Σε κρίσιμο σταυροδρόμι βρίσκεται η αναμόρφωση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), με τους αγρότες, τους εκπροσώπους της ευρωπαϊκής γεωργίας και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις να προετοιμάζονται για μια σκληρή και μακρά μάχη μπροστά στην απειλή να μειωθεί η χρηματοδότηση τη νέα προγραμματική περίοδο 2028 – 2034.
Στις αρχές του καλοκαιριού ήρθε η αιφνιδιαστική πρόταση της Κομισιόν για το νέο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό και την ΚΑΠ. Σύμφωνα με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το οικονομικό πακέτο της ΚΑΠ περιλαμβάνει το ποσό των 294 δισ. ευρώ, το οποίο θα διατεθεί για τις ενισχύσεις των αγροτών την περίοδο 2028-2034.
Μπροστά στις προτεινόμενες αλλαγές της Κομισιόν για τον τρόπο κατανομής των αγροτικών επιδοτήσεων, περιβαλλοντικές οργανώσεις και ορισμένα κράτη μέλη διατυπώνουν έντονες επιφυλάξεις.
Η μειωμένη αυτή χρηματοδότηση κατά 20% περιλαμβάνει επιδοτήσεις βάσει μεγέθους εκμετάλλευσης, κίνητρα για φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές, στήριξη νέων και νεοεισερχόμενων αγροτών, καθώς και μια σειρά άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων.
Σε πλήρη κινητοποίηση
Η Copa-Cogeca, το ισχυρό αγροτικό λόμπι της ΕΕ, χαρακτήρισε με ανακοίνωσή της τη νέα προτεινόμενη αγροτική πολιτική και τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό ως τη «Μαύρη Τετάρτη της ευρωπαϊκής γεωργίας», δεσμευόμενη να παραμείνει σε πλήρη κινητοποίηση.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ήδη υιοθετήσει ψήφισμα με το οποίο ζητά να παραμείνει ο προϋπολογισμός της γεωργίας ξεχωριστός, χωρίς να ενσωματωθεί σε ευρύτερα χρηματοδοτικά πλαίσια. Οι βουλευτές επιμένουν στην απλούστευση της διαδικασίας, στην ανταμοιβή των αγροτών για φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές, και στην ενίσχυση της ψηφιακής γεωργίας.
«Σφαγή» στην «πράσινη» χρηματοδότηση
«Ο προϋπολογισμός που αφιερώνεται στα περιβαλλοντικά μέτρα και στη δράση για το κλίμα – εκεί έχει γίνει σφαγή, δυστυχώς», δήλωσε ο Μάρκο Κοντιέρο της Greenpeace.
Για να τηρήσει τις υποσχέσεις καλύτερης στόχευσης στήριξης προς νέους ή μικρούς αγρότες, ο Επίτροπος Γεωργίας της ΕΕ Κριστόφ Χάνσεν έχει στο στόχαστρό του τους μεγαλοϊδιοκτήτες.
Σύμφωνα με ανάλυση του Άλαν Μάθιους (Trinity College Δουβλίνου), το νέο σχέδιο ισοδυναμεί με μείωση 15% πριν καν υπολογιστεί ο πληθωρισμός.
Το νέο ταμείο για την ΚΑΠ εγγυάται περίπου 300 δισ. ευρώ, μέσω συγχρηματοδότησης ΕΕ και κρατών μελών.
Ανησυχία από τους νέους αγρότες
Οι νέοι αγρότες φοβούνται ότι τα συμφέροντά τους θα παραμεριστούν χωρίς νομικά δεσμευτικό στόχο. Σήμερα λαμβάνουν το 3% της χρηματοδότησης, με πρόβλεψη για 6% την επόμενη περίοδο, κάτι που χαρακτηρίζουν ανεπαρκές.
Στο στόχαστρο οι «μεγαλοϊδιοκτήτες»
Παραδοσιακά, το 20% των δικαιούχων λαμβάνει το 80% των άμεσων ενισχύσεων. Η νέα πρόταση θέτει όριο στα 100.000 ευρώ ανά εκμετάλλευση, με προοδευτικές μειώσεις.
Ωστόσο, ο Γιούργκεν Τάκ του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ιδιοκτητών Γης προειδοποιεί ότι ο περιορισμός κινδυνεύει να πλήξει τους επαγγελματίες αγρότες που συμβάλλουν καθοριστικά στην επισιτιστική ασφάλεια.
Το Politico υπενθυμίζει ότι ανάλογες απόπειρες περιορισμών από τη δεκαετία του 1990 απέτυχαν, με αποτέλεσμα οι αλλαγές να παραμένουν προαιρετικές.