Οι κίνδυνοι για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό στη ζώνη του ευρώ είναι καθοδικοί, ενώ δεν αποκλείονται περαιτέρω μειώσεις των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), δήλωσε ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας στο MNI, προσθέτοντας όμως ότι υπάρχουν και ανοδικοί κίνδυνοι, μεταξύ των οποίων ο κίνδυνος να μεταδοθεί ο υψηλότερος πληθωρισμός των ΗΠΑ στην παγκόσμια οικονομία.
Συνολικά, οι κίνδυνοι είναι καθοδικοί, καθώς η ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ είναι ασθενέστερη του αναμενομένου τα τελευταία δύο χρόνια και η σχετικά υψηλή ισοτιμία του ευρώ διατηρεί τις τιμές των εισαγομένων χαμηλότερες και κάνει τις συνθήκες χρηματοδότησης πιο περιοριστικές, ανάφερε σε συνέντευξή του ο κ. Στουρνάρας.
«Τα περισσότερα επιχειρήματα συνηγορούν σε υποχώρηση του πληθωρισμού και των ρυθμών ανάπτυξης, εμείς όμως δεν σπεύδουμε να συμπεράνουμε ότι πρέπει να μειώσουμε τα επιτόκια στην επόμενη συνεδρίαση», ανέφερε. «Βρισκόμαστε λοιπόν σε σημείο ισορροπίας. Επομένως, γιατί να μειώσουμε τα επιτόκια; Αυτό είναι ένα ερώτημα. Αν συνεχίσει να υποχωρεί ο πληθωρισμός, τότε θα το σκεφτούμε.»
Όμως, δεν παύουν να υπάρχουν και ανοδικοί κίνδυνοι, προσέθεσε, όπως η διατηρησιμότητα του χρέους και οι πολιτικές πιέσεις στην κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ να μειώσει περαιτέρω τα επιτόκιά της παρά την επιμονή του πληθωρισμού. «Αν ο πληθωρισμός επιταχυνθεί περαιτέρω [στις ΗΠΑ], μπορεί να αυξηθούν οι τιμές των εισαγομένων παγκοσμίως. Μάλιστα, η αύξηση των αποδόσεων των μακροπρόθεσμων ομολόγων μπορεί να σηματοδοτεί αυτόν ακριβώς τον κίνδυνο.»
Οι μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων του Δεκεμβρίου για το 2028 θα είναι το βασικό στοιχείο που θα λάβει υπόψη η ΕΚΤ προκειμένου να αξιολογήσει αν ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί στο επίπεδο του στόχου 2% μεσοπρόθεσμα, αλλά θα συνεκτιμηθούν και άλλα στοιχεία, όπως σημείωσε, προσθέτοντας ότι σημαντικό ρόλο στις μελλοντικές αποφάσεις θα παίξει η κρίση των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ.
Παρά τη συμμετρική φύση του στόχου της για τον πληθωρισμό, η ΕΚΤ θα πρέπει να επιτρέπει ένα περιθώριο σφάλματος, είπε ο κ. Στουρνάρας, προσθέτοντας ότι η όποια προς τα κάτω απόκλιση από το στόχο βρίσκεται ακόμη στις προβολές, ενώ ο πληθωρισμός παραμένει στο 2%.
Όταν ρωτήθηκε πόση προς τα κάτω απόκλιση του πληθωρισμού από το στόχο μπορεί να ανεχθεί η ΕΚΤ στις προβολές της χωρίς να προχωρήσει σε μείωση των επιτοκίων της, ο κ. Στουρνάρας απάντησε: «Να μου ξανακάνετε την ερώτηση όταν [ο πραγματικός πληθωρισμός] αρχίσει να πέφτει κάτω από το 2%.»
Τυχόν μετριασμός των επιπτώσεων ή αναβολή της εφαρμογής του νέου συστήματος εμπορίας εκπομπών ρύπων της ΕΕ (ETS2) είναι απίθανο να αλλάξει την εικόνα, δεδομένου ότι η επίδραση που θα έχει στις προβολές θα είναι εφάπαξ, όπως ανέφερε.
ΠΡΟΒΟΛΕΣ
Ο κ. Στουρνάρας επίσης απέρριψε την άποψη ότι οι προβολές της ΕΚΤ τείνουν να καταλήγουν de facto σε επίτευξη του στόχου 2% μέχρι το τέλος του ορίζοντα προβολής, αναγνωρίζοντας όμως ότι αυτό μπορεί να ίσχυε περισσότερο στο παρελθόν.
«Σήμερα είμαστε σοφότεροι. Δεν θα έλεγα λοιπόν ότι οι προβλέψεις μας εξ ορισμού λειτουργούν μ’ αυτό τον τρόπο. Λαμβάνουμε υπόψη τα πάντα: όχι μόνο τα υποδείγματα, αλλά και στοιχεία από άλλες πηγές, π.χ. για την ενέργεια. Και πάνω απ’ όλα, ασκούμε την κρίση μας», ανέφερε.
Ο κ. Στουρνάρας δεν δέχεται ούτε την κατηγορία ότι οι οικονομολόγοι της ΕΚΤ απέτυχαν να προβλέψουν τη μεταπανδημική έξαρση του πληθωρισμού, η οποία, όπως είπε, ήταν αποτέλεσμα μη γραμμικών διαταραχών στην πλευρά της προσφοράς που θα ήταν αδύνατον να προβλεφθούν.
Η προσέγγιση της ΕΚΤ, που βασίζεται στα διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία και έχει ορίζοντα από συνεδρίαση σε συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της, είναι μια στρατηγική διαχείρισης κινδύνου σε μια περίοδο υψηλής αβεβαιότητας, ανέφερε ο Έλληνας κεντρικός τραπεζίτης, απορρίπτοντας την άποψη ότι η προσέγγιση αυτή είναι σχεδιασμένη για να επιτρέπει προληπτική μείωση των επιτοκίων. «Αν μία μείωση των επιτοκίων δεν πρόκειται να αλλάξει την κατάσταση, τότε γιατί να την κάνω;», είπε.
Στην ερώτηση αν η ΕΚΤ θα πρέπει να στραφεί σε διευκολυντική νομισματική πολιτική, ο κ. Στουρνάρας απάντησε ότι η δημοσιονομική πολιτική θα είναι πολύ επεκτατική, καθώς οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες ώστε να προσεγγίσουν το 5% του ΑΕΠ, αλλά και να προβούν σε σημαντικές δαπάνες για την πράσινη μετάβαση. «Ποιος ο λόγος να στραφούμε σε διευκολυντική νομισματική πολιτική τη στιγμή που αναμένουμε ότι η δημοσιονομική πολιτική θα είναι, αν όχι εκρηκτική, τουλάχιστον επεκτατική;», είπε.
ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΚΤ
Η ΕΚΤ δεν θα πρέπει να αλλάξει τον προγραμματισμό της όσον αφορά την ποσοτική σύσφιγξη, δήλωσε ο κ. Στουρνάρας, προσθέτοντας ότι η διαδικασία μείωσης του μεγέθους των χαρτοφυλακίων τόσο του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (ΑΡΡ) όσο και του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP) επί του παρόντος εξελίσσεται απρόσκοπτα.
Ούτε θα πρέπει η ΕΚΤ να βιαστεί να προσδιορίσει τις παραμέτρους του σχεδιαζόμενου Διαρθρωτικού Χαρτοφυλακίου Ομολόγων (Structural Bond Portfolio - SPB), παρά τη συνεχιζόμενη συρρίκνωση του ισολογισμού της. «Πετύχαμε μείωση των επιτοκίων μας, ενώ ταυτόχρονα περιορίζουμε το μέγεθος του ισολογισμού μας, και η διαδικασία αυτή εξελίσσεται ομαλά, παρά την ανατίμηση του ευρώ. Ας ελπίσουμε τα πράγματα να συνεχίσουν έτσι», πρόσθεσε.
Το μέγεθος του Διαρθρωτικού Χαρτοφυλακίου Ομολόγων θα εξαρτηθεί από τη ζήτηση, ανάλογα με τις ανάγκες των τραπεζών της ζώνης του ευρώ όταν πλέον θα έχει εξαλειφθεί η υπερβάλλουσα ρευστότητα, και ως εκ τούτου είναι δύσκολο να εκτιμηθεί το μέγεθός του, διευκρίνισε, αποφεύγοντας να υποδείξει ένα βέλτιστο μέγεθος του ισολογισμού. Επισήμανε όμως ότι το επίπεδο ισορροπίας της ρευστότητας είναι αυτή τη στιγμή υψηλότερο από ό,τι πριν την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση.