Η Ιαπωνία εντείνει τις πιέσεις της ώστε οι εταιρείες να υιοθετήσουν την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας, αλλά οι προσπάθειες αυτές αντιμετωπίζουν μεγάλες αντιστάσεις σε μια χώρα που φημίζεται για την κουλτούρα εργασιομανίας.
Η ιαπωνική κυβέρνηση ξεκίνησε πρόσφατα καμπάνια για τη «μεταρρύθμιση του τρόπου εργασίας» με στόχο την προώθηση ευέλικτων ρυθμίσεων εργασίας, λιγότερων ωρών εργασίας και ορίων υπερωριών. Για την ενθάρρυνση αυτής της πρωτοβουλίας, το υπουργείο Εργασίας έχει επίσης αρχίσει να παρέχει επιδοτήσεις και δωρεάν συμβουλευτικές υπηρεσίες.
Η κίνηση αυτή σηματοδοτεί μια πιο συντονισμένη προσπάθεια έχοντας αποτύχει ήδη μια φορά (2021) να βάλει στις ράγες την τετραήμερη εργασία νομοθετώντας σχετικά. Τρία χρόνια μετά η ιδέα αυτή δείχνει να μην έχει εγκαταλειφθεί και κερδίζει ξανά έδαφος.
Δυσανασχετούν οι εργαζόμενοι
Υπάρχουν όμως εμπόδια στα σχέδια της κυβέρνησης και όχι αυτά δεν προέρχονται από τους εργοδότες αλλά από τους εργαζόμενους. Ενδεικτικά, μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες της Ιαπωνίας, η Panasonic, υιοθέτησε την επιλογή τετραήμερης εργασίας για τους εργαζόμενους το 2022, αλλά μόνο περίπου 150 από τους 63.000 επιλέξιμους εργαζόμενους επέλεξαν να συμμετάσχουν.
«Οι λόγοι για τους οποίους οι Ιάπωνες εργάζονται πολλές ώρες είναι πολιτισμικοί και κοινωνικοί, αυτά τα πράγματα δεν αλλάζουν γρήγορα», δήλωσε ο Tim Craig, ο οποίος πέρασε πάνω από 20 χρόνια διδάσκοντας και διεξάγοντας έρευνα σε κορυφαίες επιχειρήσεις στην Ιαπωνία.
Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας Εργασίας και Πρόνοιας, μόνο το 8% των εταιρειών στην Ιαπωνία επιτρέπει στους εργαζόμενους να παίρνουν τρεις ή περισσότερες ημέρες ρεπό την εβδομάδα, μεταδίδει το CNBC.
Ο Craig, ο οποίος επίσης έγραψε ένα βιβλίο για τον ιαπωνικό παραδοσιακό πολιτισμό, εξήγησε ότι οι Ιάπωνες δίνουν μεγάλη σημασία στην εργασία επειδή τείνουν να τη θεωρούν ως «θετικό μέρος της ζωής».
«Αν πάνε σπίτι τους νωρίτερα, τότε οι συνάδελφοί τους πρώτον θα τους κοιτάξουν με καχυποψία και δεύτερον θα πρέπει να δουλέψουν περισσότερο για να τους καλύψουν. Όπως και να ‘χει, δεν είναι καλό συναίσθημα», σημειώνει.
Ο χώρος εργασίας είναι επίσης το μέρος όπου οι περισσότεροι Ιάπωνες έχουν τις περισσότερες από τις κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις, όπου οι εργαζόμενοι είναι συχνά πρόθυμοι να παραμείνουν περισσότερο για να βοηθήσουν την ομάδα και να παραστούν σε μακρά εταιρικά δείπνα, παρατήρησε ο Martin Schulz, επικεφαλής οικονομολόγος πολιτικής της Fujitsu.
«Το να είσαι μέλος μιας εταιρείας είναι σχεδόν μέρος μιας κοινότητας, και αυτό έχει συχνά ως αποτέλεσμα περισσότερες ώρες εργασίας, όχι απαραίτητα αποτελεσματικότερες», δήλωσε στο CNBC.
«Θα χρειαστεί χρόνος»
Σύμφωνα με την επίσημη έκθεση του 2022, το 10,1% των ανδρών και το 4,2% των γυναικών στην Ιαπωνία εργάζονται πάνω από 60 ώρες την εβδομάδα, συνδέοντας αυτές τις πολλές ώρες με τη συχνότητα εμφάνισης karoshi (αναγνωρισμένη αιτία θανάτου είτε από ανακοπή καρδιάς, είτε από εγκεφαλικό, είτε από αυτοκτονία, λόγω της υπερεργασίας).
«Νομίζω ότι θα χρειαστεί χρόνος για να διεισδύσει στην αγορά η τετραήμερη εργασία… δεν έχουμε συνηθίσει να είμαστε ευέλικτοι», δήλωσε ο Hiroshi Ono, καθηγητής ανθρώπινου δυναμικού στο Πανεπιστήμιο Hitotsubashi.
Ο μικρός αριθμός εταιρειών που εφαρμόζουν την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας δεν είναι παραδοσιακές ιαπωνικές εταιρείες, παρατήρησε επίσης ο Ono, αναφέροντας το παράδειγμα της Microsoft Japan.
Μπορεί να χρειαστεί περισσότερος χρόνος, είναι ακόμα αρκετά σπάνιο και σε άλλες χώρες. Οπότε πιστεύω ότι η Ιαπωνία ειδικά θα χρειαστεί χρόνο για να γίνει κάτι τέτοιο», ανέφερε.