Η αντίστροφη μέτρηση έχει ήδη ξεκινήσει, χωρίς πολλοί ιδιοκτήτες να το γνωρίζουν. Χιλιάδες κτήρια επαγγελματικής, πολιτιστικής ή κοινωνικής χρήσης βρίσκονται μπροστά σε μια σιωπηρή αλλά απολύτως δεσμευτική υποχρέωση: έως τις 31 Ιανουαρίου 2026 πρέπει να διαθέτουν Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτηρίου. Διαφορετικά, οι ιδιοκτήτες τους κινδυνεύουν με πρόστιμα που μπορεί να φτάσουν ακόμη και το 10% της αντικειμενικής αξίας.
Η υποχρέωση δεν αφορά κατοικίες, αλλά κτήρια όπου συγκεντρώνεται κοινό ή ασκείται οργανωμένη δραστηριότητα. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται θέατρα, κινηματογράφοι, συνεδριακά και εκθεσιακά κέντρα, αίθουσες πολιτιστικών, κοινωνικών ή θρησκευτικών εκδηλώσεων, αλλά και κάθε είδους χώροι που υποδέχονται μαζικά επισκέπτες.
Στο ίδιο πλαίσιο περιλαμβάνονται πολιτιστικές υποδομές όπως βιβλιοθήκες, μουσεία και αίθουσες εκθέσεων, καθώς και αθλητικές εγκαταστάσεις με κερκίδες, κλειστά γυμναστήρια και βοηθητικούς χώρους. Υποχρέωση έχουν επίσης επαγγελματικά ακίνητα, μεταξύ των οποίων πρατήρια υγρών καυσίμων, πλυντήρια και συνεργεία αυτοκινήτων.
Η απαίτηση επεκτείνεται ακόμη σε τουριστικά καταλύματα άνω των 300 τ.μ., εκπαιδευτήρια όλων των βαθμίδων, νοσοκομεία, ιατρικά κέντρα, κλινικές, αγροτικά και περιφερειακά ιατρεία, κέντρα ψυχικής υγείας, παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς, οικοτροφεία και οίκους ευγηρίας.
Όπως επισημαίνει ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ, Στράτος Παραδιάς, υπάρχουν επτά κατηγορίες ακινήτων για τις οποίες η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτηρίου είναι άμεση και υποχρεωτική. Αντίθετα, για υφιστάμενες κατοικίες, καταστήματα και γραφεία, η Ταυτότητα απαιτείται μόνο σε περίπτωση μεταβίβασης.
Απαιτητική διαδικασία και πολλά δικαιολογητικά
Η έκδοση της Ταυτότητας δεν είναι τυπική διαδικασία. Προϋποθέτει αυτοψία από μηχανικό, εντοπισμό της οικοδομικής άδειας και των εγκεκριμένων σχεδίων, αποτύπωση της πραγματικής κατάστασης του κτηρίου και, όπου χρειάζεται, τακτοποίηση αυθαιρεσιών. Παράλληλα, απαιτείται η συγκέντρωση σειράς δικαιολογητικών από διαφορετικούς φορείς, όπως βεβαίωση Κτηματολογίου και πίνακας χιλιοστών σύστασης ιδιοκτησίας.
Για τον λόγο αυτό, οι ιδιοκτήτες καλούνται να κινηθούν εγκαίρως και να αναθέσουν τη διαδικασία σε μηχανικό, ώστε να μη βρεθούν εκτός προθεσμίας. Η Ηλεκτρονική Ταυτότητα είναι απαραίτητη και σε περιπτώσεις μονομερούς τροποποίησης πράξεων σύστασης, όταν απαιτείται ακριβής περιγραφή του ακινήτου για μεταβίβαση.
Τι είναι η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτηρίου
Η Ταυτότητα λειτουργεί ως ενιαία ψηφιακή βάση δεδομένων, στην οποία συγκεντρώνονται όλα τα έγγραφα, τα σχέδια και τα τεχνικά στοιχεία κάθε κτηρίου ή αυτοτελούς ιδιοκτησίας. Μεταξύ των βασικών δικαιολογητικών περιλαμβάνονται το στέλεχος της οικοδομικής άδειας, οι αναθεωρήσεις της, τα συνοδευτικά σχέδια, το πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης, οι δηλώσεις υπαγωγής αυθαιρέτων, οι κατόψεις που αποτυπώνουν την πραγματική κατάσταση, καθώς και στοιχεία στατικού ελέγχου.
Σε περιπτώσεις όπου η οικοδομική άδεια δεν εντοπίζεται στα αρχεία της πολεοδομίας, απαιτείται βεβαίωση απώλειας από την αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης.
Πρόστιμα έως 10% της αξίας
Η μη συμμόρφωση με την υποχρέωση συνεπάγεται πρόστιμα από 200 ευρώ έως και το 10% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου. Η επιβολή γίνεται από τον Ειδικό Γραμματέα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ενώ η διαδικασία είσπραξης καθορίζεται με απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.