Μήπως η συσκευασία κάποιου σνακ που αγοράσατε πρόσφατα σας φαίνεται πιο μικρή ή πιο ελαφριά ενώ πληρώσατε τα ίδια χρήματα με πριν; Μάλλον δεν είναι η ιδέα σας. Εάν δεν πρόκειται για την πρώτη φορά που προσέχετε κάτι τέτοιο, μάλλον έχετε πέσει θύμα της ολοένα και πιο συνηθισμένης νέας πρακτικής της «συρρίκνωσης» που ακολουθούν κάποιες εταιρείες τροφίμων και εστιάτορες – μειώνουν τις ποσότητες αφήνοντας ίδιες τις τιμές.
Σοκολάτες μικραίνουν από 60 σε 50 γραμμάρια ή από 200 σε 180 γραμμάρια.
Συσκευασίες ζυμαρικών είναι πια 400 γραμμάρια από 450 που ήταν προηγουμένως. Συσκευασίες με πατατάκια έχουν 20% λιγότερο προϊόν και σε πιο μικρά σακουλάκια. Κουτιά με δημητριακά των 400 γραμμαρίων πάνε στα 360 γραμμάρια. Συσκευασίες έχουν λιγότερα μπισκότα και πιο αραιά πακεταρισμένα. Χαρτομάντιλα που είχαν 340 φύλλα τώρα έχουν 315, ενώ παρόμοιες είναι οι μειώσεις και σε χαρτιά υγείας. Μπουκάλια αναψυκτικών 2 λίτρων είναι πλέον 1,75 λίτρα. Κι όλα αυτά γίνονται με τις τιμές να παραμένουν ίδιες, κάτι που συνεπάγεται ουσιαστικά αυξήσεις της τάξης έως και του 20% για τους καταναλωτές.
Το φαινόμενο της «συρρίκνωσης» αυτής των ποσοτήτων τροφίμων και ποτών, το οποίο μάλιστα πολλές φορές γίνεται με τρόπο που δεν επιτρέπει στον καταναλωτή να είναι επαρκώς ενημερωμένος, έχει γίνει γνωστό με την αγγλοσαξονική λέξη shrinkflation, από το shrink (συρρίκνωση / μείωση) και το inflation (πληθωρισμός).
Και στην εστίαση
Μάλιστα, σε όλη την Ευρώπη η τάση αυτή της «συρρίκνωσης» δεν σταματά σε συσκευασμένα τρόφιμα ή άλλα είδη πρώτης ανάγκης. Ακόμη και τακτικοί πελάτες εστιατορίων για κάθε γούστο και αγοραστική δύναμη βλέπουν μερίδες να μειώνονται, με τις τιμές όμως να παραμένουν σταθερές. Κι εκεί που δύο άτομα συνήθιζαν να παραγγέλνουν αντίστοιχες μερίδες για το γεύμα ή το δείπνο τους, τώρα σκέφτονται να παραγγείλουν και κάτι επιπλέον – ή να μην ξαναπάνε.
Η πρακτική της «συρρίκνωσης» καταγράφεται εντονότερα λόγω της έκρηξης του πληθωρισμού σε ολόκληρο τον κόσμο και το τελευταίο διάστημα έχει αρχίσει να κάνει πιο έντονα την εμφάνισή της στην Ευρώπη, προκαλώντας – ανάλογα με τη χώρα και την καταναλωτική συνείδηση – αντίστοιχες αντιδράσεις από τους καταναλωτές.
Με τον πληθωρισμό να τρέχει στην ευρωζώνη με 8,9% σε ετήσια βάση για τον Ιούλιο, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις της Eurostat, οι μειώσεις αυτές στις ποσότητες αποτελούν μεγάλο πλήγμα για την τσέπη των καταναλωτών, οι οποίοι έχουν ήδη να αντιμετωπίσουν κι άλλα μεγάλα κόστη όπως αυτό της ενέργειας. Εκπρόσωποι εταιρειών από την πλευρά τους αναφέρουν ότι προχωρούν στην πρακτική αυτή για να μη χρειαστεί να αυξήσουν τις τιμές στα ράφια, άσχετα που αυτό ακριβώς είναι το τελικό αποτέλεσμα.
Μεγάλες αντιδράσεις στη Γερμανία
Το παράρτημα της Αρχής Προστασίας Καταναλωτών της Γερμανίας στο Αμβούργο αναφέρει στον ιστότοπό του αρκετά συγκεκριμένα παραδείγματα τέτοιων πρακτικών που έχει εντοπίσει. Σε ειδικό του σύνδεσμο μάλιστα απευθύνει σαφή προειδοποίηση αναφέροντας:
«Προσοχή. Συσκευασία απάτης. Ολα γίνονται πιο ακριβά. Πολλοί σήμερα έχουν αυτή την εντύπωση όταν στέκονται στην ουρά του σουπερμάρκετ και περιμένουν να πληρώσουν για τις αγορές τους. Αλλά υπάρχει κι άλλος τρόπος για να αυξηθούν οι τιμές – οι κρυφές αυξήσεις στις τιμές, γνωστές και ως shrinkflation. Παραγωγοί απλά μειώνουν το περιεχόμενο των (συσκευασιών) προϊόντων τους και η τιμή στο σουπερμάρκετ παραμένει η ίδια».
Στο μικροσκόπιο της Αρχής Προστασίας Καταναλωτών του Αμβούργου βρίσκονται ζελεδάκια, που μέσω της μείωσης της ποσότητας στη συσκευασία πωλούνται πλέον ακριβότερα κατά 14%, και συσκευασίες με λιγότερα πατατάκια και την ίδια τιμή με πριν, που ισοδυναμεί με αύξηση 20%.
«Ενώ η λεγόμενη συρρίκνωση (shrinkflation) – όπου το κόστος ενός προϊόντος παραμένει το ίδιο, αν και μειώνεται το μέγεθός του – δεν είναι νέο φαινόμενο, η Αρχή Προστασίας Καταναλωτών στην κορυφαία οικονομία της Ευρώπης κατακλύζεται από καταγγελίες. Μόνο το υποκατάστημά της στο Αμβούργο έλαβε περίπου 100 καταγγελίες τις τελευταίες δύο εβδομάδες, αριθμός – ρεκόρ που είναι τρεις έως πέντε φορές πάνω από τον μέσο όρο», αναφέρει σε δημοσίευμά του το Bloomberg.
Μετά την ενέργεια, οι αυξήσεις των τιμών των τροφίμων είναι ο μεγαλύτερος μοχλός αύξησης του πληθωρισμού στην ευρωζώνη, περιλαμβανομένων της Γερμανίας, της Ελλάδας και των περισσότερων άλλων χωρών. Οι αυξήσεις στα τρόφιμα πλήττουν καίρια τους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών και ιδιαίτερα των πιο χαμηλών εισοδημάτων που επηρεάζονται περισσότερο από τέτοιες κρίσεις.