Ισχυρό ενδιαφέρον για επενδύσεις στην ανάπτυξη data centers στη χώρα μας δείχνουν οι αιτήσεις σύνδεσης υποψήφιων υποδομών στο σύστημα μεταφοράς. Είναι ενδεικτικό ότι, με βάση τα στοιχεία έως τον Οκτώβριο 2025, στον ΑΔΜΗΕ έχουν υποβληθεί 19 αιτήματα για έργα συνολικής ισχύος 1.189 MW περίπου.
Τα στοιχεία παρουσιάστηκαν από την κ. Μαρίνα Τσίλη, στέλεχος του ΑΔΜΗΕ, στην 32η Σύνοδο της Ελληνικής Επιτροπής CIGRE (Διεθνούς Συμβουλίου για τα Μεγάλα Ηλεκτρικά Συστήματα). Σύμφωνα με την κ. Τσίλη, από τα 1.189 MW υποψήφιων επενδύσεων, έργα συνολικής ισχύος 315 MW έχουν ήδη λάβει οριστικές προσφορές σύνδεσης από τον Διαχειριστή, ενώ για ένα χαρτοφυλάκιο 873,5 MW βρίσκονται σε εξέλιξη οι μελέτες σύνδεσης από τον ΑΔΜΗΕ.
Σημαντικό χαρακτηριστικό της γεωγραφικής κατανομής είναι η υπερσυγκέντρωση επενδυτικών σχεδίων στην Αττική. Είναι ενδεικτικό ότι από τις 19 αιτήσεις, οι 13 (συνολικής ισχύος 840 MW) αφορούν το Λεκανοπέδιο. Η δεύτερη περιοχή που συγκεντρώνει το μεγαλύτερο επενδυτικό ενδιαφέροντος είναι η ζώνη σε Κοζάνη – Φλώρινα, με μόλις όμως 4 αιτήσεις, συνολικής ισχύος 108,5 MW.
Από την άλλη πλευρά, μία αίτηση έχει υποβληθεί για τη Λάρυμνα, αν και αφορά mega data center, με ισχύ 200 MW. Η λίστα των αιτημάτων συμπληρώνεται με μία ακόμη αίτηση, στην Κόρινθο, για ένα data center ισχύος 40 MW.
Προκλήσεις για το ηλεκτρικό σύστημα
Αξίζει να σημειωθεί ότι η γεωγραφική συγκέντρωση των data centers αποτελεί διεθνές φαινόμενο, καθώς οι επενδυτές επιθυμούν την εγγύτητα των έργων τους με τους τηλεπικοινωνιακούς κόμβους. Ωστόσο, το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το ότι οι εν λόγω υποδομές είναι εγκαταστάσεις μεγάλης ισχύος και μεγάλης κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, δημιουργεί προκλήσεις για το σύστημα.
Είναι ενδεικτικό ότι η γεωγραφική συγκέντρωση τόσο ενεργοβόρων υποδομών δημιουργεί σημαντική επιβάρυνση του τοπικού δικτύου καθώς και προβλήματα συμφόρησης. Την ίδια στιγμή, τα data centers έχουν αυξημένες απαιτήσεις αξιοπιστίας, κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει να προστατεύονται από διαταραχές.
Παράλληλα, αποτελούν «σημειακές» υψηλές καταναλώσεις που σε ενδεχόμενη αποσύνδεσή τους, μπορεί να δημιουργήσουν κινδύνους για την ασφάλεια του συστήματος και τη λειτουργία της αγοράς. Όπως σημείωσε χαρακτηριστικά η κ. Τσίλη, οι Διαχειριστές έχουν μέχρι τώρα μεγάλη εμπειρία στον να επιλαμβάνονται περιπτώσεων όπου παρατηρείται μεγάλη απώλεια παραγωγής (π.χ. από μία βλάβη σε μία θερμοηλεκτρική μονάδα), και όχι μεγάλη απώλεια φορτίου.
Επιλογή κατάλληλων θέσεων σύνδεσης
Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με το στέλεχος του Διαχειριστή, σε κάποιες περιπτώσεις διαπιστώνεται ότι γίνονται παράλληλα αιτήματα για προσφορά σύνδεσης τόσο στον ΑΔΜΗΕ όσο και στον ΔΕΔΔΗΕ, ώστε να εξασφαλιστεί ταχύτερη διαδικασία σύνδεσης. Παράλληλα, κάποια αιτήματα υποβάλλονται διερευνητικά, χωρίς να προχωρούν σε διαδικασία σύναψης σύμβασης.
Η συνέπεια είναι να μην είναι πλήρως αξιόπιστη η εικόνα για τη συνολική ισχύ των αιτημάτων. Έτσι, πανευρωπαϊκά έχει αναδειχθεί η ανάγκη για τη θέσπιση ειδικού πλαισίου για την υποβολή αιτήσεων από ενεργοβόρους καταναλωτές (όπως τα data centers) καθώς και απαιτήσεων σύνδεσης για τα κέντρα δεδομένων.
Την ίδια στιγμή, η υψηλή ζήτηση για την υλοποίηση ανάλογων υποδομών στη νοτιοανατολική Αττική, σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα μελλοντικά φορτία στην περιοχή, καθιστούν αναγκαία την ενίσχυση τοπικά του συστήματος. Γενικά, η συγκέντρωση αιτημάτων σε συγκεκριμένες περιοχές ανέδειξε την ανάγκη για την ανάπτυξη μεθοδολογίας, για τον εντοπισμό των κατάλληλων θέσεων σύνδεσης.
Κριτήρια για τη μεθοδολογία είναι η ικανότητας του δικτύου να τροφοδοτήσει αξιόπιστα την αιτουμένη ζήτηση, η επίδραση της επιπλέον ζήτησης σε ενδεχόμενες τοπικές συμφορήσεις, καθώς και η επάρκεια του συστήματος μεταφοράς να καλύψει τη συγκεκριμένη ζήτηση. Κι αυτό γιατί θα πρέπει να εξασφαλίζεται ότι λόγω της επιπλέον ισχύος των data centers, σε συνδυασμό
με την αναμενόμενη αύξηση άλλων φορτίων (όπως π.χ. μέσω των ηλεκτρικών οχημάτων και των αντλιών θερμότητας) δεν δημιουργούνται προβλήματα επάρκειας στο σύστημα.
Ο ενεργειακός «χάρτης»
Προς αυτή την κατεύθυνση κατατείνει ο ενεργειακός χάρτης που έχει εκπονήσει ο ΑΔΜΗΕ, με τα κατά τόπους περιθώρια του ηλεκτρικού συστήματος να εξυπηρετήσει τα υψηλά φορτία των κέντρων δεδομένων. Ο χάρτης παραθέτει τα ενδεικτικά περιθώρια σύνδεσης ανά Κέντρο Υψηλής Τάσης ή υποσταθμό στο ηλεκτρικό σύστημα τα αμέσως επόμενα χρόνια, λαμβάνοντας υπόψη τις δρομολογημένες επενδύσεις αναβάθμισης του συστήματος από τον ΑΔΜΗΕ. Όπως είναι φυσικό, από τα στοιχεία αυτά μπορεί να εξαχθεί μία γενικότερη εικόνα ανά Περιφέρεια.
Έτσι, έχει προκύψει πως η Περιφέρεια με τα μεγαλύτερα περιθώρια είναι η Δυτική Μακεδονία, με σημεία σύνδεσης τα οποία επιτρέπουν να εγκατασταθούν έργα συνολικής δυναμικότητας της τάξης των 700 MW. Ακολουθεί η Περιφέρεια Θεσσαλίας, η οποία μπορεί να υποδεχθεί υποδομές συνολικής ισχύος περί τα 650 MW.
Οι Περιφέρειες με τη μεγαλύτερη δυναμικότητα συμπληρώνονται με την Κεντρική Μακεδονία και τη Στερεά Ελλάδα, όπως μπορούν να εγκατασταθούν έργα συνολικής δυναμικότητας περίπου 500 MW σε κάθε μία. Η Αττική κινείται στον αντίποδα, διαθέτοντας διαθέσιμη δυναμικότητα μόλις 250 MW. Μάλιστα, με μία μοναδική εξαίρεση, δεν υπάρχει στο Λεκανοπέδιο σημείο σύνδεσης που μπορεί να «σηκώσει» data center με ισχύ μεγαλύτερη από λίγες δεκάδες MW.
Ο ενεργειακός χάρτης ενσωματώθηκε στη μελέτη που υλοποίησε η PWC για λογαριασμό των υπουργείων Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Περιβάλλοντος & Ενέργειας, με σκοπό να αποτυπωθούν οι περιοχές με επάρκεια δικτύων για την υψηλή κατανάλωση που χαρακτηρίζει αυτές τις υποδομές. Για τις κατάλληλες περιοχές χωροθέτησης επενδύσεων σε data centers στη χώρα μας, λαμβάνονται υπόψη και άλλες παράμετροι – π.χ. τηλεπικοινωνιακά δίκτυα ή ευαλωτότητα σε ακραία καιρικά φαινόμενα. Στόχος είναι να υπάρχει ορατότητα στους επενδυτές, ώστε να γνωρίζουν εκ των προτέρων πού πληρούνται οι προϋποθέσεις για να υλοποιήσουν καινούρια έργα.