Η Ασία απομακρύνεται σταδιακά από το δολάριο ΗΠΑ, καθώς μια σειρά από γεωπολιτικές αβεβαιότητες, νομισματικές μεταβολές και αντιστάθμιση συναλλαγματικού κινδύνου ωθούν την αποδολαριοποίηση σε ολόκληρη την περιοχή.
Πρόσφατα, η Ένωση Χωρών Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN) δεσμεύθηκε να ενισχύσει τη χρήση των τοπικών νομισμάτων στο εμπόριο και τις επενδύσεις, στο πλαίσιο του νέου Στρατηγικού Σχεδίου για την Οικονομική Κοινότητα για την περίοδο 2026-2030. Το σχέδιο περιγράφει τις προσπάθειες για τη μείωση των κραδασμών που συνδέονται με τις διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών, μέσω της προώθησης των διακανονισμών σε τοπικά νομίσματα και της ενίσχυσης της συνδεσιμότητας των περιφερειακών πληρωμών.
«Οι αποφάσεις του Τραμπ στα θέματα εμπορικής πολιτικής και η απότομη υποτίμηση του δολαρίου ενδέχεται να ενθαρρύνουν μια ταχύτερη στροφή προς άλλα νομίσματα», δήλωσε ο Φραντσέσκο Πέσολε, στρατηγικός αναλυτής συναλλάγματος.
Αν και η στροφή είναι πιο έντονη στην Ασία, ο κόσμος έχει επίσης μειώσει την εξάρτησή του από το δολάριο, με το μερίδιο του δολαρίου στα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα να μειώνεται από πάνω από 70% το 2000 σε 57,8% το 2024. Πιο πρόσφατα, το δολάριο σημείωσε επίσης απότομη πτώση φέτος, ιδίως τον Απρίλιο, μετά την αβεβαιότητα που επικράτησε γύρω από τη χάραξη της πολιτικής των ΗΠΑ. Από την αρχή του έτους, ο δείκτης του δολαρίου έχει υποχωρήσει κατά περισσότερο από 8%.
Αν και η αποδολαριοποίηση δεν είναι νέο φαινόμενο, τα πράγματα έχουν αλλάξει. Οι επενδυτές και οι αξιωματούχοι αρχίζουν να αναγνωρίζουν ότι το δολάριο μπορεί και έχει χρησιμοποιηθεί ως μοχλός πίεσης — αν όχι ανοιχτά ως όπλο — στις εμπορικές διαπραγματεύσεις. Αυτό έχει οδηγήσει σε επανεκτίμηση των χαρτοφυλακίων που κατά κύριο λόγο είναι overweight στο δολάριο ΗΠΑ, δήλωσε ο Μιτούλ Κοτέχα, επικεφαλής της στρατηγικής συναλλάγματος και αναδυόμενων αγορών της Barclays στην Ασία.
Η αποδολαριοποίηση αυξάνεται, καθώς οι ασιατικές οικονομίες επιδιώκουν να μειώσουν την εξάρτησή τους από το δολάριο, με την ελπίδα να χρησιμοποιήσουν τα δικά τους νομίσματα ως μέσο συναλλαγής για τη μείωση των συναλλαγματικών κινδύνων, δήλωσε ο Λιν Λι, επικεφαλής της έρευνας για τις παγκόσμιες αγορές στην Ασία της MUFG.
Η απομάκρυνση από το δολάριο κερδίζει δυναμική στην ASEAN, κυρίως λόγω δύο παραγόντων: οι άνθρωποι και οι εταιρείες μετατρέπουν σταδιακά τις αποταμιεύσεις τους σε δολάρια ΗΠΑ σε τοπικά νομίσματα, ενώ οι μεγάλοι επενδυτές αντισταθμίζουν πιο ενεργά τις ξένες επενδύσεις, σύμφωνα με πρόσφατη σημείωση της Bank of America.
Πέρα από την ASEAN, οι χώρες BRICS, στις οποίες περιλαμβάνονται η Ινδία και η Κίνα, έχουν επίσης αναπτύξει και προωθήσει ενεργά το δικό τους σύστημα πληρωμών για να παρακάμψουν τα παραδοσιακά συστήματα όπως το SWIFT και να μειώσουν την εξάρτησή τους από το δολάριο. Η Κίνα προωθεί επίσης διμερείς εμπορικές συναλλαγές σε γουάν.
Η αποδολαριοποίηση είναι μια «συνεχής, αργή διαδικασία», δήλωσε ο Κοτέχα της Barclays. «Μπορείτε να το δείτε από τα αποθέματα των κεντρικών τραπεζών, τα οποία μειώνουν σταδιακά το μερίδιο του δολαρίου. Επίσης μπορείτε να το δείτε από το μερίδιο του δολαρίου στις εμπορικές συναλλαγές», δήλωσε στο CNBC. Προσέθεσε ότι οι ασιατικές οικονομίες, όπως η Σιγκαπούρη, η Νότια Κορέα, η Ταϊβάν, το Χονγκ Κονγκ και η Κίνα, κατέχουν μεγάλο μερίδιο των ξένων περιουσιακών στοιχείων, γεγονός που τους δίνει τη μεγαλύτερη δυνατότητα να επαναπατρίσουν τα ξένα έσοδα ή περιουσιακά στοιχεία τους στο νόμισμα της χώρας τους.
Η αποδολαριοποίηση συμβαίνει επίσης καθώς οι επενδυτές στην περιοχή αντισταθμίζουν όλο και περισσότερο την έκθεση τους στο δολάριο ΗΠΑ, σύμφωνα με την Nomura. Όταν οι επενδυτές αντισταθμίζουν την έκθεση τους στο δολάριο, πωλούν το αμερικανικό νόμισμα και αγοράζουν τοπικά ή εναλλακτικά νομίσματα, γεγονός που αυξάνει τη ζήτηση και την αξία των τελευταίων έναντι του δολαρίου.
Η απομάκρυνση από το δολάριο θέτει επίσης το ερώτημα εάν πρόκειται για μια προσωρινή φάση ή για μια διαρθρωτική αλλαγή.
Ενώ ορισμένες χώρες μειώνουν την έκθεση και την εξάρτησή τους από το δολάριο, παραμένει δύσκολο να εκθρονιστεί η θέση του ως το νούμερο ένα αποθεματικό νόμισμα, σύμφωνα με αναλυτές του κλάδου.
«Έχουμε δει το δολάριο ΗΠΑ να αποδυναμώνεται στο παρελθόν σε διάφορους κύκλους και καθεστώτα, αλλά πάντα διατήρησε το αποθεματικό και ηγετικό του καθεστώς», δήλωσε ο ίδιος, ο οποίος προσέθεσε ότι η χρήση του δολαρίου στις συναλλαγές και την τιμολόγηση παραμένει πρωταρχική παρά τη μείωση της έκθεσης σε δολάρια ΗΠΑ. Από τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους, περισσότερο από το ήμισυ του παγκόσμιου εμπορίου εξακολουθεί να τιμολογείται σε δολάρια.
«Ωστόσο, η ευρύτερη μείωση της χρήσης του δολαρίου ΗΠΑ ως αποθεματικού περιουσιακού στοιχείου φαίνεται ότι θα συνεχιστεί και πιστεύω ακράδαντα ότι ο χρυσός θα είναι ο κύριος ωφελούμενος από αυτό», δήλωσε ο αναλυτής.