοκίες και απομακρυσμένη από το παρελθόν εργασιακή αντίληψη.
Την εποχή του, ο κοινωνιολόγος Μαξ Βέμπερ, πίστευε ότι η εργασία δεν ήταν απλώς ένα μέσο οικονομικής επιβίωσης αλλά ένα ηθικό καθήκον, ένας τρόπος επίδειξης πειθαρχίας και αφοσίωσης σε ένα ανώτερο σκοπό. Αυτή η διάσταση σήμερα είναι πέρα για πέρα ξεπερασμένη. Όπως αναγνωρίζει η Μυριέλ Πεκινώ στην μεταβιομηχανική εποχή μας, για πρώτη φορά στην ιστορία, το ενεργό ανθρώπινο δυναμικό, αποτελείται από τεσσερας γενιές που εργάζονται παράλληλα.
Κάθε μία φέρνε! στο προσκήνιο ξεχωριστές αξίες, κίνητρα και προσδοκίες, δημιουργώντας πρωτοφανή πολυπλοκότητα - και ευκαιρίες - για τους οργανισμούς.
- Oι baby boomers (γεννημένοι 1946-1964) συνταξιοδοτούνται αργότερα, φέρνοντας ζωτική εμπειρία και θεσμική γνώση.
- Η Γενιά Χ (1965-1980) συχνά χρησιμεύει ως γέφυρα μεταξύ έμπειρων στελεχών και ψηφιακά ανερχόμενων ταλέντων.
- Oι millennials (1981-1995), που αποτελούν πλέον το μεγαλύτερο τμήμα του ενεργού ανθρώπινου δυναμικού, δίνουν προτεραιότητα στον σκοπό, την ευελιξία και την ενσωμάτωση της επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.
- Η Γενιά Ζ (1996-2012) απαιτεί αυθεντικότητα, συμπερίληψη και μια εργασιακή εμπειρία βασισμένη στην τεχνολογία.
Αυτό το μείγμα γενεών προσφέρει πλούσιες δυνατότητες για συνεργασία και καινοτομία, αλλά φέρνει και προκλήσεις. Τα κενά στην ανταλλαγή γνώσεων, τα διαφορετικά στυλ επικοινωνίας και οι συγκρουόμενες αξίες μπορούν να επιβαρύνουν ακόμη και τις πιο συμπεριληπτικές κουλτούρες.
Προσθέστε σε αυτό την ταχεία ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) και του αυτοματισμού - που αναμένεται να αλλάξει ή να εκτοπίσει σημαντικά έως και το 60% των θέσεων εργασίας έως το 2050, και οι προκλήσεις γίνονται ακόμη μεγαλύτερες.
Οι οργανισμοί που θα πετύχουν μελλοντικά στις εργασιακές επιταγές, θα είναι εκείνοι που θα επενδύσουν στην προσαρμοστικότητα του εργατικού δυναμικού.
Αυτό σημαίνει, επανεκπαίδευση των εργαζομένων, υποστήριξη της χωρίς αποκλεισμούς συνεργασίας μεταξύ των γενεών και δυνατότητα στους ηγέτες - ιδίως στα μεσαία στελέχη - να διαχειριστούν τις πολυπλοκότητες ενός πολυγενεακού ανθρώπινου δυναμικού με ενσυναίσθηση και σαφήνεια.
Οι παραπάνω εξελίξεις όπως τονίζει σε ομιλίες και άρθρα του ο Λουίτζι Σαλερνο, γνωστός ειδικός σύμβουλος έρευνας και ανάπτυξης διεθνών οργανισμών, σε συνδυασμό με την καταναλωτική κουλτούρα που συνεχώς παγκοσμιοποιείται, οδηγούν και σε μεταβολές της εργασιακής ηθικής.
Στο μέτρο που οι νέες γενιές απομακρύνονται οριστικά πλέον από τις παλαιές βεμπεριανές θεωρήσεις, η εργασία πέρα από απλή υποχρέωση, προσλαμβάνει και νέες ψυχολογικές διαστάσεις.
H ίδια η φύση της εργασίας αλλάζει ριζικά. Οι συνήθεις και επαναλαμβανόμενες εργασίες αυτοματοποιούνται ολοένα και περισσότερο, ενώ η ζήτηση για δεξιότητες όπως η δημιουργικότητα, η συναισθηματική νοημοσύνη και η επίλυση σύνθετων προβλημάτων, αυξάνεται ραγδαία.
Μέχρι το 2035, η Τεχνητή Νοημοσύνη και ο αυτοματισμός θα είναι κυρίαρχα στοιχεία, ενσωματωμένοι σχεδόν σε κάθε κλάδο, από τις κατασκευές και την εφοδιαστική αλυσίδα έως την υγειονομική περίθαλψη και την εκπαίδευση.
Δεν πρόκειται μόνο για απώλεια ή αντικατάσταση θέσεων εργασίας· πρόκειται για μετασχηματισμό. Για παράδειγμα, ενώ το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ προβλέπει ότι ο αυτοματισμός μπορεί να εκτοπίσει 85 εκατομμύρια θέσεις εργασίας έως το 2030, αναμένεται να αναδυθούν άλλες 97 εκατομμύρια θέσεις εργασίας σε τομείς όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη, η πράσινη ενέργεια, η επιστήμη δεδομένων και η συνεργασία ανθρώπου -Ρομπότ.
Η πρόκληση για τούς οργανισμούς έγκειται στην αντιμετώπιση αυτής της πολυπλοκότητας - όχι μόνο στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, αλλά και στη διασφάλιση ότι οι εργαζόμενοι σε όλα τα επίπεδα είναι εξοπλισμένοι για να επιτύχουν.
Αυτό απαιτεί διπλή εστίαση στις τεχνικές, «σκληρές» δεξιότητες και στις ευρύτερες, μη τεχνικές, «ήπιες» δεξιότητες, όπως η προσαρμοστικότητα, η ανθεκτικότητα και η συναισθηματικά ευέλικτη ηγεσία.
Η εύρεση αυτής της προσεκτικής ισορροπίας θα είναι ο τρόπος με τον οποίο οι οργανισμοί θα επιτύχουν… Α βέβαια θέλουν να στέκονται όρθιοι.