Η παρουσία στρατευμάτων της Ρωσίας κατά μήκος των συνόρων της Ουκρανίας εγκυμονεί τον κίνδυνο οι εντάσεις να καταλήξουν σε στρατιωτική σύγκρουση, η οποία πιθανότατα θα προκαλέσει κυρώσεις από τις δυτικές κυβερνήσεις και αντίποινα από τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης πιθανής διακοπής του ενεργειακού εφοδιασμού.
Αυτό αναφέρει η Moody’s Investors Service σε έκθεσή της που δημοσιεύθηκε σήμερα, αναλύοντας τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει όλο αυτό στην αξιολόγηση του χωρών.
Οι επισημάνσεις αυτές έχουν ιδιαίτερη σημασία, με δεδομένη της στόχευση να αποκτήσει η Ελλάδα «επενδυτική βαθμίδα» έως το 2023. Η Moody’s «βαθμολογεί» την Ελλάδα με Ba3 και σταθερή προοπτική.
Οι συντάκτες της έκθεσης αναφέρουν ότι δεδομένης της εξάρτησης της Ευρώπης από τις ρωσικές εισαγωγές υδρογονανθράκων, ο ενεργειακός εφοδιασμός είναι πιθανό να αποτελεί τη βασική απειλή για την βαθμίδα αξιολόγησης, αν και ορισμένες χώρες είναι επίσης ευάλωτες σε διαταραχές του εμπορίου και σε κινδύνους ασφάλειας, ειδικά σε κυβερνοεπιθέσεις. Η Ελλάδα σύμφωνα με την έκθεση αντιμετωπίζει «υψηλό κίνδυνο» σε ό,τι αφορά την ενέργεια, αλλά «πολύ χαμηλό» στις άλλες δύο συνιστώσες.
Ειδικότερα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο ισοδυναμούν τουλάχιστον στο 75% της συνολικής ενεργειακής προσφοράς στην Ελλάδα (στην Αυστρία, για παράδειγμα, τα υψηλά ποσοστά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μειώνουν τη σχετική εξάρτηση).
Η Ελλάδα εισάγει το 82% της συνολικής ενέργειας που καταναλώνει, σύμφωνα με τα στοιχεία της Moody’s. Και από τη Ρωσία προέρχεται το 26% του πετρελαίου και το 39% του φυσικού αερίου που εισάγεται στην Ελλάδα.
Τα LNG terminals και η ευκολότερη πρόσβαση σε άλλους προμηθευτές από τη Ν. Αφρική περιορίζουν κάπως τον κίνδυνο, σημειώνουν οι αναλυτές της Moody’s.
Αντίθετα, ενώ η ενεργειακή έκθεση είναι υψηλή, η έκθεση μέσω του εμπορίου είναι περιορισμένη. Η Moody’s θεωρεί πολύ χαμηλό τον κίνδυνο η Ελλάδα να αντιμετωπίσει μία απειλή ασφαλείας που θα επηρεάσει αρνητικά την πιστοληπτική της αξιολόγηση, κυρίως λόγω της γεωγραφικής θέσης της.
Οι κίνδυνοι για την Ευρώπη
Η Moody’s προειδοποιεί για σημαντικές επιπτώσεις στην περίπτωση που η Ρωσία αποφασίσει να μειώσει τις προμήθειες ενέργειας, ως μοχλό πολιτικής πίεσης ή ως απάντηση σε ενδεχόμενες ευρωπαϊκές κυρώσεις.
Πιθανές ζημιές σε υποδομές είναι ένας ακόμα κίνδυνος, καθώς το περισσότερο από το φυσικό αέριο της Ρωσίας φτάνει στην Ε.Ε.. μέσω αγωγών που περνούν από την Ουκρανία.
Η διατάραξη των προμηθειών φυσικού αερίου θα προκαλέσει σημαντική αλλά προσωρινή εξασθένηση της ευρωπαϊκής οικονομίας, γιατί πρόκειται για κρίσιμο καύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και τη θέρμανση των νοικοκυριών.
Επιπλέον, το ρωσικό φυσικό αέριο δεν μπορεί να υποκατασταθεί εύκολα και γρήγορα, όπως τονίζει η Moody’s, αφού η συνολικής δυναμικότητα των ευρωπαϊκών terminals LNG καλύπτει στην καλύτερη περίπτωση μόνο το ένα τέταρτο της συνολικής ζήτησης.
«Αν και μία ολοκληρωτική διακοπή των ρωσικών παραδόσεων ενέργειας είναι απίθανη, ακόμα και μία σχετικά σύντομη μείωση στην προμήθεια φυσικού αερίου πιθανότατα θα οδηγούσε σε περαιτέρω αύξηση των ενεργειακών τιμών, οι οποίες έχουν ήδη εκτιναχθεί τους τελευταίους μήνες, πυροδοτώντας την έκρηξη του πληθωρισμού και ενισχύοντας ακόμα περισσότερο το κόστος παραγωγής στη βιομηχανία», εξηγούν οι αναλυτές.
Μία περαιτέρω κλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων θα μπορούσε επίσης να εντείνει τις πιέσεις στην ΕΚΤ για σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής. Και από την άλλη, θα επιβάρυνε τα δημόσια οικονομικά, αναγκάζοντας και τις κυβερνήσεις να εφαρμόσουν πρόσθετα μέτρα στήριξης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.