Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 19η θέση παγκοσμίως ως προς τον κίνδυνο εμφάνισης λειψυδρίας, με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής να επιδεινώνουν δραματικά την κατάσταση τόσο από την πλευρά της προσφοράς όσο και της ζήτησης.
Η μείωση των βροχοπτώσεων και η αυξημένη κατανάλωση νερού για άρδευση και γενικές χρήσεις αποτελούν τους κύριους παράγοντες του προβλήματος, όπως προκύπτει από μελέτη του World Resources Institute και έκθεση της Deloitte για τη διαχείριση των υδάτων στην Ελλάδα.
Η τελευταία, η οποία πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της ελληνικής κυβέρνησης και αποκαλύπτεται από το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, υπογραμμίζει τις σοβαρές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα σε σχέση με την επάρκεια των υδάτινων πόρων.
Σύμφωνα με την έκθεση, η Ελλάδα κατέγραψε υπερδιπλασιασμό των απολήψεων νερού για ύδρευση (+139%) την περίοδο 2001-2022. Η αύξηση αυτή αποδίδεται κυρίως στην έντονη τουριστική δραστηριότητα, την άνοδο της κατά κεφαλήν κατανάλωσης και τις μεγάλες απώλειες στα δίκτυα διανομής, οι οποίες αγγίζουν το 50%. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο σε περιοχές με αυξημένες τουριστικές ροές, όπως οι Κυκλάδες, όπου η κατανάλωση αυξάνεται κατακόρυφα το καλοκαίρι, ενώ οι διαθέσιμοι υδάτινοι πόροι είναι περιορισμένοι.
Υψηλή κατανάλωση αρδευτικού νερού
Η χώρα δαπανά τον μεγαλύτερο όγκο νερού ανά εκτάριο αρδευόμενης γης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ξεπερνώντας κατά πολύ άλλες μεσογειακές χώρες με παρόμοια κλιματικά χαρακτηριστικά. Παρά τη μείωση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων τα τελευταία χρόνια, οι απολήψεις νερού για άρδευση παραμένουν υψηλές λόγω της αυξημένης θερμοκρασίας, των μεγαλύτερων αναγκών σε νερό ανά καλλιέργεια και των παλαιών δικτύων άρδευσης, που συχνά ξεπερνούν τα 20 χρόνια ζωής.
Ανησυχητική μείωση των επιφανειακών υδάτων
Παράλληλα, η διαθεσιμότητα επιφανειακών υδάτων έχει μειωθεί σημαντικά. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η άντληση υπόγειων υδάτων αυξήθηκε κατά 80% μεταξύ 2000 και 2022, φτάνοντας τα 6.221 εκατ. κυβικά μέτρα ετησίως, ενώ η χρήση επιφανειακών υδάτων μειώθηκε κατά 40% την ίδια περίοδο. Αυτή η ανισορροπία προκαλεί έντονη πίεση στα υπόγεια υδατικά αποθέματα και αυξάνει τον κίνδυνο υφαλμύρισης των υδάτων, ειδικά σε περιοχές με εντατική γεωτρητική δραστηριότητα.
Επικίνδυνα χαμηλά αποθέματα στους ταμιευτήρες
Η κατάσταση επιδεινώνεται από τη μείωση των αποθεμάτων νερού στους ταμιευτήρες των υδροηλεκτρικών της ΔΕΗ, οι οποίοι χρησιμοποιούνται τόσο για την παραγωγή ενέργειας όσο και για άρδευση. Παρά τις αυξημένες βροχοπτώσεις των τελευταίων μηνών, τα αποθέματα παραμένουν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, γεγονός που απειλεί τόσο την επάρκεια νερού όσο και το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας.