Ανάπτυξη ελαφρώς υψηλότερη από το 2024 και πάνω από τις προβλέψεις της κυβέρνησης αναμένει για φέτος το ΙΟΒΕ, βάζοντας τον πήχυ στο 2,4%. Καθοριστικούς παράγοντες για την εξέλιξη του ΑΕΠ πέρυσι και φέτος χαρακτηρίζει τον ήπιο ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας της Ευρωζώνης, τη γεωπολιτική αστάθεια και αβεβαιότητα σχετικά με τις τάσεις στο διεθνές εμπόριο, τη σταδιακή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού και των επιτοκίων, καθώς και την έγκαιρη εκτέλεση του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Σύμφωνα με την τριμηνιαία έκθεση του ΙΟΒΕ, ως προς τις συνιστώσες της ανάπτυξης το 2025, αναμένεται σημαντική ενίσχυση των πάγιων επενδύσεων (+9,5%) και μικρή επιβράδυνση της ιδιωτικής κατανάλωσης (+1,6%). Στον εξωτερικό τομέα, αναμένεται μικρή βελτίωση στο εξωτερικό ισοζύγιο, με τις εξαγωγές να αυξάνονται ετησίως κατά 2,8% και τις εισαγωγές να αυξάνονται ετησίως κατά +1,9%.
Ειδικότερα, οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου αναμένεται να συνεχίσουν την ανοδική πορεία τους καθ’ όλη τη διάρκεια του 2025. Βασικοί μοχλοί αυτής της μεγέθυνσης συνιστούν η περαιτέρω χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, η επιτάχυνση της υλοποίησης του Ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς και η βελτίωση του οικονομικού κλίματος (επενδυτική βαθμίδα). Επιπλέον, η ταχύτερη αποκλιμάκωση των επιτοκίων αναμένεται να διευκολύνει την πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ.
Στο πεδίο του πληθωρισμού, το ΙΟΒΕ αναμένει ελαφρά υψηλότερο επίπεδο από τον μέσο όρο στην Ευρωζώνη, στην περιοχή του 2,4%, ενώ η ανεργία εκτιμάται ότι θα μειωθεί περαιτέρω, στην περιοχή του 9,3%.
Οι παραδοχές του βασικού σεναρίου του ΙΟΒΕ περιλαμβάνουν (α) ανάπτυξη στην Ευρωζώνη κατά 0,7% το 2024 και 1,1% το 2025 και πληθωρισμό στο 2,4% το 2024 και 2,1% το 2025, σύμφωνα με το βασικό σενάριο της ΕΚΤ (Δεκέμβριος 2024) (β) παράταση της γεωπολιτικής αστάθειας και της οικονομικής αβεβαιότητας σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, (γ) οι διεθνείς τιμές των ενεργειακών αγαθών ακολουθούν το βασικό σενάριο της ΕΙΑ, με σταθεροποιητικές τάσεις το 2025, χαμηλότερα από το επίπεδό τους το 2024, (γ) τα επιτόκια ακολουθούν την τάση των σημερινών προθεσμιακών συμβολαίων, δηλαδή το Euribor σταδιακά υποχωρεί στην περιοχή του 1,9% στα τέλη του 2025 (δ) έγκαιρη εφαρμογή του αναθεωρημένου σχεδίου «Ελλάδα 2.0» το 2025, (ε) επίδοση εσόδων από τουρισμό το 2025 παρεμφερής με το 2024 σε πραγματικούς όρους.
Κίνδυνοι και προοπτικές
Η πρόβλεψη στο βασικό σενάριο μακροοικονομικών προβλέψεων του ΙΟΒΕ εγκυμονεί θετικές προοπτικές αλλά και κινδύνους.
Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, οι εξής παράγοντες θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν τις προβλέψεις για την Ελλάδα:
- Η κλιμάκωση των γεωπολιτικών εντάσεων σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή αποτελεί μείζων παράγοντα ανησυχίας ως προς την ενεργειακή ασφάλεια, τις αλυσίδες εφοδιασμού και τις διεθνείς πολιτικές εξελίξεις.
- Εναλλακτικό σενάριο μεγάλης αύξησης των διεθνών τιμών ενέργειας με αρνητικές επιπτώσεις στο κόστος παραγωγής και την αποκλιμάκωση των επιτοκίων.
- Υψηλό έλλειμμα στο εξωτερικό ισοζύγιο, με διαρθρωτικά χαρακτηριστικά. • Απώλεια ανταγωνιστικότητας λόγω υψηλότερου του μ.ό. της Ευρωζώνης πληθωρισμού.
- Αγορά εργασίας: βραδύτερη αποκλιμάκωση του ποσοστού ανεργίας, μεταξύ άλλων λόγω υψηλής διαρθρωτικής ανεργίας.
- Υψηλό επιτοκιακό spread δανείων-καταθέσεων και συστηματικά αρνητικός ρυθμός αποταμίευσης των νοικοκυριών. • Καθυστερήσεις στην εξυγίανση των κόκκινων δανείων εκτός τραπεζικών ισολογισμών, που δρουν ως εμπόδιο στην ανακατανομή των πόρων.
Παράλληλα, το ΙΟΒΕ επισημαίνει και τις θετικές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας:
- Η επιτάχυνση στην υλοποίηση του αναθεωρημένου Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας δύναται να «ξεκλειδώσει» διεθνή κεφάλαια για παραγωγικές και περισσότερο μακροχρόνιες επενδύσεις.
- Η μείωση των επιτοκίων αποτελεί ευκαιρία για επιτάχυνση των επενδύσεων.
- Θετική η ενισχυμένη εξωστρέφεια της οικονομίας, με σταδιακή βελτίωση της προστιθέμενης αξίας των εξαγωγών.
- Θετική η συνεχιζόμενη μείωση του «κενού» ΦΠΑ και η αντίστοιχη απόκλιση με την ΕΕ.