Η πρώτη φάση του ευρωπαϊκού και πρώτου στον κόσμο Μηχανισμού Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα είναι πραγματικότητα.
Στόχος είναι μια παγκόσμια στροφή σε πιο πράσινη παραγωγή και αποτροπή της μετεγκατάστασης ευρωπαίων κατασκευαστών σε χώρες με λιγότερο απαιτητικά περιβαλλοντικά πρότυπα.
Η απόφαση αυτή, που πρακτικά δεν θα έχει ισχύ μέχρι το 2026, δηλαδή δεν θα εισπράττονται ακόμη τα τέλη εκπομπών, έχει προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις, με πιο πρόσφατη της Κίνας –για αυτονόητους λόγους- η οποία, μέσω του κορυφαίου απεσταλμένου της για το κλίμα, προέτρεψε τις χώρες να μην καταφεύγουν σε «μονομερή μέτρα».
Σήμερα, ωστόσο, σηματοδοτείται η έναρξη της αρχικής φάσης του Μηχανισμού Προσαρμογής Συνόρων Άνθρακα (CBAM), καθώς οι εισαγωγείς της ΕΕ θα πρέπει να αναφέρουν τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου που ενσωματώνονται κατά την παραγωγή εισαγόμενων ποσοτήτων σιδήρου και χάλυβα, αλουμινίου, τσιμέντου, ηλεκτρικής ενέργειας, λιπασμάτων και υδρογόνου.
Οι εισαγωγείς θα πρέπει από το 2026 να αγοράζουν πιστοποιητικά για να καλύπτουν αυτές τις εκπομπές CO2, προκειμένου οι ξένες βιομηχανίες να αντιμετωπίζονται ισότιμα με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές, οι οποίες είναι υποχρεωμένες να αγοράζουν τις άδειες από την αγορά άνθρακα για τη ρύπανση που προκαλούν.
Όπως έχει δηλώσει ο ευρωπαίος επίτροπος για την οικονομία, Πάολο Τζεντιλόνι, στόχος είναι να ενθαρρυνθεί μια παγκόσμια στροφή σε πιο πράσινη παραγωγή και να αποτραπεί η μετεγκατάσταση των ευρωπαίων κατασκευαστών σε χώρες με λιγότερο απαιτητικά περιβαλλοντικά πρότυπα.
Σκοπός είναι επίσης να τους προστατεύσει από έναν άνισο ανταγωνισμό ξένων επιχειρήσεων, την ώρα που επενδύουν για να συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ για μείωση των καθαρών εκπομπών κατά 55% έως το 2030 από τα επίπεδα του 1990.
Εταιρείες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τη Βρετανία και την Ουκρανία δήλωσαν στο Reuters ότι αναμένουν μικρό αρχικό αντίκτυπο κατά τη διάρκεια της δοκιμαστικής φάσης.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει ότι η συνοριακή εισφορά είναι σύμφωνη με τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, καθώς αντιμετωπίζει εξίσου ξένες και εγχώριες επιχειρήσεις και επιτρέπει εκπτώσεις από τα συνοριακά τέλη για τυχόν τιμές άνθρακα που έχουν ήδη καταβληθεί στο εξωτερικό.
Ο CBAM δεν έχει να κάνει με την προστασία του εμπορίου. Έχει να κάνει με την προστασία της φιλοδοξίας της ΕΕ για το κλίμα – και την επιδίωξη να αυξήσει τον αντίστοιχο στόχο για το κλίμα παγκοσμίως, απάντησε ο Τζεντιλόνι σε ερώτηση του Reuters.
Η ευρωπαϊκή ένωση βιομηχανίας σιδήρου και χάλυβα Eurofer, η οποία ήταν στην πρώτη γραμμή εκείνων στην Ευρώπη που αναζητούσαν δασμούς στα σύνορα, είπε ότι η αρχική φάση θα δοκιμάσει πόσο στεγανή είναι η CBAM στην αποφυγή της μετατόπισης της βιομηχανικής παραγωγής στο εξωτερικό σε χώρες με λιγότερο φιλόδοξες κλιματικές πολιτικές.