Η Τζάσμιν Μπλούμχοφ ξεκινούσε τότε την καριέρα της στον χώρο των δημοσίων σχέσεων όταν παντρεύτηκε στα 23 της. Όταν υπέβαλε αίτηση διαζυγίου, μόλις έναν μήνα πριν κλείσει τα 31, ήταν πλέον μητέρα που έμενε στο σπίτι με δύο μικρά παιδιά και μια φοιτητική οφειλή ύψους σχεδόν 50.000 δολαρίων να την βαραίνει. Δεν είχε αποταμιεύσεις.
«Μόλις επτά ημέρες πριν καταθέσω αίτηση διαζυγίου, είχα αποδεχτεί μια εξ αποστάσεως θέση εργασίας ως υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων – ήταν κάτι για το οποίο ήμουν ειλικρινά ενθουσιασμένη», λέει η Μπλούμχοφ, σήμερα 41 ετών, που ζει στο Λος Άντζελες. Την ώρα που ετοιμαζόταν να ξεκινήσει, ο οργανισμός απέσυρε την προσφορά. «Μου είπαν ότι ο χρόνος που επέλεξα να χωρίσω δεν ήταν κατάλληλος και ανησυχούσαν για το κατά πόσο θα μπορούσα να εξυπηρετήσω τους πελάτες τους εν μέσω ενός τόσο ταραχώδους διαζυγίου με δύο μικρά παιδιά. Έπρεπε να τους είχα μηνύσει, αλλά δεν είχα την ενέργεια. Όλα έμοιαζαν να διαλύονται».
Καθώς πάλευε να βρει σταθερή δουλειά στον χώρο των δημοσίων σχέσεων και περίμενε να αποφασίσουν τα δικαστήρια για τις πληρωμές διατροφής και συζυγικής υποστήριξης, η Μπλούμχοφ χρησιμοποίησε πιστωτικές κάρτες για να καλύψει βασικές ανάγκες. Πούλησε ό,τι μπορούσε να βρει: κοσμήματα, παπούτσια, επώνυμες τσάντες. Για να κυκλοφορεί, δανείστηκε αυτοκίνητο από τους γονείς της.
«Τον πρώτο χρόνο μετά το διαζύγιο, κατέγραψα μόλις 11.000 δολάρια στη φορολογική μου δήλωση», λέει η ίδια. Πολύ μακριά από τα 150.000 δολάρια που εισέπραττε σε ετήσια βάση από κοινού με τον σύζυγό της, ο οποίος ήταν αστυνομικός, όταν ακόμη εργαζόταν.
Επιπλέον, με τον πρώην σύζυγό της πούλησαν το σπίτι που είχαν χτίσει μαζί στη Νότια Καλιφόρνια, αποκομίζοντας 140.000 δολάρια, τα οποία μοιράστηκαν στη μέση. «Όλα τα 70.000 δολάρια πήγαν στον δικηγόρο του διαζυγίου», λέει η Μπλούμχοφ. Το σπίτι, προσθέτει, «σήμερα αξίζει τριπλάσια απ’ ό,τι το πληρώσαμε και εγώ ακόμη νοικιάζω».
Συνολικά, εκτιμά ότι το διαζύγιο της κόστισε πάνω από 100.000 δολάρια μόνο σε νομικά έξοδα. «Και αυτό δεν περιλαμβάνει τους χαμένους μισθούς λόγω των απουσιών από τη δουλειά για τις δικαστικές ημερομηνίες, ούτε τις ευκαιρίες καριέρας που έπρεπε να αρνηθώ επειδή δεν μπορούσα να ταξιδέψω ή επειδή τα κορίτσια ήταν άρρωστα και δεν είχα ποιος να τα κρατήσει».
Για πολλούς millennials που παίρνουν διαζύγιο, το οικονομικό κόστος που πρέπει να επωμιστούν είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Είναι γνωστό ότι η γενιά αυτή άργησε να αποκτήσει ιδιοκτησία, σταθερή δουλειά ή αποταμιεύσεις για σύνταξη. Πολλοί έχουν επιβαρυνθεί με φοιτητικά δάνεια. Και παρότι άργησαν περισσότερο από άλλες γενιές να παντρευτούν, συμβάλλοντας έτσι σε χαμηλότερα ποσοστά διαζυγίων, πολλοί από αυτούς τους γάμους έχουν πλέον τελειώσει, με ένα ακόμη οικονομικό βάρος να προστίθεται.
Σύμφωνα με το BusinessInsider, το διαζύγιο για τους millennials είναι μια εντελώς διαφορετική υπόθεση σε σύγκριση με τους baby boomers. Παρόλο που περισσότεροι boomers είχαν ήδη παντρευτεί και χωρίσει μέχρι την ηλικία που βρίσκονται τώρα οι millennials (29 έως 44 ετών), το διαζύγιο δεν προκαλούσε τόσο σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις, η γενιά των boomers είχε καταφέρει να αποκτήσει περισσότερα περιουσιακά στοιχεία, λιγότερα χρέη, μεγαλύτερες αποταμιεύσεις και σταθερότερες δουλειές με καλύτερες αποδοχές μέχρι τα μέσα της δεκαετίας των 30, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο American Journal of Sociology.
Για τους millennials, η τάση προς πιο ισορροπημένα οικονομικά πρότυπα εντός του γάμου έχει καταλήξει – παραδόξως – σε ακριβότερα διαζύγια και λιγότερη κατανόηση από τα δικαστήρια, με τις γυναίκες να πληρώνουν συχνά το βαρύτερο τίμημα. Το διαζύγιο έχει μετατραπεί σε τέτοιο νομικό και οικονομικό εφιάλτη, που κάποιοι πλέον το αποφεύγουν εντελώς.
Σε μελέτη του 2018, ο κοινωνιολόγος Φίλιπ Κοέν από το πανεπιστήμιο του Μέριλαντ όχι μόνο προέβλεψε τη «μείωση των διαζυγίων» αλλά διαπίστωσε ότι όλο και μεγαλύτερο ποσοστό αυτών που παντρεύονταν ήταν λευκοί Αμερικανοί με πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Ενώ το 1990 το 90% των 40άρηδων χωρίς πτυχίο είχε παντρευτεί τουλάχιστον μία φορά, το Pew Research Center διαπίστωσε ότι το 2021, οι μη πτυχιούχοι αποτελούσαν το 59% των 40άρηδων που δεν είχαν ποτέ παντρευτεί.
Ο γάμος έχει πλέον μετατραπεί από αναμενόμενο στάδιο ενηλικίωσης σε σύμβολο status και ασφάλειας, ένδειξη της ανώτερης μεσαίας τάξης. Αυτό έχει δημιουργήσει ένα νέο επίπεδο δυσκολίας για τους millennials που επιλέγουν να λύσουν τον γάμο τους. «Ήταν σοκαριστικό να δω πόσα χρήματα ξοδεύουν οι άνθρωποι για να χωρίσουν»
Δεν αποτελεί μυστικό ότι η εργένικη ζωή είναι σαφώς πιο ακριβή από το να μοιράζεσαι τα έξοδα με έναν ακόμη εργαζόμενο ενήλικα. Ανάλυση του Pew το 2023 με βάση δεδομένα της Ομοσπονδιακής Τράπεζας έδειξε ότι το 77% των ατόμων σε σχέση δήλωσαν πως τα καταφέρνουν οικονομικά, έναντι μόλις 64% των εργένιδων.
«Όταν κάποιος παίρνει διαζύγιο, ουσιαστικά κόβει στη μέση την καθαρή του αξία. Αυτό έχει τεράστιο αντίκτυπο στις αποταμιεύσεις του», εξηγεί η Κρίστιν Καρμίκαελ, διαμεσολαβήτρια και ειδική σύμβουλος σε οικονομικά διαζυγίων στο Couples Solutions Center στο Φοίνιξ. «Και ταυτόχρονα, τα έξοδα διπλασιάζονται. Μπορούν να ζήσουν στην ίδια πόλη; Να διατηρήσουν τον ίδιο τρόπο ζωής; Στις περισσότερες περιπτώσεις, η απάντηση είναι όχι».
Η Άσλει Κλερ, 33χρονη σύμβουλος τεχνολογίας στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, της οποίας ο πενταετής γάμος έληξε πριν 2,5 χρόνια, λέει ότι όταν άρχισε να μοιράζεται την εμπειρία της στο TikTok, έμεινε άναυδη από τις ιστορίες άλλων. «Ήταν σοκαριστικό να δω πόσα ξοδεύουν οι άνθρωποι για να χωρίσουν».
Ο Χουγκ Μόρις, 31χρονος χρηματοοικονομικός σύμβουλος στο Ντάλας, εκτιμά ότι έχασε μεταξύ 230.000 και 300.000 δολαρίων με το διαζύγιό του πέρυσι. Ήταν ο μόνος εργαζόμενος του γάμου του και κάλυψε τα νομικά έξοδα και για τις δύο πλευρές, συν τους λογαριασμούς του νοικοκυριού. Υπέστη σημαντικές ζημίες. Απώλεια 100.000 δολαρίων από την πώληση σπιτιού και χρέη πιστωτικών καρτών 5.000 έως 10.000 δολαρίων. «Η ζημιά ήταν τεράστια. Άλλαξα τελείως τρόπο ζωής, φθηνότερο σπίτι, καθόλου έξοδοι. Η καθαρή μου αξία ανακάμπτει αργά».
Για ορισμένους, το υπέρογκο κόστος είναι αποτρεπτικό. Σε ανάρτηση στο Reddit με τίτλο «Πώς αντέχουν οικονομικά οι άνθρωποι να πάρουν διαζύγιο;», χρήστες περιγράφουν τη δική τους απελπισία: «Αν χωρίσουμε, πέρα από τους δικηγόρους, πώς θα πληρώσουμε τα δικά μας σπίτια;»
Φυσικά, δεν έχουν όλοι οι millennials τα οικονομικά μέσα για ένα μεγάλο διαζύγιο – παρότι τα δικαστήρια συχνά το υποθέτουν. Η Πίπερ, μητέρα δύο παιδιών κοντά στα 40 της σήμερα, δεν εργαζόταν όταν υπέβαλε αίτηση διαζυγίου λίγο πριν τα τριάντα της, (χρησιμοποιείται ψευδώνυμο για λόγους ασφάλειας). Είχε μόνο 300 δολάρια τον μήνα από αναπηρικό επίδομα για πρόβλημα ψυχικής υγείας.
Έμεινε έγκυος απρόσμενα στα 20 της, γεγονός που την οδήγησε στον γάμο. Μετά τη γέννηση της δεύτερης κόρης τους, ο σύζυγός της – πωλητής αυτοκινήτων – ξεκίνησε το ποτό, μετά τον τζόγο και τελικά έγινε βίαιος. Μια μέρα, ενώ τα παιδιά τους ήταν 2 και 5 ετών, χτύπησε την πόρτα του υπνοδωματίου πίσω από την οποία κρυβόταν η Πίπερ με τα παιδιά. Σήκωσε το χέρι να τη χτυπήσει, αλλά σταμάτησε όταν είδε το μικρό τους κορίτσι στην αγκαλιά της. Εκείνη τη στιγμή, αποφάσισε να φύγει.
Ο δικηγόρος του συζύγου της κάλυψε τα περισσότερα δικαστικά έξοδα. Αλλά σήμερα, 10 χρόνια μετά, η Πίπερ ζει ακόμη σε κρατικά επιδοτούμενο διαμέρισμα με τις κόρες της. Με αναπηρικά και προνοιακά επιδόματα και διατροφή, συγκεντρώνει 1.800 δολάρια τον μήνα για όλα τα έξοδά τους. Ευτυχώς, οι γονείς της και οι γονείς του πρώην της βοηθούν με ρούχα και σχολικά είδη.
«Μπορεί να ακούγομαι τελείως άχρηστη, αλλά τα καταφέρνω επειδή έχω την οικογένειά μου», λέει. «Είμαι πραγματικά τυχερή που τα παιδιά μου έχουν ανθρώπους γύρω τους που τα αγαπούν πολύ». Σε έρευνα της Experian το 2023, σχεδόν οι μισοί millennials δήλωσαν ότι εξαρτώνται σε κάποιο βαθμό οικονομικά από τους γονείς τους.
Το διαζύγιο για τη γενιά αυτή δεν είναι απλώς μια δύσκολη απόφαση. Είναι και μια δαπανηρή πρόκληση — και για κάποιους, ένα εμπόδιο που δεν μπορούν καν να διανοηθούν ότι θα ξεπεράσουν.