Στην τελική ευθεία μπαίνει στην Ισπανία η συζήτηση για το νομοσχέδιο που αφορά τη στέγαση και το οποίο φιλοδοξεί να δώσει ανάσες σε εκατομμύρια πολίτες και νοικοκυριά σε μια εποχή αυξημένης οικονομικής δυσχέρειας.
Αν και με ανάλογο τρόπο ετοιμάζονται να δώσουν τη δική τους μάχη οι μεγαλοιδιοκτήτες και οι εγχώριες και διεθνείς εταιρείες ακινήτων, τα συμφέροντα των οποίων θα θιγούν.
Το υπό συζήτηση νομοσχέδιο της σοσιαλιστικής κυβέρνησης του Πέδρο Σάντσεθ, που έχει την πλήρη στήριξη των αριστερών Podemos, περιλαμβάνει σειρά προτάσεων που έχουν σαν στόχο να βοηθήσουν τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά, αλλά και τους νέους που διαμένουν στις μεγάλες πόλεις ώστε να μπορούν να διασφαλίσουν στέγη σε λογικές τιμές.
Για παράδειγμα ένα σημαντικό ποσοστό ακινήτων που βρίσκονται στην ιδιοκτησία του κράτους θα διατεθούν προς πώληση σε μειωμένες τιμές.
Οι νέοι ηλικίας 18 έως 34 ετών, εφόσον έχουν εισόδημα λιγότερο των 1.977 ευρώ το μήνα, θα λάβουν ένα επίδομα της τάξεως των 250 ευρώ μηνιαίως, για μια διετία, προκειμένου να εγκαταλείψουν την οικογενειακή εστία και να ζήσουν μόνοι τους –ένα μείζον κοινωνικό και οικονομικό θέμα για τη χώρα.
Μάχη για το πλαφόν στα ενοίκια
Όμως, ουσιαστικά η σοβαρότερη και πλέον αμφιλεγόμενη διάταξη έχει να κάνει με την επιβολή πλαφόν στις τιμές και τις αυξήσεις των ενοικίων, ένα μέτρο που δεν θα αφορά οριζόντια το σύνολο των ιδιοκτητών, αλλά μόνο τους μεγαλοιδιοκτήτες και τις εταιρείες ακινήτων που διαθέτουν πάνω από δέκα κατοικίες.
Για τους ιδιοκτήτες με λιγότερα από εννέα σπίτια, οι μειώσεις στα μισθώματα θα είναι προαιρετικές, αλλά αν αποφασίσουν να τις υιοθετήσουν θα επιβραβευθούν με σημαντικές φοροαπαλλαγές από τις οποίες θα αντισταθμίσουν την… χασούρα.
Όμως, θα αντιμετωπίζουν και πρόστιμα, εφόσον «πιαστούν» να κρατούν τα ακίνητα τους άδεια για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
«Τα μεγάλα επενδυτικά funds βρήκαν εδώ ένα τρόπο να κερδοσκοπούν με την αγορά ακινήτων. Σκοπεύουμε να βάλουμε φραγμό σε αυτό λέγοντας στους μεγαλοιδιοκτήτες πως μπορούν να συνεχίσουν να κάνουν τις δουλειές τους στην αγορά ακινήτων, αλλά όχι με οποιοδήποτε κόστος, όχι με το κόστος των εξώσεων και της υποχρέωσης των πολιτών να καταβάλουν πάνω από το 30% του εισοδήματος τους για ένα νοίκι» σχολίασε χαρακτηριστικά η αρμόδια υπουργός Κοινωνικών Υποθέσεων, Ιόνε Μπελάρα, η οποία ανέλαβε και τα ηνία των Podemos από τον περασμένο Ιούνιο.
Μια από τις εταιρείες που έχει στο στόχαστρο της η Μπελάρα, χωρίς φυσικά να το αναφέρει ανοιχτά, είναι η αμερικανική Blackstone, η οποία έχει βρεθεί να ελέγχει πάνω από 30.000 κατοικίες σε όλη την Ισπανία.
Στο στόχαστρο τα ξένα funds
Μέρος του νομοσχεδίου είναι και η απαγόρευση της πώλησης σπιτιών από το δημόσιο και τις τοπικές αρχές σε ιδιωτικές εταιρείες και funds. Υπολογίζεται πως το 2013, όταν οι τοπικές κυβερνήσεις σε όλη τη χώρα αντιμετώπιζαν μεγάλη οικονομική στενότητα πούλησαν… κοψοχρονιά ακίνητα και κατοικίες που βρίσκονταν στην κατοχή τους σε ιδιώτες. Ενδεικτικά η Blackstone αγόρασε από τις τοπικές αρχές 1.860 διαμερίσματα στο κέντρο της Μαδρίτης έναντι μόλις 129 εκατ. ευρώ!
Αν και η ιδιοκατοίκηση κινείται σε πολύ υψηλά ποσοστά στη χώρα (όπως και ευρύτερα στον ευρωπαϊκό νότο), τα οικονομικά προβλήματα των τελευταίων ετών έστρεψε πολύ κόσμο στα ενοίκια.
Η τάση αυτή σε συνδυασμό με την τουριστική εκμετάλλευση των σπιτιών στις δημοφιλείς περιοχές έστειλε τα μισθώματα στο… ταβάνι.
Σύμφωνα με την EY, τα ενοίκια έχουν αυξηθεί κατά μέσο όρο πάνω από 40% μέσα στα τελευταία πέντε χρόνια!
Σημειώνεται ότι η κίνηση αυτή από την ισπανική κυβέρνηση έρχεται σε ένα διάστημα που το ζήτημα της εκτίναξης των τιμών των ακινήτων και των ενοικίων έχει εξελιχτεί σε σημαντικό πολιτικό και κοινωνικό πρόβλημα για πολλές χώρες της Ευρώπης.
Μάλιστα, θυμίζουμε πως στο Βερολίνο, σε δημοψήφισμα που διεξήχθη το Σεπτέμβριο, οι κάτοικοι ψήφισαν υπέρ της απαλλοτρίωσης σπιτιών που ανήκουν σε μεγάλες κτηματομεσιτικές εταιρίες, οι οποίες υπολογίζεται ότι ελέγχουν πάνω από 30.000 σπίτια στην πόλη.