Ο πρωθυπουργός βάζει τις τελευταίες... πινελιές στον λόγο που θα εκφωνήσει κατά την τελετή εγκαινίων της 88ης Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης, δίνοντας το στίγμα για την οικονομική και κοινωνική πολιτική της επόμενης χρονιάς.
Γράφει ο Λουκάς Γεωργιάδης
Όπως γράφαμε και χθες, η κυβέρνηση θα στείλει το μήνυμα προς τις αγορές ότι δεν πρόκειται να αποκλίνει από τους στόχους που έχουν τεθεί στο πλαίσιο της δημοσιονομικής πολιτικής. Με τον αέρα της πολιτικής κυριαρχίας του (έχει εξελιχθεί πλέον σε... μοναξιά), ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα ζητήσει από τις αγορές να εμπιστευτούν ακόμη περισσότερο την Ελλάδα, έχοντας στραμμένο το βλέμμα στην αξιολόγηση της Moody's την Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου, από την οποία περιμένουμε να μας δώσει την επενδυτική βαθμίδα. Δεν πρόκειται να διακινδυνεύσει το μέλλον της χώρας με αλόγιστες και... αψυχολόγητες παροχές, καθώς είδαμε και πάθαμε να ξανακερδίσουμε την εμπιστοσύνη της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας, μετά το μεταμνημονιακό δράμα. Βέβαια, οι δημοσκοπήσεις δεν μπορούν να αφήσουν... ασυγκίνητο τον πρωθυπουργό, καθώς η Νέα Δημοκρατία, έστω και αν απέχει πολλές μονάδες από το δεύτερο ΠΑΣΟΚ σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της MRB (double score), εντούτοις, έχει χαμηλή συσπείρωση.
Χθες, ο Διοικητής της Τραπέζης Ελλάδος, με άρθρο-παρέμβαση στην κυπριακή εφημερίδα "Άποψη" ζήτησε από την κυβέρνηση να μην... δειλιάσει μπροστά στην ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων, καθώς σε διαφορετική περίπτωση θα δώσουμε λάθος μήνυμα στις αγορές και θα υπάρξει απόκλιση από τους στόχους που έχουν τεθεί. Αναμφίβολα, παρά τη φθορά της κυβέρνησης υπάρχει σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο για τον Μητσοτάκη ώστε τα επόμενα τρία χρόνια να αλλάξει τους συσχετισμούς και να "τραβήξει" το μεγαλύτερο μέρος των ψηφοφόρων που έφυγαν.
Ο μηδενισμός του ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού μέσα στα επόμενα 2-3 χρόνια και η ραγδαία μείωση του δημοσίου χρέους, αποτελούν τα αδιαπραγμάτευτα στοιχήματα της πολιτικής που ακολουθεί η κυβέρνηση, ώστε να ενισχύσει περαιτέρω το φιλο-επενδυτικό κλίμα. Όμως, απαιτείται το μεγάλωμα της "πίτας" της ανάπτυξης και αυτό θα προκύψει μόνο μέσα από νέες επενδύσεις, οι οποίες με τη σειρά τους θα έλθουν εάν η χώρα συνεχίσει να βαδίζει σταθερά στον... ίσιο δρόμο των μεταρρυθμίσεων.
Από κει και πέρα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της ΔΕΘ θα προχωρήσει και σε μια σοβαρή ενίσχυση του φιλολαϊκού προφίλ της κυβέρνησης, με βάση τον "αέρα" που του δίνουν τα δημοσιονομικά στοιχεία. Το πρωτογενές πλεόνασμα κινείται πάνω από τους στόχους και τα φορολογικά έσοδα αυξάνονται διαρκώς, με τη συνεισφορά του ισχυρού τουριστικού ρεύματος αλλά και των μέτρων που έχουν ληφθεί για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής. Συνεπώς, η κυβέρνηση καλείται να σχεδιάσει τον οδικό χάρτη για το κοινωνικό μέρισμα που πρέπει να δοθεί, ως αντιστάθμισμα της μεγάλης πίεσης που ασκεί η ακρίβεια στους πολίτες-καταναλωτές.
Πάντως, αν θέλαμε να αφουγκραστούμε το κλίμα της συγκυρίας, λαμβάνοντας υπόψιν και το διεθνές περιβάλλον, μάλλον καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι βρισκόμαστε σε μια σχετικά... ήσυχη περίοδο. Αυτό καταγράφεται και στη συμπεριφορά του Γενικού Δείκτη στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Η αγορά δίνει "πόντους" στην κυβέρνηση και τον Μητσοτάκη και προεξοφλεί ότι θα ακούσει θετικά νέα και αισιόδοξες προβλέψεις. Βέβαια, είμαστε σε μια περίοδο όπου τα πάντα μπορούν να συμβούν. Μην ξεχνάμε ότι έχουμε δύο πολέμους σε εξέλιξη και οι δύο ευρωπαϊκές υπερ-δυνάμεις, Γερμανία και Γαλλία, βρίσκονται σε φάση πολιτικής περιδίνησης.
Η αγωνία για τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και ο δημογραφικός εφιάλτης που πρεσάρει το ασφαλιστικό
Ο Μητσοτάκης παίζει χωρίς αντίπαλο στο πολιτικό τερέν, τα δημοσιονομικά βελτιώνονται και η εμπιστοσύνη προς την ελληνική οικονομία παραμένει ισχυρή, αλλά την ίδια στιγμή, υπάρχουν... κρυμμένα προβλήματα, τα οποία μπορεί να "φουντώσουν" και να προκαλέσουν τριγμούς.
Χθες, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, σε συνέντευξη στο ραδιόφωνο των "Παραπολιτικών" ανέφερε ότι μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια, η Ελλάδα θα βρεθεί στη χειρότερη θέση από πλευράς δημογραφικού, σε σχέση με όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ότι πριν το 2026 δεν αναμένονται αλλαγές στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης και τα ποσοστά αναπλήρωσης, αλλά από το 2027, δεν θα γλιτώσουμε τις αλλαγές. Το πρόβλημα είναι πανευρωπαϊκό και φαίνεται ότι τα επόμενα χρόνια θα παρθούν οδυνηρές αποφάσεις για το ασφαλιστικό μέλλον όλων μας και κυρίως των νεότερων γενιών. Είναι χαρακτηριστικό ότι φέτος αναμένεται να κατατεθούν 220.000 αιτήσεις για συνταξιοδότηση, ενώ ο αριθμός των γεννήσεων θα υποχωρήσει κάτω από τις 80.000, με τους θανάτους να ξεπερνούν για... πλάκα τις 100.000. Τα νούμερα δεν βγαίνουν και η κυβέρνηση Μητσοτάκη, χωρίς να έχει αυτή τη στιγμή πολιτικό αντίπαλο, αλλά με εμφανή την αποδυνάμωση της, θα κληθεί να προχωρήσει σε νέες επώδυνες αλλαγές στο Ασφαλιστικό. Τα ελλείμματα του συστήματος αποτελούν τον τροφοδότη του δημοσίου χρέους και παρά το γεγονός ότι έχουν εξασφαλιστεί κάποιοι στοιχειώδεις όροι βιωσιμότητας για πολλά χρόνια, εντούτοις είναι σίγουρο ότι δεν πρόκειται να αποφύγουμε το "χειρουργείο".
Από την άλλη πλευρά, ταυτόχρονα με την επιδείνωση των δημογραφικών όρων και της εικόνας του ασφαλιστικού συστήματος, μπορεί να βρεθούμε αντιμέτωποι με απώλεια πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης. Δύο χρόνια πριν την ολοκλήρωση του ειδικού προγράμματος που εκπονήθηκε στο πλαίσιο των συνεπειών της πανδημίας, όλες οι χώρες έχουν απορροφήσει κάτι παραπάνω από το 30% των πόρων. Το στοιχείο αυτό δείχνει ότι πολλές χώρες θα βρεθούν αντιμέτωπες με απώλειες πόρων, λόγω μη έγκαιρης ολοκλήρωσης των έργων. Στη χειρότερη θέση βρίσκεται η Ελλάδα, η οποία έχει λάβει αναλογικά το μεγαλύτερο ποσό σε επιχορηγήσεις και δάνεια, σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη χώρα. Άρα, αποτελεί μείζον στοίχημα για την κυβέρνηση η πλήρης απορρόφηση των πόρων και η ολοκλήρωση όλων των έργων και προγραμμάτων που έχει καταθέσει στην Κομισιόν.
Συμπερασματικά, η οικονομία πάει καλά, όμως υπάρχουν προβλήματα που θα διογκωθούν μέσα στα επόμενα χρόνια. Μάλιστα, αν εκδηλωθεί κάποια νέα διεθνής κρίση, τότε τα προβλήματα θα οξυνθούν ακόμη περισσότερο και θα τραυματίσουν περαιτέρω το προφίλ της κυβέρνησης. Ακόμη και αν ο Μητσοτάκης παραμείνει κυρίαρχος του πολιτικού παιχνιδιού, το 2027, τα πολιτικά δεδομένα μπορεί να είναι εντελώς διαφορετικά, ακόμη και αν είναι πρώτο κόμμα η Νέα Δημοκρατία. Θα είναι σχεδόν ακατόρθωτο να υπάρξει μονοκομματική κυβέρνηση, ενώ το ίδιο μπορεί να συμβεί ακόμη και αν η κυβέρνηση προωθήσει νέο εκλογικό νόμο με μεγαλύτερα μπόνους και αύξηση του ορίου εισόδου στη Βουλή από το 3% στο 5%...
Η... άχαρη ΔΕΘ και η κατάρρευση του αντι-μητσοτακικού αφηγήματος
Η 88η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης, από καθαρά πολιτική σκοπιά, αναμένεται να είναι η πιο άχαρη και... περίεργη των τελευταίων δεκαετιών!
Παραδοσιακά, μετά τις εξαγγελίες του εκάστοτε πρωθυπουργού, οι αρχηγοί των κομμάτων της μείζονος αντιπολίτευσης προσπαθούσαν να... κατακεραυνώσουν τη συμπολίτευση και να... τάξουν λαγούς με πετραχήλια! Φέτος, αυτό δεν αναμένεται να υπάρξει. Ο Κασσελάκης που εκλέχθηκε αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ αμφισβητείται και το κόμμα πάει σε ένα συνέδριο όπου θα υπάρξει νέο ξεκαθάρισμα. Από την άλλη πλευρά, το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται σε αναζήτηση αρχηγού, καθώς έχουν προγραμματιστεί οι εσωκομματικές εκλογές για τις 6 και 13 Οκτωβρίου. Άρα, οι παρουσίες Κασσελάκη και Ανδρουλάκη στη ΔΕΘ, δεν θα έχουν το απαιτούμενο πολιτικό βάρος, όπως θα συνέβαινε σε μια άλλη κανονική περίοδο.
Την ίδια στιγμή, η προσπάθεια συγκρότησης ενός αντιι-μητσοτακικού αφηγήματος φέρνει στο προσκήνιο με τον πλέον πανηγυρικό τρόπο, την εικόνα διάλυσης ή ημι-διάλυσης των κομμάτων που... ονειρεύονται ότι θα κερδίσουν τη Νέα Δημοκρατία και τον Μητσοτάκη. Η φαγωμάρα στον ΣΥΡΙΖΑ και η συρρίκνωση των ποσοστών του με βάση τις δημοσκοπήσεις, σε συνδυασμό με την απουσία μιας πολύ ισχυρής προσωπικότητας από το ΠΑΣΟΚ που θα μπορούσε να... απειλήσει τον Μητσοτάκη, δεν διαμορφώνουν κάποιο δυναμικό πλαίσιο αμφισβήτησης της κυριαρχίας του. Βέβαια, στην πολιτική πάντα συμβαίνουν οι "στραβές" που μπορεί να... γκρεμίσουν ένα κόμμα από την εξουσία. Ωστόσο, οι πολίτες, είτε ανήκουν στη Νέα Δημοκρατία είτε σε άλλο κόμμα, βλέπουν ότι δεν υπάρχει ο... αντι-Μητσοτάκης.
Όσα συμβαίνουν και όσα θα συμβούν στα κόμματα της μείζονος αντιπολίτευσης με "μαχαιρώματα" και "μάχες" χαρακωμάτων, είναι προς όφελος του πρωθυπουργού και του κυβερνώντος κόμματος. ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ απειλούνται με νέες διασπάσεις και δύσκολα μπορούν να πείσουν το εκλογικό σώμα ότι αποτελούν τις δυνάμεις αυτές που ενωμένες μπορούν να... διώξουν τον Μητσοτάκη! Άλλωστε η πολιτική ατζέντα έως το τέλος της τετραετίας περιλαμβάνει συνεχείς αυξήσεις εισοδημάτων, ενώ για τη διαμόρφωση μιας πλατφόρμας πολιτικής αλλαγής στη χώρα, θα πρέπει να συμβούν... πράματα και θάματα! Δηλαδή, να θέλει η κυβέρνηση να "αυτοκτονήσει" πολιτικά, να προκληθεί μια νέα διεθνής κρίση τεραστίων διαστάσεων ή να γυρίσει ανάποδα ο... άξονας της Γης!