Επτά ελληνικά πανεπιστήμια βρίσκονται ανάμεσα στα κορυφαία της Ανατολικής Ευρώπης, σύμφωνα με τη διεθνή ακαδημαϊκή κατάταξη Webometrics Ranking, που βασίζεται στα στοιχεία του Google Scholar (Ιανουάριος 2025). Η νέα ανάλυση αναδεικνύει την Ελλάδα ως την ακαδημαϊκά πιο προηγμένη χώρα της γεωπεριοχής.
Πέντε ελληνικά πανεπιστήμια στις έξι πρώτες θέσεις
Με βάση τα επίσημα δεδομένα ετεροαναφορών, 5 από τα 6 κορυφαία πανεπιστήμια της Ανατολικής Ευρώπης είναι ελληνικά, μεταξύ σχεδόν 800 ιδρυμάτων. Δύο ελληνικά πανεπιστήμια μάλιστα καταλαμβάνουν τις δύο πρώτες θέσεις:
1η θέση: ΕΚΠΑ – 4.864.139 ετεροαναφορές
2η θέση: ΑΠΘ – 2.182.896
4η θέση: Πανεπιστήμιο Πατρών – 1.476.112
5η θέση: ΕΜΠ – 1.346.248
6η θέση: Πανεπιστήμιο Κρήτης – 1.308.661
Επιπλέον, δύο ακόμη ελληνικά ΑΕΙ—το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (1.134.957) και το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (1.054.433)—βρίσκονται στις θέσεις 11 και 13 αντίστοιχα.
Περισσότερα από τα μισά κορυφαία 13 πανεπιστήμια της Ανατολικής Ευρώπης είναι ελληνικά, επίδοση χωρίς προηγούμενο.
Διεθνής σύγκριση
Στη λίστα των 20 κορυφαίων πανεπιστημίων:
Η Ρωσία εμφανίζεται με δύο ιδρύματα, η Ουγγαρία επίσης με δύο, ενώ Εσθονία, Σλοβενία, Τσεχία, Σερβία και Πολωνία έχουν από ένα πανεπιστήμιο.
Η Τουρκία καταγράφει αξιοσημείωτη άνοδο, με τέσσερα πανεπιστήμια στη λίστα.
Πώς υπολογίζεται η κατάταξη
Η αξιολόγηση βασίζεται αποκλειστικά στον αριθμό ετεροαναφορών των ερευνητών κάθε ΑΕΙ στο Google Scholar. Ο δείκτης αυτός αποτυπώνει τη διεθνή απήχηση της ερευνητικής παραγωγής, ανεξάρτητα από υποκειμενικές κρίσεις.
Η έρευνα εκπονείται από το Cybermetrics Lab του Spanish National Research Council (CSIC), το οποίο εκδίδει την εξαμηνιαία κατάταξη Webometrics Ranking of World Universities.
Συνολικά αναλύονται 310 δημόσια προφίλ ερευνητών ανά ίδρυμα, εξαιρώντας τα 20 κορυφαία για να αποφευχθούν στατιστικές στρεβλώσεις.
Η Ανατολική Ευρώπη ως “ήπειρος” γνώσης
Η Ανατολική Ευρώπη περιλαμβάνει 27 χώρες, από τα Ουράλια έως την Τσεχία και από τη Βαλτική έως την Κύπρο, συμπεριλαμβανομένων περιοχών της Ρωσίας, του Καζακστάν, της Τουρκίας και του Καυκάσου.
Η περιοχή καλύπτει 7,4 εκατ. τ.χλμ. και διαθέτει πληθυσμό 335 εκατομμυρίων, συγκρίσιμη με τις ΗΠΑ.
Σε επίπεδο ΑΕΙ, λειτουργούν 796 αξιόλογα πανεπιστήμια, τα οποία συγκεντρώνουν περίπου 103 εκατομμύρια ετεροαναφορές — περισσότερες από το άθροισμα των κορυφαίων αμερικανικών ή βρετανικών πανεπιστημίων.
Ηγεμονία της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης
Τα δεδομένα δείχνουν ότι η Ελλάδα ηγείται όχι μόνο των Βαλκανίων, αλλά ολόκληρης της Ανατολικής Ευρώπης.
Χαρακτηριστικά, το ΕΚΠΑ είναι:
• πρώτο στην Ανατολική Ευρώπη
• πρώτο στη Μεσόγειο
• 6ο στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως ερευνητικό πανεπιστήμιο
Η εικόνα αυτή καλεί σε μια αναθεώρηση της εθνικής αυτοαντίληψης γύρω από την ανώτατη εκπαίδευση.
Ακαδημαϊκή διπλωματία και διεθνείς ευκαιρίες
Οι ελληνικές επιτυχίες δημιουργούν ευρύ πεδίο για την ανάπτυξη της ακαδημαϊκής διπλωματίας της Ελλάδας. Η κορυφαία θέση των ελληνικών ΑΕΙ στην Ανατολική Ευρώπη ευνοεί συνεργασίες με πανεπιστήμια της Ευρώπης, της Ασίας και της Αμερικής, μέσα από διεθνή προγράμματα εκπαίδευσης, έρευνας και πολιτισμού.
Γέφυρα γνώσης ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση
Τα επτά κορυφαία ελληνικά ΑΕΙ μπορούν να λειτουργήσουν ως κόμβος επιστημονικής συνεργασίας, ενισχύοντας τον διαπολιτισμικό διάλογο και την προώθηση της ειρήνης, σε μια εποχή παγκόσμιων ανακατατάξεων.
Η προοπτική αυτή αντηχεί την ιστορική κληρονομιά της Ελλάδας ως χώρας που συνέδεσε πολιτισμικά την Ευρώπη και την Ασία επί χιλιετίες.
Με συστηματική ενίσχυση της έρευνας στη δημόσια ανώτατη εκπαίδευση, η Ελλάδα μπορεί να διεκδικήσει τη θέση της ως διεθνές κέντρο γνώσης και διαλόγου.