Στον εργασιακό χάρτη πέρασε σχεδόν αθόρυβα μια αλλαγή που όμως ανατρέπει τον τρόπο με τον οποίο υπολογίζονται οι εισφορές για χιλιάδες εργαζομένους και επιχειρήσεις. Ενεργοποιήθηκε η νέα βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών για όσους απασχολούνται πλήρως, μια από τις πιο ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις του νόμου Κεραμέως.
Η νέα διάταξη αφαιρεί από την «εισφοροδοτέα ύλη» κάθε προσαύξηση που σχετίζεται με εργασία εκτός τυπικού ωραρίου. Νυχτερινές βάρδιες, εργασία Κυριακών και αργιών, υπερεργασία και υπερωρίες παύουν πλέον να επιβαρύνονται με εισφορές — ούτε από την πλευρά του εργοδότη ούτε από την πλευρά του εργαζομένου. Το αποτέλεσμα; Μικρότερη επιβάρυνση για τις επιχειρήσεις και, έστω και οριακά, μεγαλύτερο καθαρό εισόδημα για όσους προσφέρουν πρόσθετη εργασία.
Πώς εφαρμόζεται το νέο σύστημα
Με εγκύκλιο του ΕΦΚΑ αποσαφηνίστηκε ότι, στην Αναλυτική Περιοδική Δήλωση, θα καταχωρίζονται μόνο οι αποδοχές που ασφαλίζονται πραγματικά: ο βασικός μισθός και οι αμοιβές για υπερεργασία ή υπερωρία, χωρίς όμως το ποσό της προσαύξησης.
Έτσι, η επιχείρηση υπολογίζει χαμηλότερες εισφορές και ο εργαζόμενος βλέπει μεγαλύτερο καθαρό ποσό για την ίδια δουλειά. Προσοχή χρειάζεται όταν η προσαύξηση υπολογίζεται όχι στο νόμιμο, αλλά στο καταβαλλόμενο ωρομίσθιο: η διαφορά των δύο ποσών εξακολουθεί να θεωρείται εισφοροδοτέα.
Ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι οι προσαυξήσεις που εξαιρούνται όλο το έτος δεν επιβαρύνουν ούτε τα δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα. Στην ΑΠΔ δηλώνονται μόνο τα ποσά που έχουν πράγματι υποβληθεί σε εισφορές.
Παραδείγματα που εξηγούν τις διαφορές
Ο ΕΦΚΑ παραθέτει ενδεικτικές περιπτώσεις:
• Υπερεργασία: Υπάλληλος με μισθό 1.000 ευρώ και υπερεργασία 3 ωρών με προσαύξηση 30%. Το ωρομίσθιο (6€) οδηγεί σε 18€ αμοιβή και 5,40€ προσαύξηση. Οι εισφορές υπολογίζονται στα 1.018 ευρώ, όχι στα 1.023,40€.
• Νυχτερινή εργασία: Ανειδίκευτος εργάτης με μισθό 1.000€ και νόμιμο μισθό 880€ για υπολογισμό προσαυξήσεων. Για 3 νύχτες, η προσαύξηση 50% δίνει συνολικά 52,80€, που δεν ασφαλίζονται. Στην ΑΠΔ δηλώνεται 1.000€.
• Κυριακές: Πωλήτρια με 900€ μισθό και δύο Κυριακές εργασίας με προσαύξηση 100%. Οι προσαυξήσεις δεν δηλώνονται και η ΑΠΔ παραμένει στα 900€.
Τι σημαίνει αυτό για την αγορά εργασίας
Παρά την τεχνική φύση της αλλαγής — και τις συχνές δυσκολίες των λογιστηρίων να προσαρμοστούν «στο παρά πέντε» — η νέα ρύθμιση έχει δύο καθαρές συνέπειες:
• μειώνει το κόστος της υπερωριακής απασχόλησης για τους εργοδότες,
• δίνει κίνητρο για δήλωση πραγματικών ωρών εργασίας, καθώς η αμοιβή γίνεται πιο συμφέρουσα για τον εργαζόμενο.
Το υπουργείο Εργασίας εκτιμά ότι η αλλαγή ήδη οδηγεί σε αύξηση δηλωμένων υπερωριών, περιορίζοντας τη «μαύρη» εργασία σε πρόσθετες ώρες. Υπενθυμίζεται ότι σε περιπτώσεις πιο σύνθετων υπολογισμών — όπως συνδυασμός νυχτερινής και εργασίας σε αργία — τον τελικό λόγο έχει η Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας.